Sự phát triển của trẻ nhỏ, theo từng giai đoạn, bao gồm cả sự phát triển về thể chất lẫn tâm lý mà trong đó phát triển về giới tính là một quá trình phức tạp. Chính vì vậy cha mẹ cần quan sát xem quãng thời gian nào con mình hình thành ý thức về giới tính để tiến hành giáo dục.

Thông thường, trẻ em độ 1 tuổi rưỡi đã có những biểu hiện về giới tính, năm tuổi thì bộc lộ một cách rõ rệt. Ở tuổi thứ năm, trẻ em rất khó chịu khi người ta nhìn quần áo mà nhầm lẫn về giới tính của nó. Vì vậy, các cô bé một ngày nào đó sẽ đòi đeo hoa tai hoặc đòi để tóc dài. Còn các cậu bé thì tỏ ra bực bội khi có ai đó khen cậu như khen một cô gái đẹp. Dưới đây là một số điều mà cha mẹ cần tham khảo để có định hướng tốt hơn trong giáo dục giới tính đối với con cái:

- Từ 1 đến 2 tuổi: Trẻ em biết quan sát những bộ phận trên cơ thể và ý thức được cấu trúc hình thể của mình. Các cậu bé thích sờ chim mình, túm lấy nó nghịch như nghịch một thứ đồ chơi lý thú. Hành vi này không có gì liên quan tới sự thủ dâm. Đó chỉ là biểu hiện của sự tự nhận thức.

- Từ 2 đến 3 tuổi: Trẻ em đã ý thức được giới tính của mình, biết mình là trai hay là gái trong giai đoạn này. Chúng phân biệt theo những dấu hiệu thuần túy hình thức như cách ăn mặc, kiểu tóc… Lúc này, chúng đã để ý tới các cơ quan bài tiết nước tiểu của mình nhưng vẫn chưa nghĩ rằng đó là một bộ phận sinh dục.

- Từ 3 đến 4 tuổi: Trẻ đã ý thức được các bộ phận sinh dục của cơ thể mình và chúng cũng biết đó là sự khác biệt của hai giới tính. Chúng đã băn khoăn trước những câu hỏi thuộc lĩnh vực tình dục như "Vì sao lại có mình?", "Trẻ con được ra đời từ đâu, bằng cách nào?".

- Từ 4 đến 5 tuổi: Trong khi chơi, nhiều em thích chơi trò bác sĩ, trò cô dâu chú rể. Chúng đem vào trò chơi này những kinh nghiệm trực quan của mình. Nếu chú ý theo dõi, chúng ta sẽ biết được môi trường trẻ sinh sống, biết chúng được nuôi nấng như thế nào trong gia đình. Do đã quan tâm chút ít tới đặc trưng của mình, chúng thích gần gũi, tiếp xúc với những đứa trẻ cùng giới tính. Điều này bộc lộ rõ hơn ở các em trai. Nếu là con đầu, trẻ ở tuổi này thường thích có em, mặc dù khi có em rồi thì lại hay ghen tị.

- Từ 5 đến 6 tuổi: Trẻ thực sự thắc mắc về việc mình được sinh ra như thế nào, đồng thời băn khoăn một cách lý thú tới mối quan hệ giữa bà mẹ với đứa con lọt lòng. Trong lúc chơi, các em thường ưu tiên cho các bạn cùng giới tính với mình.

- Từ 7 đến 8 tuổi: Trẻ đã để ý tới các vấn đề tình dục. Chúng hay bàn tán với nhau. Nếu không được thông tin đầy đủ, mỗi em tự xây dựng cho mình một lý thuyết riêng về chuyện sinh nở, mang thai. Các em gái thường quan tâm tới chuyện này hơn các em trai. Ở tuổi này đã xuất hiện tình bạn nhất thời giữa các cô bé với các cậu bé.

- Từ 9 đến 10 tuổi: Trẻ đã bộc lộ những thiên hướng giới tính. Trong giờ học ở lớp đã xuất hiện những bức thư nhỏ, những mẩu giấy nhỏ chuyền tay. Chúng đã biết rằng đàn bà có chồng thì mới có thể có con và sinh ra em bé được, nhưng đàn bà già thì không thể. Chúng suy nghĩ rất lung: "Vì sao nhiều bà mẹ tự do, không có chồng mà vẫn đẻ được ra em bé?".

Một số em đã quan tâm tới những chuyện “dành cho người lớn”, khuấy động lẫn nhau bằng những câu chuyện “đàn ông - đàn bà” mà mình nghe lỏm được, vô tình trông thấy hoặc tự bịa đặt ra. Các cậu con trai hay vẽ linh tinh lên nhà vệ sinh. Một số cậu đã thủ dâm, nhưng thường là làm theo sự rủ rê, hướng dẫn của những cậu bé nhiều tuổi hơn.

- 11 tuổi: Một số cậu đã vượt mức phát triển bình thường. Cậu thấy có cái gì đó không yên, xao động trong mình. Phần lớn các cậu không cho bạn gái tham gia vào tập thể của mình, trò chơi của mình. Nếu một cô nào đó lọt được vào tập thể của các cậu thì chỉ vì cô biết thán phục các cậu. Bọn con gái còn lại đều bị các cậu cho là ngốc nghếch. Đôi lúc, chúng cũng cũng quan tâm tới các cô bé, đặc biệt là các cô hay khóc nhè của lớp mình. Các cậu hay che đậy những thắc mắc của mình về giới tính của các cô.

