Đây là khu bảo tồn có tính đa dạng sinh học đại diện cho hệ sinh thái rừng nhiệt đới và á nhiệt đới điển hình nhất khu vực Bắc Trường Sơn. Về thực vật, có hơn 2.500 loài của 202 họ, 931 chi. Trong đó có 68 loài được xếp vào Sách đỏ Việt Nam và thế giới. Đặc biệt các loài sa-mu, pơ-mu cổ thụ có những cây đường kính tới 4,5m, cao đến 40m. Về động vật: có 84 loài cá, 34 loài lưỡng cư, 52 loài bò sát, 313 loài chim, 132 loài thú, trong đó có tổng cộng 98 loài được ghi tên trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới. Đặc biệt tại đây đã phát hiện những loài thú lớn, mới làm sửng sốt các nhà khoa học trên thế giới như: sao la, mang Trường Sơn.

Ngoài sự đa dạng về động thực vật, cảnh đẹp của núi rừng, sông suối, nơi đây còn có nhiều di tích lịch sử ghi dấu một thời hào hùng của dân tộc trong các cuộc chống giặc ngoại xâm. Những cái tên, những địa danh đã đi vào lòng người như: bia Mã Nhai, cây đa Cồn Chùa. Những chiến công rạng rỡ "Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật, miền Trà Lân trúc chẻ tro bay" thời nhà Lê cũng diễn ra tại mảnh đất này.

Đến Pù Mát, du khách sẽ được tìm hiểu thêm về những nét văn hóa đậm đà bản sắc của cộng đồng các dân tộc anh em như người Đan Lai, người Thái, Mông, Khơ Mú, Tày... Tùy thuộc quỹ thời gian và sở thích, du khách có thể chọn cho mình các loại hình du lịch sinh thái khác nhau. Nếu thích thư giãn trong yên tĩnh thì có thể câu cá, thích khám phá thiên nhiên hoang dã thì đi bộ trong rừng ngắm nhìn những hàng cây cổ thụ. Bạn cũng có thể ngâm tắm trong những con khe, dòng suối mát lạnh để tìm cảm giác sảng khoái. Nếu ưa hoạt động, thích mạo hiểm thì hãy leo núi, trèo đèo hay vượt thác ghềnh bằng những chiếc xuồng máy. Nếu cần có thể nhờ những người dân hiếu khách, các thiếu nữ Thái xinh đẹp, dịu dàng làm hướng dẫn viên du lịch.

Đường giao thông, hệ thống phòng nghỉ, các dịch vụ ăn uống ở đây khá thuận tiện. Đặc biệt, các món ăn nơi đây vừa rẻ, vừa ngon, lại sạch, trong đó nổi tiếng nhất là "Cơm Mường Quạ, cá sông Giăng".

Vườn quốc gia Pù Mát ngày càng được xem là điểm đến lý tưởng và quen thuộc đối với khách du lịch, các nhà khoa học, đồng thời là địa điểm thực tập thuận lợi cho sinh viên nhiều trường đại học.