Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung nhận định giá xe cũ nhập khẩu cùng dung tích xi lanh, cùng kiểu, dù chịu thuế tuyệt đối, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, vẫn chỉ bằng 70-80% so với xe mới do các liên doanh trong nước sản xuất.

Xe dung tích thấp sẽ vào VN nhiều hơn. Ảnh: V.P.

Thứ trưởng dự báo những loại xe dung tích thấp sẽ được nhập khẩu nhiều vì thuế thấp. Song do ưu thế về giá chỉ chênh lệch khoảng 20-30% so với xe mới lắp ráp trong nước nên chỉ có xe chạy 2-3 năm với số km vận doanh thấp là có sức cạnh tranh.

Chia sẻ quan điểm này, ông Phạm Vũ Đức - Giám đốc công ty TNHH Đức Hòa - cho rằng nhìn qua có thể thấy mức thuế tuyệt đối như vậy là cao, song nếu xét tổng thể doanh nghiệp còn thấy dễ chịu hơn là đánh thuế nhập khẩu 150%. Ví dụ, 1 chiếc Honda Civic 1.8 mới sử dụng 1 năm chạy 10.000-20.000 km, giá bán tại Mỹ khoảng 13.000 USD, nếu áp thuế 150% doanh nghiệp phải chịu 20.000 USD, áp thuế tuyệt đối chỉ bằng một nửa. Hơn nữa, đánh thuế theo dung tích động cơ sẽ buộc doanh nghiệp tính đến việc nhập xe chất lượng vào VN. Chẳng hạn, cùng dung tích xi lanh 2.0, xe 5 năm tuổi chạy 50.000 km cũng bị áp thuế bằng xe 2 năm tuổi chạy 20.000 km. Vậy doanh nghiệp không tội gì nhập xe cũ nát về, lợi một chút ở giá mua nhưng lại khó bán hơn.

Ngoài lý do giá rẻ hơn, ông Đức cho hay khách hàng vẫn khoái mua xe cũ vì xe tiêu chuẩn châu Âu hay Mỹ cao hơn hẳn xe lắp ráp trong nước. Phụ tùng thay thế cũng không phải là vấn đề quá khó vì những dòng xe phổ thông như của Toyota chẳng hạn có thể dùng linh kiện sản xuất từ Nhật, Malaysia, Singapore đều được.

Các công ty thương mại cũng không mấy quan tâm đến quy định xe chỉ được nhập về qua 4 cảng biển lớn, bởi chi phí vận chuyển chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ (ước khoảng vài trăm USD) so với giá thành xe. Theo phân tích của một đầu nậu chuyên đánh hàng từ Campuchia, mối hàng gần biên giới nhập qua cửa khẩu Tây Ninh bằng đường bộ sẽ có lợi thế, song nguồn hàng chủ yếu ở khu vực giáp Lào - Thái Lan thì đi đường biển lại gần hơn. Thông thường, một container 20 feet đóng được 2 xe dưới 5 chỗ, 40 feet đóng được 4 chiếc nhưng nếu xe tầm tầm dân buôn có thể tăng lượng vận chuyển bằng cách móc đầu xe lên, còn nếu xe "xịn" đôi khi người ta chỉ để mỗi container 1 chiếc.

Lường trước giới kinh doanh sẽ có nhiều thủ thuật gian lận thương mại như nâng đời xe, biến xe mới thành xe cũ để hưởng lợi thuế nhập khẩu, Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ cho phép linh hoạt mức thuế tuyệt đối ở biên độ 20%, nghĩa là hải quan có thể cộng thêm 20% mức thuế đã ấn định nếu có đủ bằng chứng chứng minh nhà nhập khẩu gian lận. Đồng thời, liên bộ Tài chính, Giao thông Vận tải sẽ ban hành những tiêu chí cụ thể để xác định xe cũ. "Các trường hợp nhập xe cũ có nhiều chi tiết phụ tùng mới sẽ không dễ dàng lọt lưới", một cán bộ hải quan cửa khẩu TP HCM cho hay.

Áp lực giảm giá xe trong nước

Theo thứ trưởng Trung do giá xe cũ nhập khẩu thấp hơn 30% xe lắp ráp trong nước nên xu hướng giảm giá xe của các liên doanh sẽ tiếp tục kéo dài. Đây là một trong những mục tiêu Bộ Tài chính đặt ra khi quyết định trình bảng thuế, dù trước đó Bộ nhận được khá nhiều đề nghị đánh thuế tuyệt đối ít nhất 10.000 USD một xe từ phía các liên doanh.

Ông Phạm Vũ Đức cho hay thời gian đầu khi các liên doanh chưa hạ giá mạnh, các dòng xe "cỏ" có giá bán dưới 300 triệu đồng sẽ được nhập về nhiều để đáp ứng nhu cầu lên đời xế hộp của một bộ phận dân cư. Nếu các nhà sản xuất trong nước giảm giá xuống mức tương đương thì các nhà nhập khẩu sẽ chuyển hướng nhập xe cao cấp, xe độc giá bán trên 400 triệu đồng/chiếc để phục vụ những người giàu có.

Trong khi mức thuế chính thức còn chờ Chính phủ phê duyệt, các liên doanh tỏ ra rất lo ngại làn sóng xe cũ nhập khẩu sẽ lấn lướt xe lắp ráp trong nước. Họ đề nghị cho nhập thí điểm một lượng xe nhất định qua một vài cửa khẩu trước khi cho ồ ạt vào VN.

Ngoài Ford có khả năng nhập xe cũ, một số liên doanh của Nhật Bản cho hay nếu thị trường xe cũ sôi động sẽ xin mở rộng giấy phép kinh doanh tại VN. Các nhà sản xuất VN như Trường Hải, Vinamotor cũng có ý định quay lại lĩnh vực này. Trong trường hợp thị trường được điều tiết không tốt và kinh doanh xe cũ có lợi hơn thì tôi sẽ quay lại kinh doanh xe cũ, đây là nghề truyền thống của công ty từ nhiều năm trước", ông Trần Bá Dương, Giám đốc Trường Hải Auto cho biết.

Theo một chuyên gia Bộ Công nghiệp, tuy có mặt tích cực là tạo động lực cạnh tranh với xe trong nước, việc nhập khