1. Vì sao thủ trưởng đơn vị sự nghiệp của Nhà nước không được ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức của đơn vị mình?
Vì không có bất kỳ một quy định nào của pháp luật cho phép làm điều đó, trong khi Pháp lệnh Cán bộ, Công chức yêu cầu: "Cán bộ, công chức có nghĩa vụ thi hành nhiệm vụ, công vụ theo đúng quy định của pháp luật" (khoản 2 Điều 6). Điều đó có nghĩa là, đối với thủ trưởng đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, pháp luật đã không trao cho "anh" thẩm quyền ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức của đơn vị "anh" thì "anh" không được phép làm.
2. Vậy, cơ quan nào được Chính phủ trao cho thẩm quyền ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức nhà nước?
Cơ quan đó là Bộ Nội vụ. Khoản 5 Điều 46 Nghị định số 116/2003/NĐ-CP của Chính phủ về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ, công chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước quy định: "Bộ Nội vụ ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức".
3. Một đơn vị sự nghiệp của Nhà nước là cơ quan thuộc Chính phủ (thí dụ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam...) căn cứ vào các quy định tại Nghị định số 116/2003/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn số 10/2004/TT-BNV của Bộ Nội vụ để vận dụng, ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức cho riêng mình có được không?
Không được. Nghị định số 116/2003/NĐ-CP cũng như các văn bản pháp luật khác không có quy định nào cho phép riêng đơn vị sự nghiệp là cơ quan thuộc Chính phủ ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức của đơn vị mình, bởi vì các quy định của Chính phủ về tuyển dụng viên chức nhà nước được áp dụng thống nhất trong cả nước (Điều 1 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật gọi đó là những quy tắc xử sự chung), mà đơn vị sự nghiệp của Nhà nước là cơ quan thuộc Chính phủ cũng phải có trách nhiệm thi hành. Điều 55 Nghị định 116/2003/NĐ-CP về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ, công chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước nói về trách nhiệm thi hành: "Các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư chịu trách nhiệm thi hành Nghị định này" (xin lưu ý: chịu trách nhiệm thi hành Nghị định này chứ không phải là ban hành quy chế riêng cho đơn vị mình). Quy định trách nhiệm thi hành của các cấp đối với Nghị định số 116/2003/NĐ-CP cũng là nhằm ngăn ngừa tình trạng ban hành quy chế không đúng thẩm quyền hoặc "vận dụng" một cách tùy tiện, trái pháp luật các quy định của Chính phủ về tuyển dụng viên chức nhà nước.
Không chỉ trong ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức, ở các lĩnh vực khác cũng vậy. Thí dụ, đăng ký và quản lý hộ khẩu là lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của Chính phủ nên mới có Nghị định số 51/CP ban hành Quy chế về đăng ký và quản lý hộ khẩu. Việc đăng ký và quản lý hộ khẩu theo Quy chế này được áp dụng thống nhất trong cả nước, các địa phương đều phải thực hiện nghiêm túc; và việc chủ tịch UBND một tỉnh nào đó muốn "vận dụng" Nghị định 51/CP để ký quyết định ban hành Quy chế về đăng ký và quản lý hộ khẩu cho riêng tỉnh mình là điều ông ta không được phép làm.
Trường hợp này, ông Chủ tịch UBND tỉnh có thể làm gì? Ông có thể ký chỉ thị về việc thực hiện các quy định của Chính phủ tại Nghị định 51/CP về đăng ký và quản lý hộ khẩu tại địa phương mình. Nhân đây cũng xin lưu ý: ngay việc ký ban hành văn bản hướng dẫn về đăng ký và quản lý hộ khẩu tại địa phương này cũng không thuộc thẩm quyền chủ tịch UBND tỉnh nọ bởi việc này Chính phủ đã giao cho Bộ Công an.
4. Đơn vị sự nghiệp (kể cả đơn vị sự nghiệp là cơ quan thuộc Chính phủ) không có thẩm quyền ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức của đơn vị mình. Vậy, trong quá trình thực hiện Nghị định số 116/2003/NĐ-CP nếu có gì vướng mắc, biết hỏi ai?
Điều 54 Nghị định số 116/2003/NĐ-CP của Chính phủ giải đáp câu hỏi nêu trên: "Bộ trưởng Bộ Nội vụ có trách nhiệm hướng dẫn thi hành Nghị định này". Những nội dung hướng dẫn tuyển dụng viên chức đơn vị sự nghiệp của Nhà nước hiện nay được quy định tại Thông tư số 10/2004/TT-BNV của Bộ Nội vụ. Trong Phần V "Tổ chức thực hiện". Thông tư này còn rất chu đáo khi lưu ý: "Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc gì, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư phản ánh về Bộ Nội vụ để nghiên cứu giải quyết".
Tóm lại, hiện tại việc tuyển dụng viên chức đơn vị sự nghiệp của Nhà nước đang được thực hiện theo các quy định tại Nghị định số 116/2003/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn số 10/2004/TT-BNV của Bộ Nội vụ. Không có quy định nào của pháp luật trao cho đơn vị sự nghiệp của Nhà nước (kể cả đơn vị sự nghiệp là cơ quan thuộc Chính phủ) thẩm quyền ban hành Quy chế tuyển dụng viên chức của đơn vị mình.
|