"Em 27 tuổi, đã có một con, hiện nay đang muốn sử dụng một loại thuốc tránh thai để kế hoạch hóa gia đình. Xin bác sĩ giới thiệu một số kiến thức cơ bản về việc lựa chọn thuốc tránh thai".

Trả lời:

Bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi lựa chọn hay thay đổi thuốc tránh thai vì 2 lý do:

- Cơ địa (trạng thái sinh lý cá biệt của cơ thể) tạo ra những đáp ứng với thuốc tránh thai khác nhau ở mỗi người: Những hoóc môn tổng hợp trong viên thuốc có thể gây các tác dụng phụ nặng hơn ở một số phụ nữ, ví dụ rong huyết, buồn nôn, mất cảm giác thèm ăn, trầm cảm, thay đổi về cảm xúc tình dục, đau ngực....

- Giúp phân biệt nhiều loại thuốc tránh thai trên thị trường: Không hẳn thuốc đắt tiền là thuốc tốt. Hiện nay có 2 loại chính với nhiều tên thương mại khác nhau. Loại kếp hợp gồm oestrogen và progestin (New Choice, Rigevidon, Marvlon...). Loại chỉ có progestin (còn gọi là “minipill”) thường được chỉ định khi phụ nữ muốn giảm bớt một số tác dụng phụ đi kèm với oestrogen, hoặc khi có sự thay đổi trong cuộc sống (ví dụ bắt đầu nuôi con bằng sữa mẹ), không thể dùng oetrogen tổng hợp... Trước đây, loại này hay làm rối loạn kinh nguyệt hơn viên kết hợp, thường làm giảm số chu kỳ kinh trong năm đầu; ở Việt Nam chỉ có một thương hiệu dễ kiếm là Exluton, dùng cho phụ nữ muốn tránh thai sau sinh, hay Postinor để tránh thai khẩn cấp.

Ngoài ra, khi đến bác sĩ, họ sẽ cho bạn biết những trường hợp nào không nên dùng viên tránh thai (các chống chỉ định tạm thời và tuyệt đối).

Hầu hết các loại viên kết hợp hiện nay có hàm lượng oestrogen thấp hơn nhiều so với trước đây. Việc so sánh rất dễ vì mọi viên tránh thai ngày nay đều dùng cùng một loại oestrogen, chỉ cần so sánh liều lượng. Còn so sánh đáp ứng của cơ thể với progestin thì khó hơn vì có nhiều loại (Norgestrel, Levonorgestrel, desogestrel, gestodene...) và mỗi loại lại có hiệu lực khác nhau.

Các loại thuốc tránh thai đều có những tác dụng phụ như mọc trứng cá, làm tăng cân hoặc thay đổi khí chất... Nổi mụn trứng cá có thể gặp ở loại có hàm lượng oestrogen cao hơn và ít progestin. Chứng nhức đầu thường xuyên có thể dịu bớt khi giảm hàm lượng cả 2 hoóc môn trên.

Vì có nhiều yếu tố tham gia vào tác dụng của thuốc tránh thai nên người dùng phải luôn tự đánh giá để thông báo cho bác sĩ biết cơ thể đã đáp ứng với các hoóc môn tổng hợp thế nào, giúp bác sĩ lựa chọn được cho bạn loại thuốc thích hợp nhất. Thông thường, nên bắt đầu bằng loại có hàm lượng oestrogen thấp.

BS Đào Xuân Dũng, Sức Khỏe & Đời Sống