(VietNamNet) - Tết Hàn Thực (3/3 Âm lịch) hiện diện trong mọi gia đình, trên các bàn thờ với đĩa bánh trôi trắng ngần, dăm bát bánh chay thơm phức quyện khói hương dâng cúng ông bà tổ tiên.

Ngày hôm nay, hai thức bánh quen thuộc ngày nào cũng diễu qua phố xá trên những đôi quang gánh của các bà, các chị hàng quà rong bỗng có sức hấp dẫn lạ kỳ. Vẫn được làm từ bột nếp và đường; bánh trôi nhân đường phên nâu sạn, bánh chay nhân đậu xanh, chan bột sắn, rắc dầu hoa bưởi thơm, nhưng người vẫn đứng vòng trong vòng ngoài chờ mua từ sáng sớm. Ai cũng muốn mang về một đĩa, vài bát bánh chay tịnh dâng cúng ông bà tổ tiên.

Không khí nhộn nhịp của ngày Tết mồng 3/3 khiến người người bỗng thấy thèm hai thức bánh dân dã này; sau khi mua mang về thắp hương, nhiều chị ngồi luôn xuống cạnh mẹt hàng, dùng trôi chay làm... bữa sáng.

Người lớn lo mua bánh từ sớm khiến trẻ nhỏ háo hức thèm ăn. Hai thức bánh bỗng trở nên ngọt, thơm hơn ngày thường; vợ chồng, con cái chụm đầu tấm tắc thụ lộc.

Với người thành phố, Tết Hàn thực thường diễn ra chóng vánh, chỉ trong 2, 3 tiếng của buổi sáng mồng 2 (với gia đình cúng sớm) hoặc ngày 3/3.

Còn với dân quê, thường tự soạn sửa mâm bánh cúng nên Tết Hàn Thực kéo dài từ hôm trước cho đến hết hôm sau. Gạo nếp cái hoa vàng ngâm suốt ngày 2/3, tối đến mới xay, rồi đổ vào túi vải treo lên cho róc nước suốt đêm. Buổi sáng, các mẹ dỡ bột ra mâm, vừa chặt đường phên, vừa nặn, thả vào nồi nước sôi, rồi vớt; các con tíu tít bê đĩa bát, xếp bánh đầy mấy mâm.

Đến trưa, khi bánh trôi đã nằm gọn ghẽ trên các đĩa đàn, bánh chay thơm lừng, lấp ló dưới lớp bột sắn trong và đỗ xanh đồ chín rải mỏng như hoa cau rụng trong bát chiết yêu, mới là lúc nhà nhà nghi ngút khói hương.

Mồng 3/3 Âm lịch mỗi năm, các gia đình cúng gia tiên đông dần, nhưng vẫn không mấy ai biết nguồn gốc ngày Tết Hàn Thực (ăn đồ lạnh), vốn là tục giỗ ông Giới Tử Thôi - một hiền sĩ Trung Quốc bị chết cháy, du nhập vào Việt Nam.

Dù không có xuất xứ Việt Nam, Tết Hàn thực vẫn được các gia đình đón nhận, duy trì như một phong tục đẹp. Thế là hàng năm, nhà nhà thêm 1 ngày tưởng nhớ người đã khuất, cũng là dịp có thêm những giờ phút đoàn tụ ấp áp khó quên.

Mời các bạn ngắm chùm ảnh Tết Hàn thực ở Hà Nội qua ống kính VietNamNet.

• Lê Anh Dzũng - Quảng Hạnh