Tăng bốn bậc, Việt Nam được xem là một thành công tiêu biểu
Các Website khác - 09/09/2005
Chăm sóc tốt trẻ em
là một thành tựu của Việt Nam.
Báo cáo Phát triển con người (HDR) của Liên Hiệp Quốc công bố ngày 7-9 cho thấy Việt Nam đang tiến nhanh nhất trong ASEAN về phát triển con người. Ở nhiều khía cạnh, HDR đã nêu Việt Nam như một thí dụ thành công tiêu biểu cho nhóm các nước đang phát triển về khả năng tương tác cân bằng giữa phát triển kinh tế và phát triển con người.
Thu nhập thấp không là rào cản

So với năm 2004, thứ hạng HDI của Việt Nam tăng bốn bậc, từ 112 lên 108, nhiều nhất so với các nước ASEAN (xem bảng). Báo cáo nhận định: "Thu nhập thấp không phải là rào cản đối với tiến bộ. Việt Nam và Bangladesh đều tăng nhanh khả năng giảm tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh. Trên thực tế, với mức tăng trưởng kinh tế tương đương và mức thu nhập thấp hơn, Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc về cải thiện tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh...


Trong khi HDR đưa những nhận xét buồn thảm về khả năng hoàn tất các mục tiêu thiên niên kỷ (MDG), Việt Nam được mô tả như một quốc gia tiến nhanh về vấn đề này. Trang 61 của báo cáo viết: "Một số nước cho thấy tốc độ tiến tới MDG nhanh vượt bậc, thường là các nước có thu nhập thấp. Việt Nam là một thí dụ. Tỷ lệ thu nhập mức nghèo khổ được giảm một nửa (60% năm 1990 xuống còn 32% năm 2000). Tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh giảm từ 58%o xuống 42%o trong cùng thời gian đó. Sự phát triển kinh tế rộng khắp, nhanh chóng đã đóng góp cho thành công của Việt Nam. Sự đầu tư vào lĩnh vực phát triển con người của Việt Nam trong thập niên 1980 cũng đóng góp nhiều như vậy. Thách thức của Việt Nam là phải giữ được mức tiến bộ này và đưa phát triển con người đến những vùng xa xôi hẻo lánh nhất cũng như đến các cộng đồng cư dân thiểu số".

Đâu là chìa khóa?


Lý giải về tiến bộ của Việt Nam trong phát triển con người trong khi so sánh với các nước khác "đồng cảnh ngộ" về kinh tế, thu nhập, báo cáo chỉ ra khả năng cân bằng, tương tác giữa chính sách phát triển con người và chính sách phát triển kinh tế, thương mại. Trong một thí dụ điển hình, Việt Nam được so sánh với Mexico (trang 121-122 của báo cáo), trong đó đầu tư vào trình độ dân trí, sự mở cửa dần dần trong thương mại, phát triển đồng đều các khu vực kinh tế, sự đa dạng hóa thị trường và sự phân chia bình đẳng các nguồn lợi có được từ phát triển kinh tế vào hạ tầng kinh tế -xã hội là những nguyên nhân chính cho thành công của Việt Nam. "Cả Việt Nam và Mexico đều là những nước thuộc nhóm mới tiến nhanh trong quá trình toàn cầu hóa theo các chỉ số kinh tế. Tuy nhiên, xét về chỉ số phát triển con người thì Việt Nam ở một đẳng cấp khác. Sự can dự ngày càng sâu vào thương mại đem lại tiến triển nhanh chóng trong phát triển con người ở Việt Nam. Còn ở Mexico, "thành công" xuất khẩu lại đi đôi với sự phát triển hạn chế về con người" - trang 121 của báo cáo viết.

"Việt Nam đã thành công một phần vì thành công trong xuất khẩu được dựa trên các cải cách trong nước tạo ra sự hưởng lợi bình đẳng từ phát triển kinh tế, và một phần vì Việt Nam chưa theo đuổi sự mở cửa hoàn toàn trong tự do thương mại. Quan trọng hơn, Việt Nam xây dựng sự hòa nhập thị trường toàn cầu trên cơ sở sự phát triển con người mạnh mẽ... Sự tương phản (giữa Việt Nam và Mexico) nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc nhìn chính sách thương mại như một phần không thể tách rời của các chiến lược xóa nghèo quốc gia".

Thương mại và phát triển con người

Về thương mại quốc tế, báo cáo đưa ra nhiều luận điểm vốn đang là đề tài thảo luận nóng bỏng trong giới hoạch định chính sách. Báo cáo bác bỏ luận điểm cho rằng hễ cứ mở cửa tự do giao thương là tự nhiên trình độ phát triển con người tăng lên. Báo cáo cho rằng phải lấy các chỉ số phát triển con người - mục đích tối thượng của phát triển kinh tế - để đánh giá mức độ thành công của tự do thương mại và hòa nhập toàn cầu chứ không phải lấy các chỉ số kinh tế như hiện nay. Báo cáo chỉ trích các chính sách rào cản thương mại của EU và Mỹ đang làm cho người nghèo thêm nghèo và người giàu càng giàu. "Những rào cản thương mại cao nhất được dựng lên chống lại những nước nghèo nhất; tính trung bình hàng xuất khẩu của nước nghèo sang nước giàu phải chịu rào cản cao gấp ba lần hàng nước giàu xuất sang nước giàu", báo cáo viết.


Theo Theo Tuổi trẻ