Những ngày giáp Tết này, hoạt động buôn lậu ở cửa khẩu các tỉnh biên giới càng nhộn nhịp. Bất kể đêm ngày, đội quân cửu vạn thường xuyên có mặt tại các điểm chốt đường mòn cõng hàng lậu qua đường biên, sau đó ngụy trang cất giấu hàng vận chuyển về xuôi bằng mọi thủ đoạn để qua mặt lực lượng chức năng. Ngoài những mặt hàng lậu thông thường, tình trạng buôn bán pháo lậu đang gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ đốt pháo trong Tết Nguyên đán sắp tới.

Dường như đã thành quy luật, những ngày áp Tết, tình hình buôn lậu ở các tỉnh biên giới càng nóng bỏng. Lạng Sơn, một tỉnh biên giới gần Hà Nội, đường sá đi lại thuận tiện, từ nhiều năm nay đã trở thành điểm nóng buôn bán hàng lậu. Dịp Tết, lượng hàng hóa tiêu thụ càng nhiều, cho nên đội quân buôn lậu gia tăng hoạt động hết công suất, nóng nhất là các đường mòn khu vực Cốc Nam, Thác Ða. Dân vận chuyển hàng lậu hoạt động du kích, phục sẵn tại các chốt đường mòn chờ thời cơ vác hàng qua núi tập kết, rồi nhanh chóng xé lẻ hàng tẩu tán.

Do bị đánh mạnh, các đối tượng dùng mọi mánh khóe tinh vi để đối phó, trang bị cả điện thoại di động, bộ đàm liên lạc. Nếu có động, đội ngũ vệ tinh canh chừng lực lượng chống buôn lậu sẽ cảnh báo kịp thời và dân cửu vạn sẽ nhanh chóng phi tang hàng, tháo chạy khi cần thiết. Không chỉ qua đường mòn, các đối tượng đã lợi dụng giấy thông hành đi qua biên giới để mang hàng vào khu vực chợ Tân Thanh, trong ngày "đánh lẻ" nhiều chuyến hàng qua trạm kiểm soát. Hàng lậu được ngụy trang rất tinh vi, cất giấu trong chăn bông, cặp số...; găm vào gầm, cốp xe, các ngăn giấu hàng được gia cố, tiếp tục chia thành nhiều chuyến theo xe Minsk, xe tải, xe du lịch, xe chở khách phi như bay, luồn lách, chạy hết tốc độ về xuôi tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng. Nhiều tên trùm buôn lậu còn buộc các cửu vạn phải đặt cược tiền hàng đề phòng bị bắt và chính vì sự ràng buộc này, dân cõng hàng lậu tìm mọi cách vận chuyển trót lọt.

Một cán bộ Ðội chống buôn lậu thuộc Chi cục Hải quan Tân Thanh cho biết, thủ đoạn của bọn buôn hàng lậu còn tinh vi hơn khi cho khách đi nhờ xe miễn phí qua trạm kiểm soát, chỉ cần nhờ nhận giùm hàng lậu là hàng của họ mua sắm khi đi du lịch, nếu bị kiểm tra. Do vậy, phải rất khó khăn và tốn nhiều công sức mới bắt được hàng lậu.

Từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng tỉnh Lạng Sơn đã bắt giữ hàng trăm vụ buôn lậu, trong đó nhiều vụ đối tượng khi bị bắt đã "bỏ của chạy lấy người". Lực lượng Cảnh sát Giao thông Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh thời gian qua khi tuần tra kiểm soát cũng phát hiện, bắt giữ nhiều xe chở lượng lớn hàng lậu chạy quá tốc độ, vi phạm Luật Giao thông đường bộ. Ðiển hình là vụ truy đuổi, bắt giữ xe chở hàng lậu trị giá gần 100 triệu đồng khi lái xe đột ngột quay xe chạy trốn vì bị yêu cầu dừng xe để kiểm tra, hay vụ xe ô-tô dùng hàng loạt biển số giả để chở hàng lậu.

