Muốn thụ tinh cho trứng có kết quả thì trứng cần phải được thụ tinh trong phạm vi 12-24 giờ đồng hồ sau khi trứng rụng và tinh trùng cũng chỉ có thể đảm bảo được khả năng thụ tinh cho trứng trong phạm vi 48 giờ sau khi xuất tinh.

Vì vậy thời kỳ không an toàn nhất là 3 ngày quanh thời điểm rụng trứng: 2 ngày trước khi rụng trứng và 1 ngày sau khi rụng trứng.

Vấn đề khó khăn là phải xác định chính xác thời điểm rụng trứng.

Chỉ có thể xác định được ngày rụng trứng với độ chính xác tương đối và phải theo dõi nhiều dấu hiệu sau: hàng ngày ghi lại nhiệt độ cơ thể và theo dõi sự bài tiết chất nhầy của cổ tử cung, kết hợp tính ngày rụng trứng dựa trên độ dài của những chu kỳ kinh nguyệt trước đây.

Ngoài những nguyên nhân thất bại do các chu kỳ kinh nguyệt không đều, do không hiểu biết và (hoặc) không thực hiện nghiêm chỉnh sự kiềm chế trong những ngày không an toàn, còn có thể do:

Rụng trứng hơn một lần trong chu kỳ kinh nguyệt: sự giao hợp không gây ra rụng trứng vì không làm thay đổi diễn biến tự nhiên của chu kỳ hóc-môn, tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng giao hợp có thể gây rụng trứng nhất là ở những người trẻ. Vì vậy phương pháp tính thời gian an toàn có thể dễ thất bại ở người kinh nguyệt không đều và còn trẻ.

Xuất tiết âm đạo nhiều được coi là bắt đầu thời kỳ an toàn: thật ra chỉ có thể xuất tiết ở cổ tử cung mới có giá trị chẩn đoán rụng trứng, âm đạo xuất tiết nhiều có thể do viêm nhiễm hoặc do hứng khởi tình dục.

Giao hợp lần đầu không thể có thai: vì ý nghĩ sai lầm này mà nhiều thanh thiếu niên đã không biết tự kiềm chế hoặc tự bảo vệ bằng cách sử dụng các phương pháp tránh thai nên đã dẫn đến hậu quả có thai khi chưa mong muốn.

Bất cứ em gái nào khi đã hành kinh, dù chu kỳ kinh nguyệt có đều hay không, đều có thể có thai khi giao hợp lần đầu (cần biết rằng 55% chu kỳ kinh ở các em gái vị thành niên không có phóng noãn nhưng vẫn còn 45% chu kỳ kinh có phóng noãn và đó là nguyên nhân dẫn đến có thai ở trẻ vị thành niên cũng như có thể nhiễm HIV ngay lần đầu giao hợp với người đã nhiễm HIV).

Quan hệ tình dục ở tư thế đứng có thai được không?

Cũng đã từng có những ý nghĩ sai lầm như thế: giao hợp ở tư thế đứng không thể có thai hoặc nếu người phụ nữ nằm trên trong lúc giao hợp thì cũng không có thai. Thật ra, tư thế giao hợp không có tác dụng gì trong việc tránh có thai.

Nhiều người lầm tưởng rằng ở 2 tư thế nói trên, khi xuất tinh tình tinh trùng sẽ bị trôi ra ngoài âm đạo. Có một cách mà từ thời xa xưa người ta đã thực hành nhưng không đem lại kết quả là để người phụ nữ ngồi xổm và làm động tác hắt hơi ngay sau khi giao hợp!

Cần nhớ rằng tinh trùng di chuyển rất nhanh qua ống cổ tử cung để đi thụ tinh cho noãn (thường gọi là trứng) ngay sau khi xuất tinh trước khi ta kịp đuổi chúng ra, hơn nữa có tài liệu còn cho rằng sự kết hợp giữa tinh trùng và noãn là sự hấp dẫn hoá học cho nên diễn ra rất nhanh và những phương pháp thô sơ như đã nói ở trên không thể là phương pháp để tránh có thai.

Cho con bú để tránh có thai có hiệu quả không?

Cho con bú là một phương pháp tránh thai tự nhiên và tạm thời, không cần dùng phương tiện hay thuốc hỗ trợ, hiệu quả của nó phụ thuộc vào những điều kiện sau: Con phải được bú mẹ ít nhất 85% khối lượng sữa dành cho nó và nó phải được bú mẹ nhiều lần trong ngày và đêm; người mẹ vẫn chưa có kinh trở lại hoặc 8 tuần sau đẻ không thấy ra máu trong 2 ngày liên tiếp; con chưa quá 6 tháng.

Nếu thiếu một trong 3 điều kiện nói trên thì phương pháp cho con bú không thể an toàn tuyệt đối để tránh thai. Cơ chế tránh thai của phương pháp cho con bú là làm ngừng hãm sự phóng noãn (còn gọi là rụng trứng) và do đó làm cho sự ra kinh của người phụ nữ chậm lại sau đẻ.

Tuy nhiên, hiện tượng phóng noãn có thể xảy ra ngay cả khi vẫn cho con bú nhưng không thường xuyên. Hiệu quả tránh thai của phương pháp cho con bú trong 6 tháng đầu rất cao nếu cho con bú thường xuyên và đúng cách (tỷ lệ có thai chỉ là 0,5% nghĩa là cứ 200 phụ nữ thực hiện thì chỉ có 1 người có thai). Nếu cho con bú không thường xuyên trong 6 tháng đầu thì tỷ lệ có thai là 2%.

Phương pháp tránh thai sau đẻ tốt nhất cho những người không cho con bú thường xuyên ngay trong 3 tháng đầu là sử dụng những phương pháp không có hóc-môn: các thuốc diệt tinh trùng, có thể phối hợp với mũ cổ tử cung hoặc màng ngăn âm đạo - bao cao su- xuất tinh ngoài.

Viên thuốc tránh thai cũng có thể dùng được nhưng chỉ dùng loại viên chỉ chứa Progestin, loại này có thể uống ngay cả khi đang cho con bú hoặc con đã được 6 tuần. Nếu không cho con bú thì có thể uống vào bất kỳ lúc nào trong vòng 4 tuần lễ đầu sau đẻ; không cần chờ có kinh trở lại.

Tuỳ thuộc vào điều kiện từng người, đã có đủ số con mong muốn hoặc sức khoẻ cho phép, còn có nhiều phương pháp tránh thai sau đẻ khác nhau: Thuốc tiêm tránh thai có tác dụng kéo dài, Norplant cấy dưới da, đình sản nữ hoặc nam, đặt dụng cụ tử cung sau đẻ.

Theo BS ĐÀO XUÂN DŨNG/ Tuổi Trẻ