"Chúng tôi rất lo lắng khi thấy con cái có những biểu hiện khác thường (con gái dưới 9 tuổi đã có kinh, ngực to ra, con trai mọc lông mu và tinh hoàn to). Có phải đó là biểu hiện dậy thì sớm hay không? Làm sao để giúp con cái vượt qua những khó khăn về tâm lý để sống bình thường như các bạn cùng lứa tuổi?".

Trả lời:

Tuổi vị thành niên có những biểu hiện của tuổi dậy thì rất khác nhau, các em gái thường thấy vú to ra rồi có lông mu ở độ tuổi 9-13, có kinh khoảng 12-13 tuổi. Các em gái cũng thường có tính khí thất thường và dễ giận dỗi hơn trong tuổi dậy thì. Bình thường các em trai thấy tinh hoàn to ra, có lông mu vào độ tuổi 9-14. Lông nách và râu, vỡ giọng, thường đến vào tuổi 13-16. Trong cùng một lớp, chiều cao của các em cũng khác nhau, có em cao hơn nhiều em khác vì hoóc môn tuổi dậy thì làm cho các em này lớn phổng.

Nguyên nhân của hiện tượng dậy thì sớm còn chưa rõ đối với đa số trường hợp, đôi khi do tuyến yên kích thích sớm và mạnh đến buồng trứng và tinh hoàn, làm cho các hoóc môn giới tính tiết ra sớm hơn bình thường. Trong nhiều trường hợp khác, các dấu hiệu dậy thì có sớm vì có bất thường ở buồng trứng, tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận. Nhiều khi phải làm xét nghiệm mới xác định được nguyên nhân gây ra dậy thì sớm là do ở não hay ở những cơ quan trong cơ thể.

Nếu phải điều trị trạng thái dậy thì sớm, bác sĩ sẽ cho dùng loại thuốc đồng đẳng của GnRH để hoãn tạm thời các biểu hiện dậy thì và giảm tốc độ trưởng thành của xương. Xương trưởng thành nhanh có thể làm cho chiều cao của các em không đạt được như tiềm năng của nó. Trong vài tháng đầu điều trị, sự tăng trưởng nhanh có thể chậm lại và giai đoạn dậy thì sẽ diễn ra như bình thường hoặc có thể giảm đi. Nhiều em còn quá non nớt để thích ứng với những thay đổi về mặt tâm lý do những biểu hiện của dậy thì sớm, cho nên khi điều trị để hoãn lại các em sẽ cảm thấy hòa hợp với bạn bè hơn.

Các em phải được theo dõi trong quá trình điều trị để điều chỉnh liều lượng thuốc. Do dậy thì sớm nên các em có thể lớn hơn các bạn khác cùng tuổi, điều quan trọng là cần điều trị theo tuổi thực của các em chứ không phải theo tầm vóc hoặc ngoại hình. Các em dậy thì sớm có thể có biểu hiện bối rối vì những thay đổi về thể chất, cần giải thích để giúp các em không hoang mang và biết chia sẻ những băn khoăn với cha mẹ.

Liệu các em có đạt được tầm vóc mong muốn khi trưởng thành không? Điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó chiều cao của cha mẹ có vai trò quan trọng. Mối quan hệ của tuổi xương và tuổi năm tháng cũng quan trọng vì sự trưởng thành quá sớm của xương rút ngắn thời gian để tăng trưởng. Nếu phát hiện sớm dấu hiệu dậy thì tất có cơ may nhiều hơn để đạt được tầm vóc mong muốn nhưng nếu phát hiện chậm thì xương đã trưởng thành nhiều do đó không còn mấy thời gian để tăng trưởng và khó đạt được tầm vóc mong muốn khi trưởng thành.

BS Đào Xuân Dũng, Sức Khỏe & Đời Sống