Chiều 27/2, Thứ trưởng Bộ Thương mại Phan Thế Ruệ đã có cuộc họp với Bộ Tài chính, Cục Đăng kiểm và các bộ ngành có liên quan bàn phối hợp tổ chức triển khai việc quản lý nhập khẩu ôtô đã qua sử dụng. Tại đây phương án áp hạn ngạch không được đặt ra.

Một quan chức tham gia cuộc họp cho biết, Nghị định 12 rất cụ thể, trong đó không đề cập đến phương án áp quota cho mặt hàng xe cũ nhập khẩu. Những mặt hàng nào cấm nhập khẩu là cấm hẳn, còn những mặt hàng thuộc danh mục có điều kiện cũng được quy định rõ, ngoài ra sẽ điều tiết số lượng bằng các biện pháp kinh tế. Tại cuộc họp chiều qua, các bộ ngành cũng không có ý kiến gì về vấn đề này. Theo quan điểm của Bộ Thương mại, nên dùng thuế và các chỉ tiêu kỹ thuật khác để điều tiết việc nhập xe cũ. Khi VN gia nhập WTO, việc áp hạn ngạch cho các mặt hàng nhập khẩu cũng sẽ bị loại bỏ.

Liên quan đến thuế nhập khẩu xe, có ý kiến đề xuất nên đánh thuế nhập khẩu cao thay vì thông lệ áp gấp rưỡi so với xe nguyên chiếc. Ngoài ra, có thể tính đến phương án đánh thuế tuyệt đối với xe. Bộ Tài chính cho hay đang nghiên cứu để đưa ra mức hợp lý vừa có thể giảm bớt ảnh hưởng đối với xe trong nước vừa hạn chế bớt xe cũ nhập khẩu vào VN. Có khả năng phương án này sẽ được thực hiện bởi theo quy định của WTO, các nước có thể áp thuế tuyệt đối với một số mặt hàng để bảo hộ sản xuất trong nước.

Cũng tại cuộc họp, Bộ Thương mại cho biết Nghị định 12 đã rất cụ thể, do đó thông tư hướng dẫn có thể không cần thiết. Với các bộ ngành, nếu quy định nào liên quan cần hướng dẫn thêm sẽ tự nghiên cứu và ban hành riêng. Dự kiến, Bộ tài chính sẽ có văn bản hướng dẫn về nhập khẩu ôtô cũ chậm nhất vào cuối tháng 3. Phương án thuế cuối cùng sẽ được Bộ trưởng Tài chính xem xét phê duyệt.

Xe biển số lạ xuất hiện ngày càng nhiều. Ảnh: C.T.

Theo quan điểm của các chuyên gia quản lý, ôtô đã qua sử dụng ở nước ngoài có thể rất rẻ, nhưng khi nhập khẩu vào Việt Nam loại ôtô này phải chịu các loại thuế tổng cộng trên 300%, giá loại xe này do đó bán ra sẽ rất cao.

Ôtô cũ chờ ngày xuất kho

Hai tháng nữa, Nghị định 12 chính thức có hiệu lực, dù chưa có văn bản hướng dẫn nhưng giới kinh doanh xe đã ráo riết chuẩn bị nguồn hàng để chờ ngày cập cảng. Một đại gia trong làng nhập khẩu ôtô tên Ba tiết lộ, giới kinh doanh đã rỉ tai nhau chuyện Chính phủ cho phép nhập khẩu ôtô cũ từ rất lâu nên họ chuẩn bị sẵn nguồn tài chính và ráo riết cho quân đi khảo sát thị trường. Hiện một lô hàng vài chục chiếc xe đã nằm cảng chờ ngày vào thị trường Việt Nam chủ yếu được gom từ thị trường Mỹ, Canada và Australia.

Anh Ba cho biết, để có hàng, thông thường giới kinh doanh liên kết làm ăn với một số Việt kiều sinh sống tại địa bàn để thu gom. Tỷ lệ ăn chia sẽ được căn cứ vào số lượng hàng uy tín và thỏa thuận giữa các bên. Dù vậy, để chắc ăn, các doanh nghiệp vẫn phải cử người có kinh nghiệm kiểm tra nguồn hàng. Sau khi về đến VN, xe được đưa vào xưởng tân trang để chờ ngay đăng ký và thay lại biển số. Theo anh Ba, vấn đề khiến các doanh nghiệp và giới kinh doanh băn khoăn nhất hiện nay là chính sách từ phía cơ quan Nhà nước.

Trên thực tế, những ngày gần đây, tại Hà Nội, chỉ cần ghé vào những salon trên phố Đoàn Trần Nghiệp, Nguyễn Văn Cừ, Yên Phụ... và đặt vấn đề muốn mua xe cũ, khách có thể được nhân viên và đám "cò" hướng dẫn một cách tận tình. Họ lên danh sách, số điện thoại và hẹn ngày đến lấy xe. Thậm chí, trên các trang web chuyên về mua bán cũng bắt đầu trở lên sôi động bởi những lời mời chào mua bán xe cũ.