Cả 2 giới đều quan tâm tới vai trò của ông bố trong chuyện mang thai và sinh nở của bà mẹ, thích những sách báo có nội dung tình dục, mang tới trường những cuốn sách có minh họa. Trong lúc cùng xem chung, chúng cảm thấy có chút xao động tình dục. Những cậu phát triển sớm hay cố ý huých các cô bé với ý đồ va chạm được vào người các cô.

- 12 tuổi: Bọn trẻ vẫn tiếp tục trò chuyện về tình dục, nhưng chỉ trò chuyện trong nhóm nhỏ của mình. Chúng tìm sách tình dục, chuyền tay nhau đọc. Các cô gái thích ca sỹ, diễn viên nam, nhưng nghĩ tới họ như nghĩ về những người đàn ông. Các cô, các cậu đã bắt đầu để ý tới nhau, để ý tới một cô, một cậu cụ thể nào đó trong lớp, trong trường. Các cô bé để ý tới các chàng trai nhiều tuổi hơn mình, ở các lớp trên hay tới thăm lớp mình.

Một số cậu bé đã có những giọt tinh trùng đầu tiên trong những giấc mơ hoặc khi thủ dâm. Khi thủ dâm, chúng chưa hề có những hình ảnh tình dục hộ tống.

Ở một số cô gái đã xuất hiện kinh nguyệt. Tâm trạng của các cô trước hiện tượng chảy máu của mình phụ thuộc vào hiểu biết của các cô về chuyện đó. Nếu được đọc sách báo hoặc được cha mẹ nói trước, các cô không hề hoảng hốt. Con gái tuổi này đã quan tâm tới cặp vú của mình, xấu hổ khi thấy chúng lớn sớm, hay chùng người lại để giấu độ lớn của chúng. Ngược lại, chúng sẽ cảm thấy bất hạnh khi thấy bộ ngực của mình không nhô lên. Ở cả hai trường hợp, các cô đều cảm thấy hồi hộp, thiếu tự tin. Có ít bậc cha mẹ nhận ra rằng sở dĩ tính khí các cô lúc này hơi thất thường là vì chuyện ấy. Còn các cậu bé đã để ý tới cái phần nhô cao trong ngực áo các cô. Khi trêu đùa nhau, các cậu cố ý chạm vào chúng.

- Từ 13 đến 15 tuổi: Đã xuất hiện tình cảm yêu đương, nhưng thường là đơn phương và âm thầm. Các cô bé thường say mê chàng trai nhiều tuổi hơn mình.

Còn các cậu thì hay thích những cô gái đoan trang, chững chạc hơn mình. Chúng thích sưu tầm tranh ảnh khỏa thân, kể cho nhau nghe những chuyện tình ái và thường hay thủ dâm. Trong khi thủ dâm, các cậu đã có hình ảnh cụ thể trong đầu. Trong khi các cô chỉ thích nghe những chuyện tình vẩn vơ, lãng mạn thì các cậu đã biết sự tiếp xúc tình dục cần những gì và diễn ra như thế nào. Những khi rỗi rãi, chúng mong muốn được thể nghiệm.

Ở tuổi này, cả hai giới đã quan tâm tới chuyện tránh thai, phá thai và hiện tượng sinh đôi.

- Từ 15 đến 18 tuổi: Đã bắt đầu xuất hiện những mối tình đầu và những giao tiếp tình dục. Họ củng cố những hiểu biết trong lĩnh vực tình dục, quan tâm tới các tư thế giao hợp, kỹ thuật kích thích dạo đầu và những hiện tượng cực đoan trong tình dục.

Sự quan tâm của họ tới những vấn đề trên là một điều hoàn toàn tự nhiên. Việc họ không hỏi cha mẹ không có nghĩa là họ thờ ơ về chuyện đó mà chỉ có nghĩa là quan hệ giữa cha mẹ với họ không thực sự gần gũi. Đứa con biết trước cha mẹ sẽ từ chối trả lời, trả lời vu vơ hoặc sẽ mắng mỏ.

Đó là những vấn đề cụ thể của tình dục mà mỗi độ tuổi quan tâm tới. Các ông bố, bà mẹ đừng nghĩ rằng con cái mình không như thế. Nếu không thuộc loại chậm lớn, còi cọc thì các cô các cậu tất sẽ có những biểu hiện và những nhu cầu tự nhiên nói trên. Đó cũng là nhu cầu hiểu biết những cái mới của đời sống con người và hiểu biết về chính bản thân. Vì vậy, các bậc cha mẹ hãy tìm cơ hội thuận lợi để chủ động gợi chuyện với con mình, đừng để chậm trễ! Nếu tiến hành kịp thời, thích hợp, chắc chắn đứa con sẽ cảm kích trước những lời bảo ban, trao đổi quý giá của chúng ta và đền đáp lại bằng sự biết ơn sâu sắc và một niềm tin cậy ruột rà.

Anh San.(tham khai tai lieu tu trang web: vnexpress.net)