Theo đánh giá của BĐBP, bước vào thềm hội nhập kinh tế thế giới, bên cạnh những thuận lợi về phát triển kinh tế, hai nước Việt Nam và Lào đều chịu sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường, đặc biệt do cùng ở gần khu vực “Tam giác vàng”  - là trung tâm sản xuất ma tuý lớn trên thế giới.

Đây là những điều kiện thuận lợi để các loại tội phạm nhất là tội phạm ma tuý (là người Việt Nam, Lào, Thái Lan ở hai bên biên giới hoặc sâu trong nội địa) lợi dụng móc nối, cấu kết với nhau tổ chức thành các đường dây hoạt động mua bán, vận chuyển ma tuý qua Lào vào Việt Nam và đi nước thứ ba với số lượng và quy mô lớn, nhiều đối tượng tham gia, tính chất mức độ nghiêm trọng, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt và manh động.

Các đường dây ma túy thường hình thành trên cơ sở quan hệ thân tộc, dân tộc, dòng họ hai bên, có quan hệ chặt chẽ trong, ngoài biên giới; quá trình hoạt động hình thành nhiều công đoạn, cung tuyến khác nhau hoặc khép kín, lập nên các đường dây mua bán, vận chuyển ma tuý xuyên quốc gia. Vì vậy việc lực lượng chức năng 2 bên biên giới phối hợp trong đấu tranh phòng chống TPMT là tất yếu và cần thiết.

Để góp phần xây dựng biên giới Việt - Lào hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển lâu dài, bảo đảm an ninh trật tự trên khu vực biên giới hai nước, BĐBP đã chủ động mở rộng hợp tác, ký kết Biên bản ghi nhớ với lực lượng chức năng nước bạn Lào. Qua đó, hai bên chủ động trong đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy (PCTPMT) từ xa, ngoài biên giới, góp phần giữ vững chủ quyền, an ninh trên khu vực biên giới mỗi nước.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Quốc phòng nước Cộng hoà XHCN Việt Nam và Bộ An ninh nước Cộng hoà DCND Lào, ngày 13/11/2007, Cục PCTP ma tuý - BĐBP Việt Nam và Cục Cảnh sát phòng, chống ma tuý - Tổng cục Cảnh sát, Bộ An ninh Lào đã ký kết Biên bản ghi nhớ về phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm ma tuý. Đặc biệt, gần đây, trước tình hình hoạt động tiềm ẩn ngày càng phức tạp của các loại tội phạm trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào; Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng/Bộ Quốc phòng/Việt Nam và Tổng cục Cảnh Sát/Bộ An ninh Lào đã ký Biên bản hợp tác về phối hợp đấu tranh phòng, chống ma túy và tội phạm trên tuyến biên giới Việt - Lào ngày 24/12/2015 tại Thành phố Đà Nẵng/Việt Nam.

Hơn 9 năm qua (2007 - 2016), các đơn vị của hai bên đã phối hợp bắt 164 chuyên án, vụ án; bắt giữ 292 đối tượng; tang vật thu giữ: 425,41 kg heroin (tương đương 1.221 bánh); 16 kg ma túy dạng đá; 7,51 kg và 681.591 viên ma túy tổng hợp; 118,1 kg thuốc phiện; 3.004 kg cần sa; 3 tấn tiền chất ma túy; 27 khẩu súng các loại và 1.486 viên đạn; 20 quả lựu đạn; 28 kg thuốc nổ; 64,5 kg chất phụ gia; 3 máy ép ma túy; 863,4 triệu đồng; 502,85 nghìn USD; 150 triệu kíp; 8 triệu bạt; 13 kg hạt thuốc phiện, cùng nhiều tài sản, phương tiện và tang vật khác.

