Lời xin lỗi

TT - Một chút ngượng ngập khi làm điều gì sai, lựa chọn một lời xin lỗi riêng cho tình huống, đủ để người đối diện thấy sự chí tình của người làm lỗi mà nỗi bực dọc cũng vơi đi. Không như trong tiếng Anh có một hai câu để xin lỗi, tiếng Việt có bao cách xin lỗi.

Vì thế ngày đầu tiên trên giảng đường sư phạm, thầy tôi khuyên chúng tôi, những nhà sư phạm tiểu học tương lai, rằng bài học đầu tiên cho các cô bé cậu bé mới cắp sách đến trường là học những lời xin lỗi.

Tôi đã dạy học trò tôi một bài học như thế. Tôi đặt thật nhiều tình huống, dựng những vở thoại kịch ngắn cho các em tập những lời xin lỗi, khen ngợi, tặng quà cho những nhóm có lời xin lỗi thật hay.

Nhưng rồi một hôm, cô bé hay hỏi nhất lớp chỉ ngồi lặng im, và khi gặng hỏi thì em nói: “Thầy nói bồ câu cũng đẻ nhiều trứng như gà rồi mới ấp, mà cặp bồ câu nhà em mới nuôi chỉ đẻ hai trứng thôi”. Tôi giận run người, nhưng chưa kịp nói gì thì cô bé đã nói ngay: “Thầy sai mà thầy không xin lỗi, sao thầy dạy tụi em xin lỗi...” rồi em chạy đi òa khóc.

Tôi đã đến nhà để xin lỗi em và cả cuộc đời dạy học tôi vẫn không quên bài học ấy, một bài học mà cô học trò nhỏ đã dạy cho tôi. Cuộc đời tôi từ thầy giáo tiểu học rồi học lên thành giảng viên đại học, không ít lần tôi đã trả lời sai với các em và tôi luôn nhận lỗi bằng cách kín đáo này hay cách hài hước kia.

Vậy mà không ít thầy giáo thời nay cứ cho điều hiểu biết của mình là luôn đúng và cho các câu trả lời sai của các em không có một chút đúng nào. Biết đâu các câu trả lời của các em mà người thầy cho là sai hôm nay lại ẩn náu một phần hiện thực ngày mai?

Phải có những người thầy bao dung như John Dalton hãnh diện công bố rằng người học trò của mình, J.J. Thomson, là đúng khi phát biểu rằng nguyên tử gồm những phần tử nhỏ hơn, đánh đổ lý thuyết nguyên tử không phân chia được của chính ông. Chỉ một lời xin lỗi thôi khi biết mình sai, người thầy đã giúp học trò mình tin vào chân lý cuộc đời.

Thạc sĩ LƯU TRỌNG TUẤN
(Theo lời kể của thầy tôi, một người thầy tiểu học)