Tại các cửa khẩu ở Lào Cai, Quảng Ninh tình hình buôn lậu cũng nhức nhối không kém. Mặc dù hơn hai tháng qua, Cục Hải quan Lào Cai đã tăng cường lực lượng chống buôn lậu tại cửa khẩu chính và lập các tổ chốt chặn thường trực tại các lối mở hai bên cánh gà, đã xử lý hơn 60 vụ vận chuyển hàng lậu... nhưng cũng chỉ kiềm chế phần nào tình hình bởi dân buôn lậu "thoắt ẩn thoắt hiện", dùng mọi mánh khóe, miễn là vận chuyển được hàng. Tại cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), thậm chí xe đông lạnh, xe chở than cũng được huy động ngụy trang chở hàng lậu che mắt lực lượng chức năng, cá biệt hiện tượng thương binh, người tàn tật vận chuyển hàng lậu đã tái diễn trở lại. Chỉ tính riêng đợt cao điểm truy bắt hàng lậu vừa qua, lực lượng chức năng TP Hạ Long (Quảng Ninh) đã bắt giữ gần 150 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, ngày cao điểm bắt giữ tới hơn chục vụ.

Ngoài những mặt hàng lậu thông thường như kẹo bánh, quần áo may sẵn, thuốc lá ngoại, đầu DVD, vải do nước ngoài sản xuất... đặc biệt dịp giáp Tết, pháo lậu tràn qua biên giới, trở thành mặt hàng kiếm lời cao của dân buôn lậu.

Thực hiện Chỉ thị 406/TTg của Chính phủ về cấm buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng các loại pháo và điện chỉ đạo của các bộ, ngành; lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Quản lý thị trường đã tăng cường kiểm tra và liên tiếp phát hiện nhiều vụ buôn bán và vận chuyển trái phép pháo nổ với số lượng lớn. Ngày 9-1, Công an Hà Nội đã bắt quả tang Phạm Văn Nam ở phường Ðông Kinh, TP Lạng Sơn vận chuyển trái phép 600kg pháo nhập lậu; ngày 16-1, Hải quan cửa khẩu Lào Cai bắt Nguyễn Văn Vinh ở phường Cốc Lếu - Lào Cai vận chuyển 2.000 quả pháo nổ, 400 que pháo diêm và 100 cây pháo hoa trái phép giấu trong kiện hàng rau quả.

Không chỉ theo đường bộ, pháo lậu còn được vận chuyển theo đường biển với số lượng rất lớn. Tại vùng biển Lòng Trần, Công an huyện Cô Tô (Quảng Ninh) đã kiểm tra tàu QN 2756VT do Vũ Văn Giáp ở Hà An, Yên Hưng (Quảng Ninh) điều khiển cùng ba thuyền viên đang chở gần ba tấn pháo nhập lậu, ngụy trang bằng những bao vỏ chai thủy tinh ở phía trên.

Theo thống kê của Tổng cục Cảnh sát, từ cuối quý II năm 2005 đến nay, lượng pháo lậu do công an một số tỉnh biên giới trọng điểm thu giữ rất lớn, xấp xỉ nửa tấn. Ðáng báo động tình trạng buôn bán, vận chuyển pháo nổ vẫn đang có chiều hướng gia tăng, nhất là những ngày áp Tết.

Mặc dù lực lượng chức năng đã tăng cường tuyên truyền, tổ chức ký cam kết cho học sinh và các hộ kinh doanh không buôn bán, sử dụng pháo; truy bắt mạnh mẽ và xử lý nghiêm, nhưng số vụ bắt giữ nói trên chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm", pháo lậu vẫn "lọt lưới" về xuôi, tàng trữ và lén lút tiêu thụ trên thị trường hiện nay. Bắt quả tang vận chuyển pháo lậu đã khó, phát hiện các vụ tàng trữ và bán lẻ lén lút pháo trên thị trường càng khó khăn hơn. Sở dĩ pháo lậu thu hút được đông đảo khách hàng do chủng loại đa dạng, mầu sắc bắt mắt. Theo quan sát của chúng tôi, pháo hoa lễ hội được bày bán công khai tại chợ Ðông Kinh (Lạng Sơn), còn ngay tại nội thành Hà Nội, dù không bày bán công khai nhưng nếu quen, có người dẫn mối vẫn có thể mua pháo lậu ở một số quầy hàng...