Tiếp tục thực hiện Phương án 3597 về việc đấu tranh, ngăn chặn tội phạm vận chuyển ma túy có vũ trang trên khu vực biên giới tỉnh Sơn La, ngày 04/11/2014 của Bộ Tư lệnh BĐBP Việt Nam, tính riêng trong đợt cao điểm PCTP ma tuý từ đầu năm 2016 đến nay, Cục PCMT&TP BĐBP Việt Nam cùng với BĐBP Sơn La, Thanh Hóa và Cục PCMT, Ty An ninh tỉnh Hủa Phăn/Lào đã phối hợp tổ chức đấu tranh thắng lợi 4 chuyên án, vụ án lớn từ Bọ Kẹo về địa bàn Mường Son, Sầm Nưa/Hủa Phăn và Viêng Chăn - Sầm Nưa tiêu thụ; bắt giữ 20 đối tượng, thu 16 kg ma túy dạng đá, 42 bánh và 23,5 kg bột heroin, 6.772 viên ma túy tổng hợp; 5 kg thuốc phiện; 1 kg vàng, 6 khẩu súng, 19 lựu đạn, 13 kg  hạt thuốc phiện và nhiều tang vật liên quan khác.

Điển hình như chuyên án 038Av, vào hồi 11h30’, ngày 12/3/2016, tại bản Thạt Mương, thị xã Sầm Nưa, tỉnh Hủa Phăn (Lào), Ban chuyên án đã bắt quả tang đối tượng Nàng Pheng, quốc tịch Lào, đang trên đường vận chuyển ma túy từ tỉnh Viêng Chăn về huyện Sầm Nưa (tỉnh Hủa Phăn) để bán cho đối tượng người Việt Nam. Tang vật thu giữ 6kg ma túy dạng đá đang trên đường vận chuyển đi từ thủ đô Viêng Chăn về huyện Sầm Nưa, tỉnh Hủa Phăn để tiêu thụ. Kết quả đấu tranh khai thác mở rộng lực lượng phá án bắt tiếp 3 đối tượng ở Viêng Chăn tang vật thu giữ 10 kg ma túy dạng đá, 1 kg vàng 33 xe ô tô, 3 súng ngằn (1 súng K54, 2 súng côn), 8 triệu bạt, 150 triệu kíp.

Cũng trong ngày 12/3/2016, trong Chuyên án 041Av tại nhà nghỉ Sạ Nề Khem Xăm, thị xã Sầm Nưa, tỉnh Hủa Phăn, lực lượng đánh án bắt giữ 3 đối tượng người Lào gồm: Su Vi Thò (SN 1969), trú tại bản Huổi Mươi, huyện Mường Son, tỉnh Hủa Phăn; Già Tho Ly (SN 1966) và Ly Phon Trông (SN 1967) cùng trú tại bản Lọng Ngua Pá, huyện Mường Son, tinh Hủa Phăn, thu giữ 20 bánh heroin, 1 ô tô, 1 xe máy. Mở rộng chuyên án, lực lượng chức năng tỉnh Hủa Phăn khám nhà ở của đối tượng Su Vi Thò phát hiện và thu giữ: 1 súng AR15, 1 Cạc Bin, 19 lực đạn, 13 kg hạt thuốc phiện.

Chuyên án 038Av và 041Av kết thúc, lực lượng chức năng đã bóc gỡ một phần đường dây mua bán, vận chuyển các chất ma túy từ huyện Sầm Nưa đến các huyện Viêng Xay, Xốp Bâu sang tỉnh Thanh Hóa và Sơn La, xóa bỏ cơ sở sản xuất ma túy lớn tại địa bàn Sầm Nưa, góp phần hạn chế nguồn ma túy thẩm lậu từ tỉnh Hủa Phăn vào tỉnh Thanh Hóa, Sơn La. Thành công của các chuyên án thể hiện sự phối hợp chặt chẽ, gắn bó giữa lực lượng chức năng Việt Nam - Lào, góp phần ngăn chặn ma túy ngay tại đường biên, giữ vững trật tự an toàn xã hội trên khu vực biên giới.

Qua công tác phối hợp trong đấu tranh chuyên án ma tuý giữa lực lượng Phòng chống ma túy và tội phạm BĐBP Việt Nam với lực lượng phòng chống ma túy Công an Lào là điều kiện để hai bên học hỏi kinh nghiệm, nâng cao bản lĩnh chính trị và khả năng ứng phó các tình huống thực tế trước tội phạm; đồng thời là cơ hội gắn bó, đoàn kết giữa hai lực lượng phòng chống ma túy nói riêng, cùng chung một mục tiêu, lý tưởng vì sự bình yên của nhân dân các dân tộc trên khu vực biên giới Việt - Lào; góp phần thắt chặt thêm truyền thống hữu nghị, đoàn kết đặc biệt giữa Việt Nam - Lào ngày càng củng cố và phát triển.