Gần 1 tháng kể từ khi Tổng cục Hải quan tuyên bố thông quan điện tử, doanh nghiệp và Chi cục Hải quan điện tử TP HCM và Hải Phòng vẫn tiếp tục chờ đợi vì hệ thống phần mềm chưa kích hoạt.

Phần mềm khai báo điện tử vẫn chưa xong.

Khi thực hiện thông quan điện tử, doanh nghiệp khai báo thông qua hệ thống mạng điện tử. Trung tâm dữ liệu thông tin Hải quan điện tử tiếp nhận và xử lý dữ liệu, sau đó cơ quan hải quan xử lý phân luồng hàng hóa vào 3 luồng, tương ứng với các cấp độ thông quan: Luồng xanh miễn kiểm tra và thông quan ngay; luồng vàng là kiểm tra hồ sơ trước khi thông quan và luồng đỏ là kiểm tra hàng hóa. Hải quan cửa khẩu thực hiện việc kiểm tra hàng hóa theo thông tin này.

Việc thực hiện thông quan điện tử đồng nghĩa với “cánh cửa” hành chính gọn nhẹ cho doanh nghiệp khi khai quan xuất nhập khẩu đã được mở. Doanh nghiệp đang háo hức chờ đợi. Thậm chí, Công ty cổ phần Điện máy TP HCM (Todimacx HCM JSC) còn đầu tư trên 30 triệu đồng gồm máy in, máy vi tính màn hình tinh thể lỏng và một đường truyền ADSL chỉ dùng cho riêng việc khai quan điện tử. Thế nhưng hiện những trang thiết bị đó vẫn chỉ để… chờ.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Tổng giám đốc Todimacx HCM JSC cho biết, khi Thủ tướng có quyết định thí điểm thông quan điện tử, doanh nghiệp nhìn nhận đây là một khâu đột phá trong cải cách hành chính, nâng cao tác phong làm việc của Hải quan, hướng đến một môi trường xuất nhập khẩu hiện đại hóa, minh bạch… "Chúng tôi luôn háo hức chờ đợi và đặt nhiều niềm tin vào đó", ông nói.

Ông Phan Thành Lây, Phó Tổng giám đốc kinh doanh Công ty cổ phần Dược liệu Trung ương 2 (Phyto-phama) luôn lo lắng vì hàng xuất nhập khẩu của công ty gồm nhiều chủng loại hàng hóa đặc thù, không biết có gặp trở ngại khi khai quan điện tử hay không. Nhưng ông vẫn hy vọng: “Chúng tôi chỉ mất 15 phút so với một ngày làm thủ tục xuất nhập khẩu bình thường, nhân viên không phải chạy đôn chạy đáo lo thủ tục như trước và chúng tôi cũng chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống nhận phải luồng đỏ khi thông quan”.

Ông Phan Thành Lây ngập ngừng khi nói đến sự chậm trễ trong thông quan điện tử. Công ty chỉ biết chờ, còn chờ đến bao giờ và vì sao thì vẫn chưa thấy cơ quan liên quan giải thích. Đây cũng là tâm trạng chung của 34 doanh nghiệp tại TP HCM trong khi chờ đợi được thông quan điện tử.

Vào tháng 7, Tổng cục Hải quan cho biết mọi công tác chuẩn bị cho thông quan điện tử ở TP HCM và Hải Phòng đã sẵn sàng, hiện chỉ chờ lệnh từ cơ quan cấp trên. Đây là đợt thông quan thí điểm nằm trong Dự thảo Quy trình thí điểm thủ tục hải quan điện tử được Tổng cục Hải quan xây dựng, đã lấy ý kiến các doanh nghiệp, các đơn vị liên quan và hoàn thiện trình Bộ Tài chính. Vào thời điểm này, Hải Phòng đang áp dụng phần mềm của Công ty FPT, còn TP HCM dùng phần mềm của một đơn vị khác.

Tại TP HCM, sau những bước khởi động đầu tiên, phần mềm của công ty này không thuyết phục được lãnh đạo Tổng cục Hải quan, nên phải cài đặt lại phần mềm của Công ty FPT. Có đến hai công ty đến cài đặt phần mềm, thiết lập hệ thống mạng, nhiều doanh nghiệp bối rối, nhưng không ai nói ra.

Đến giữa tháng 8, thông quan điện tử vẫn chưa thực hiện được, Quyết định số 50 của Bộ Tài chính về việc “Ban hành quy trình thực hiện thí điểm thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu” chỉ có hiệu lực vào ngày 19/8. Doanh nghiệp cam lòng chờ đợi. Nay đã qua thời điểm 19/8, kế hoạch thông quan vẫn chưa có thêm gì khác ngoài chuyện tiếp tục… đợi chờ.

Giải thích về sự chậm trễ này, ông Đỗ Hữu Toàn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan điện tử TP HCM giải thích, hải quan muốn hoàn thiện hơn quy trình, tức là cần nâng cấp phần mềm lắp đặt tại Chi cục Hải quan điện tử nhằm giải quyết tình huống một cách tốt hơn, đặc biệt với các tình huống của luồng đỏ.

Bên cạnh đó, có những loại hàng hóa chưa có mã số như hóa chất, dược liệu… nên rất cần các bộ, ngành liên quan phối hợp để ghi mã số cho nó, có như vậy thông quan điện tử mới phục vụ tốt hơn. Tuy nhiên, ông Đỗ Hữu Toàn khẳng định: “Giữa tháng 9 này sẽ thông quan điện tử".

(Theo SGGP)