Nếu như các nhà nhập khẩu, giới kinh doanh vẫn bưng bít thông tin với lô hàng nhập khẩu thì Công ty Việt Hàn (số 79 Đào Tấn) còn công khai bán các loại xe 4-9 chỗ đã qua sử dụng với thời gian bản hành từ 6 tháng đến 1 năm. Đồng thời, Việt Hàn cũng thông báo mua các loại xe cũ với giá cao.

Xe biển số lạ xuất hiện ngày một nhiều

Trong lúc các cơ quan quản lý vẫn đang tranh cãi chuyện có quota hay không, áp thuế mức nào cho hợp lý thì tại thị trường Hà Nội mấy ngày gần đây, các loại ôtô mang biển số lạ đi lại như nêm. Ngoài những biển số thường thấy như 80-NN, biển đỏ, biển số xe của người nước ngoài thì các biển số của Lào, Campuchia mà giới kinh doanh gọi vui là "biển số giun" cũng xuất hiện ngày càng nhiều.

Chỉ cần dừng xe ở chỗ đèn đỏ hoặc đứng quan sát một lúc trên đường phố Hà Nội là có thể thấy nhiều ôtô mang biển số màu vàng ghi số và ký hiệu không phải của VN. Hầu hết đó là những chiếc xe sang trọng như Camry, Lexus, Nissan, Audi... Còn tìm hỏi mua loại xe mang biển số ngoại, nhất là biển số Lào, không hề khó tại những salon ôtô trên phố Đoàn Trần Nghiệp, Nguyễn Văn Cừ.

Theo thông báo của Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan, đến nay, có hơn 800 xe nước ngoài mang biển số của Lào và Campuchia "tạm nhập" vào VN quá lâu mà không thấy "tái xuất". Các cơ quan chức năng đã thống nhất chuyển toàn bộ hồ sơ về loại ôtô biển số ngoại này sang Tổng cục Cảnh sát để điều tra làm rõ và có biện pháp xử lý.

Trước đó, Cục điều tra Chống buôn lậu cũng từng xử lý khá nhiều trường hợp các cá nhân sang công tác tại nước bạn đưa ôtô còn nguyên biển số nước ngoài về sử dụng, nhưng có biểu hiện sang nhượng lại trong thị trường mà không "tái xuất" theo quy định.

Ông Lê Thành Hiện, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, cho biết, hình thức cho xe ôtô "tạm nhập, tái xuất" như thế sẽ rất dễ bị một số cá nhân lợi dụng để đưa ôtô đã qua sử dụng nhập khẩu vào VN. Khi bị phát hiện, các chủ xe này vội vàng đưa xe "tái xuất" trở về Lào để né tránh. Hiện VN có nhiều doanh nghiệp liên doanh làm ăn với Lào và đưa xe từ đó về VN lưu hành nhưng vẫn mang biển số nước bạn.

Cục trưởng Lê Thành Hiện cho biết, các xe ôtô biển số Lào thường tập trung ở các cửa khẩu như Đường 8 với cửa khẩu Cầu Treo, Đường 9 với cửa khẩu Lao Bảo... và vẫn có những trường hợp các doanh nhân Lào mỗi năm sang VN hai ba lần để làm thủ tục gia hạn cho những chiếc ôtô đã bán cho người VN sử dụng nhưng xe vẫn mang biển số Lào nhằm hợp thức hóa việc đi xe ôtô trái phép nêu trên.

Theo quy định của pháp luật, hai cơ quan được Nhà nước giao trách nhiệm quản lý đối với xe ôtô "tạm nhập, tái xuất" là lực lượng biên phòng và hải quan cửa khẩu. Về thủ tục, hải quan chỉ có đăng ký làm thủ tục cho xe tạm nhập. Còn việc quy định cho xe lưu hành trong nội địa VN do Bộ Công an thực hiện và cấp giấy lưu hành có thời hạn.

Ngoài ra, còn có những chiếc xe mang biển số 29NNxxxx, 80NNxxxx, 16NNxxxx. Theo quy định, đây là ôtô của người nước ngoài làm việc tại VN, họ được nhập khẩu xe ôtô để sử dụng theo quy định mà nhà nước cho phép, và khi hết nhiệm kỳ làm việc tại VN, những chiếc xe này phải "tái xuất", nếu bán lại tại VN thì phải chuyển đổi biển số và nộp các loại thuế tại các cơ quan Hải quan theo quy định.

Trước tình trạng xe ôtô mang biển số ngoại đang "tự do" lưu hành, Cục Cảnh sát Giao thông đường bộ đường sắt cũng đang tính toán các phương án để kiểm soát chặt chẽ nguồn hàng này.

Việt Phong - Hồng Anh