Theo báo cáo thông tin dịch tễ học mới nhất của UNAIDS đưa ra ngày hôm qua (thứ hai, 22/11), trong suốt năm qua ở châu Phi, cái thòng lọng của đại dịch AIDS đã thắt mỗi lúc một chặt hơn ở châu Phi. Tại đây đã có thêm 3.2 triệu người nhiễm HIV/AIDS và 2,4 triệu (trên tổng số 3,1 triệu) người chết.

Từ những tin tức đáng vui mừng như: việc giảm mức lây lan cũng như tỉ lệ nhiễm mới ở Kenya, Zimbabwe, Burkina Faso và Caribe có thể thấy, hoạt động của một vài chiến dịch nhằm thay đổi hành vi tình dục đã có những hiệu quả nhất định.

Ông Mark Stirling, chủ nhiệm đội UNAIDS ở nam và đông Phi cho biết, những quốc gia có tỉ lệ lây nhiễm HIV/AIDS giảm đều nhấn mạnh các nội dung như sử dụng bao cao su, có ít bạn tình, tránh quan hệ tình dục sớm trong chương trình tuyên truyền của họ.

Tỉ lệ lây nhiễm nói chung của Kenya đã giảm từ 10% trong nhóm cư dân trưởng thành vào cuối những năm 90 xuống còn 7% vào năm 2003. Đây là lần thứ hai hiếm hoi ở châu Phi lại được chứng kiến một quốc gia có thể hạ mức lây nhiễm HIV cấp quốc gia xuống mức ổn định như thế. (Trước đây có Uganda cũng đã giảm được tỉ lệ lây nhiễm HIV từ 15% vào cuối những năm 80 xuống còn 6% như ngày nay).

Ở các khu vực thành phố của Burkina Faso, tỉ lệ lây nhiễm trong các thai phụ trẻ giảm từ 4% năm 2001 xuống chỉ còn thấp hơn 2% năm 2003.

Cả Haiti, cộng hoà Dominica và Barbados cũng cho thấy dấu hiệu giảm nhẹ trong tỉ lệ nhiễm mới ở các nước này.

Các dữ liệu ban đầu ở Zimbabwe cho thấy, tỉ lệ lây nhiễm trong nhóm thai phụ đã giảm từ 26% năm 2003 xuống còn 21% năm 2004. Các điều tra cũng nhận thấy, 86% nam giới và 83% nữ giới trong nước cho biết họ thường xuyên dùng bao cao su trong sinh hoạt tình dục hàng ngày, và đây là một tỉ lệ tương đối cao trong khu vực.

Tuy nhiên, có một yếu tố khá quan trọng cần lưu ý, chính số người tử vong ở Uganda những năm 90 đã làm cho số trường hợp nhiễm HIV/AIDS giảm đi. Quá nhiều người chết vì họ không được điều trị. Cũng giống như vậy, việc điều trị là hết sức hạn chế ở Kenya và gần như không có ở Zimbabwe vì ở Zimbabwe, chính phủ của ông Robert Mugabe đã bị cắt bỏ mọi nguồn tài trợ nước ngoài.

Ông Stirling nói, rõ ràng số trường hợp tử vong nhiều cũng là một nhân tố, tuy nhiên không thể phủ nhận là số ca nhiễm bệnh đã giảm ở Kenya và Zimbabwe, đó là những nhân chứng khẳng định thái độ hành vi của người dân đã có thay đổi.

Ông nói: “Có một chứng cứ rõ ràng cho thấy, những thay đổi nhất định trong hành vi đang diễn ra và có một tác động nhất định. đó là một tin tức tốt lành khẳng định chúng ta hoàn toàn có thể làm tốt công việc phòng ngừa đại dịch trên châu lục này”.

Mặc dù đã thành công ban đầu với việc thay đổi hành vi nhận thức của người dân, song Uganda trong những năm qua đã thay đổi chính sách của mình và gây ra hiện tượng tái phát đại dịch (nhất là việc nhấn mạnh lối sống tiết chế nhờ sử dụng bao cao su).

Cô Innocent Ntaganira thuộc chương trình chống AIDS của Tổ chức y tế thế giới cho rằng, những số liệu thống kê về số ca nhiễm cũng như tử vong ngày càng tăng cho thấy, “những nỗ lực phòng chống HIV vẫn chưa có một tác động mang tính quyết định”.

HIV đang gia tăng ở mọi nơi

Trong hai năm qua, số người nhiễm HIV đã tăng ở tất cả các khu vực chứ không loại trừ nơi nào trên thế giới. Dưới đây là ước đoán về số người trưởng thành và trẻ em nhiễm mới trong năm 2005 được trình bày dưới dạng % so với số người nhiễm năm 2003, tương ứng với số % đó là tổng số người nhiễm bệnh cụ thể.

Các trường hợp nhiễm mới HIV ở người lớn và trẻ em

Tiểu vùng Sahara châu Phi: 106.67%; 3,200,000.

Bắc Phi và Trung Đông: 108.06%; 67,000

Nam Á và Đông Nam Á: 117.86%; 990,000

Đông Á: 140%; 140,000

Châu Đại Dương: 92%; 8,200

Mỹ Latin: 117.65%; 200,000

Vùng Caribe: 103.45%; 30,000

Đông Âu và Trung Á: 100%; 270,000

Tây và Trung Âu: 110%; 22,000

Bắc Mỹ: 100%; 43,000

Kim Thoa theo http://www.theglobeandmail.com