Về việc tận thu than của Cty Thiên Nam tại Quảng Ninh:
Ai tiếp tay cho sai phạm của Thiên Nam?

Trước khi Cty Thiên Nam bị UBND tỉnh ra quyết định thu hồi hơn 416 nghìn mét vuông đất dự án nuôi trồng nông lâm sản, đoàn công tác Ban Kinh tế T.Ư, sau khi kiểm tra hoạt động tận thu "vàng đen" của Cty Thiên Nam, đã đưa ra nhận xét: "Có biểu hiện tiếp tay và dung túng cho hành vi vi phạm pháp luật của Cty Thiên Nam ở một số cá nhân trong chính quyền sở tại ở Quảng Ninh".

Trên tiếp tay, dưới cũng chủ động... tiếp tay
Trả lời câu hỏi "Có phải hiện tại dự án của Thiên Nam đang nằm lấn vào khu vực quản lý của Cty than Mông Dương?", TGĐ Tập đoàn Than VN Đoàn Văn Kiểm cho biết: "Đầu năm 2002, GĐ Cty than Mông Dương và Chủ tịch UBND phường Mông Dương đã thống nhất xác nhận bản đồ quản lý ranh giới mỏ Mông Dương. Theo bản đồ đó thì diện tích quản lý ranh giới mỏ có hẹp hơn bản đồ mà TCty Than đã giao cho mỏ Mông Dương.

Tuy nhiên, phần thu hẹp nói trên chỉ bằng 1/4 diện tích dự án lâm sản của Cty Thiên Nam. Việc thoả thuận của GĐ Cty than Mông Dương với Chủ tịch UBND phường Mông Dương năm 2002 về bản đồ ranh giới quản lý mỏ là không đúng thẩm quyền, không được TCty Than VN công nhận; Tập đoàn Than VN đã phê bình GĐ Cty than Mông Dương".

Không những thế, ngày 18.1.2005, Tập đoàn Than VN đã có công văn số 222 gửi tới Sở TNMT QN nêu rõ rằng khu vực mà Cty Thiên Nam xin thuê đất hoàn toàn nằm trong ranh giới mỏ của Cty than Mông Dương đang quản lý, bảo vệ và thăm dò khai thác... trong diện tích ranh giới mỏ này chứa các vỉa than trữ lượng hơn 10 triệu tấn.

Ông Đoàn Văn Kiển còn khẳng định: "Tập đoàn Than VN đã kiến nghị UBND tỉnh QN không cho phép Cty Thiên Nam tận thu than ở khu vực nói trên (cả báo cáo trực tiếp bằng văn bản) từ trước khi tỉnh QN cho Thiên Nam thuê đất". Vậy mà UBND tỉnh QN vẫn bút phê cho Cty Thiên Nam thuê đất làm dự án và cho phép Cty Thiên Nam tận thu "vàng đen" tại địa chỉ này?

Cty Thiên Nam tận thu than đến ngày 28.10.2005 thì tới cốt cao quy hoạch nền móng (cốt +35) để xây dựng công trình. Theo quy định và quy hoạch được UBND tỉnh QN phê duyệt thì Cty Thiên Nam phải dừng việc tận thu than khi tới cốt này. Nhưng tới cốt +35 "vẫn còn than", Cty Thiên Nam đã khôn khéo làm "động tác" lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật để khai thác tận thu than dưới cốt cao quy hoạch +35 (tức tận thu than đến cốt +10) và làm văn bản "xin phép" UBND thị xã Cẩm Phả tiếp tục tận thu than "để tránh lãng phí tài nguyên".

Ngày 31.10.2005, UBND thị xã Cẩm Phả đã ra văn bản số 293 cho phép. Căn cứ Luật Khoáng sản thì UBND thị xã Cẩm Phả không đủ thẩm quyền cho phép Cty Thiên Nam tận thu than dưới cốt cao quy hoạch. Nhưng không hiểu vì lý do gì mà UBND thị xã Cẩm Phả lại tiếm quyền UBND tỉnh, hạ bút ký cho phép?

