Thứ trưởng Tài chính Lê Thị Băng Tâm nhận xét định giá doanh nghiệp ở VN thường nghiêng về tính giá trị trên sổ sách. Việc tính giá trị tiềm năng như thương hiệu, sức phát triển tương lai chỉ được áng chừng rồi cộng vào chứ không có cơ sở xác thực.

Công ty kiểm toán thiếu thông tin thị trường để xác định giá chuẩn xác.

Cũng theo bà thứ trưởng, một số phiên đấu giá cổ phần thời gian qua thất bại như Công ty du lịch Tà Cú cần xem lại khâu định giá, vì có thể công ty kiểm toán đã đưa ra giá quá cao.

Hiện các công ty tiến hành định giá theo hai phương pháp: định giá tài sản (xác định giá trị doanh nghiệp trên cơ sở đánh giá giá trị thực tế toàn bộ tài sản hiện có của doanh nghiệp) và dòng tiền chiết khấu (xác định giá trị doanh nghiệp trên cơ sở khả năng sinh lời trong tương lai).

Tuy nhiên, theo nhận xét của ông Trương Hùng Long, Phó vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng Bộ Tài chính, hai phương pháp này vẫn còn nhiều bất cập. Đối với phương pháp tài sản, hầu hết các tổ chức cung ứng dịch vụ đều thiếu thông tin về giá thị trường để xác định tỷ lệ phần trăm còn lại của nhà xưởng, máy móc; chưa có tiêu chuẩn cụ thể để xác định giá trị thương hiệu, chưa tính hết được giá trị tiềm năng của doanh nghiệp. Phương pháp dòng tiền chiết khấu áp dụng rất phức tạp, doanh nghiệp cũng không muốn giá trị được đánh giá quá cao, khó bán cổ phần, bất lợi trong việc chia cổ phần ưu đãi trong nội bộ.

Hiện cả nước có 66 tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động tư vấn và xác định giá trị doanh nghiệp. Theo ông Trương Hùng Long, điểm yếu lớn nhất trong lĩnh vực này là do chưa chiếm được niềm tin của khách hàng về chất lượng, các tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển sang cạnh tranh với nhau thông qua giá cả.

Ông Hồ Công Hưởng, Giám đốc Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư phát triển VN (BSC) than thở, với mức phí theo quy định hiện hành, tổ chức cung cấp dịch vụ khó có điều kiện đầu tư, thuê các nhân viên có kinh nghiệm có năng lực nghiệp vụ để thực hiện hợp đồng, thế mà nhiều công ty lại chào... phá giá.

Theo quy định, doanh nghiệp có giá trị dưới 30 tỷ đồng, phí tư vấn 200 triệu đồng, từ 30-50 tỷ là 300 triệu, trên 50 tỷ được trên 400 triệu. Ông Hưởng lấy ví dụ, khi định giá Công ty Xây dựng kỹ thuật dầu khí công ty ông chào phí 900 triệu đồng, công ty thứ hai chào 600 triệu, nhưng có công ty chỉ chào 250 triệu đồng, sau đó BSC được chỉ định định giá. "30 nhân viên tư vấn làm việc ròng rã 3 tháng thời. Doanh nghiệp dầu khí có tới 14 chi nhánh trên phạm vi cả nước, tổng tài sản gần 3.200 tỷ đồng, thế mà đến lúc quyết toán đấu tranh mãi chúng tôi mới được 255 triệu đồng, cao hơn giá bỏ thầu thấp nhất có 5 triệu đồng. BSC chỉ còn cách bù lỗ", ông Hưởng kể.

Gần đây Bộ Tài chính cho phép một loạt doanh nghiệp lớn như Pacific Airlines, Vietcombank, Bảo Việt, Bảo Minh thuê nước ngoài định giá. Bà Băng Tâm cho hay, nếu để tổ chức trong nước định giá Pacific Airlines theo cách thông thường thì với khoản nợ khó đòi khổng lồ, cổ phần doanh nghiệp này chỉ có bán rẻ, Nhà nước thiệt thòi lớn. Theo ý kiến của Bộ Tài chính, phía tư vấn nước ngoài đã khoanh từng khoản nợ, đưa 5 chuyên gia giàu kinh nghiệm trong ngành hàng không xây dựng phương án tái cơ cấu trong 5 năm tới, sau thời gian ngắn hoạt động có lãi trở lại, nhà đầu tư nhìn thấy khả năng sinh lời ở doanh nghiệp này đã chấp nhận bỏ ra 50 triệu USD mua 30% cổ phần.

Để nâng cao chất lượng định giá doanh nghiệp trong thời gian tới, Thứ trưởng Lê Thị Băng Tâm cho biết, Bộ sẽ ban hành quy chế lựa chọn tổ chức định giá doanh nghiệp, quy chế quản lý, giám sát hoạt động tư vấn và xác định giá trị doanh nghiệp cũng như các tiêu chuẩn đánh giá năng lực của tổ chức định giá. Ngoài ra, Bộ cũng tiến hành rà soát lại các văn bản pháp lý hiện hành liên quan đến lĩnh vực này để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc. "Về phần mình, các công ty trong nước cần liên kết với nước ngoài để nâng cao năng lực, đào tạo đội ngũ cán bộ trước khi các cam kết gia nhập WTO có hiệu lực. Thị trường dịch vụ tài chính là lĩnh vực được mở cửa rất sớm, các công ty trong nước không chuẩn bị trước sẽ khó hoạt động khi đối thủ nước ngoài tràn vào", bà Tâm cảnh báo.

Việt Phong