Không thể thoái thác trách nhiệm
Trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Lao Động, ông Đoàn Văn Kiển -TGĐ Tập đoàn Than VN - khẳng định: "Mỏ Mông Dương đang hoạt động ở dưới lòng đất cách khu vực dự án của Cty Thiên Nam khoảng 100 - 200 mét, hiện có 4 phân xưởng hầm lò đang làm việc. Trong vòng 2 năm tới hệ thống khai thác đường lò khai thác sẽ nằm trực tiếp dưới khu vực dự án của Cty Thiên Nam. Nếu tiếp tục đào sâu phần lộ vỉa trong phạm vi dự án của Thiên Nam thì sẽ gây nguy hiểm cho hệ thống đường lò bên dưới và buộc phải để lại trụ bảo vệ lớn hơn gây lãng phí tài nguyên (....).

Tập đoàn Than VN bây giờ chưa bao giờ đồng ý cho Cty Thiên Nam khai thác ở lộ vỉa G9, H10 khoáng sàn Mông Dương. Trước khi Thiên Nam xin thuê đất làm dự án nuôi trồng nông lâm sản, Cty Thiên Nam đã đề nghị Tập đoàn Than cho khai thác than ở khu vực nói trên và đề nghị của Thiên Nam đã bị Tập đoàn Than VN từ chối. Nếu đúng như vậy thì tại sao trước đó Cty than Mông Dương và Tập đoàn Than VN vẫn có những thoả thuận bằng văn bản đồng ý để Cty Thiên Nam tận thu than "trên đầu" của mình?

Tập đoàn Than VN là chưa bao giờ đồng ý cho Cty Thiên Nam tận thu than, là không đúng. Vì trên thực tế ngày 23.2.2005, Tập đoàn Than VN (ông Vũ Mạnh Hùng, Phó TGĐ), ông Doãn Văn Quang (GĐ Cty than Mông Dương) và GĐ Cty Thiên Nam đã ký biên bản làm việc đồng ý để Cty Thiên Nam tổ chức tận thu than bán cho Cty than Mông Dương...".

Không những thế, ngày 20.10.2005, Cty than Mông Dương còn ra văn bản 4822 cho phép Cty Thiên Nam tận thu than dưới độ cao quy hoạch, vi phạm quy hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt, với nội dung: Đề nghị Cty Thiên Nam tổ chức tận thu than theo đúng thiết kế và các đề nghị của Cty than Mông Dương ! Đây chính là những bằng chứng mà Cty Thiên Nam sử dụng để chứng minh cho hoạt động tận thu than của mình là "hợp pháp".

Cũng trong "vấn đề Thiên Nam", Vụ trưởng Vụ Cơ khí luyện kim Bộ Công nghiệp - ông Nguyễn Mạnh Quân, đã ra văn bản số 6920 ngày 20.12.2005 : "Việc tổ chức khai thác để tận thu tài nguyên than trước khi xây dụng khu sản xuất, kinh doanh, chế biến và nuôi trồng nông lâm sản của Cty Thiên Nam là cần thiết".

Một số nội dung khác của văn bản 6920 về cân đối trữ lượng, dự trữ quốc gia, quy hoạch... cũng không đúng. Văn bản này được coi như cái "ô che" cho việc UBND tỉnh QN cho phép Cty Thiên Nam tận thu "vàng đen" là đúng thẩm quyền. Văn bản này cũng được gửi cho Cty Thiên Nam và Cty Thiên Nam sử dụng làm "bằng" cho hoạt động tận thu "vàng đen" của mình.

Trong báo cáo số 22 ngày 5.1.2006, Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh QN đã kiến nghị Bộ Công nghiệp "xem xét nội dung văn bản 6920" đã cho rằng: "Thẩm quyền quản lý ranh giới và quy hoạch phát triển ngành than thuộc Tập đoàn Than VN (không thuộc thẩm quyền của Bộ Công nghiệp)".

Về vấn đề này, ý kiến của đoàn công tác Ban Kinh tế TƯ cho rằng: Điều này cho thấy có sự chưa thống nhất giữa cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực quản lý ranh giới mỏ và cấp phép khai thác khoáng sản.

Cách quản lý, chỉ đạo ngẫu hứng và không thống nhất như vậy có thể coi là sự tiếp tay cho sai phạm nghiêm trọng của Cty Thiên Nam.

Đỗ Lê Tảo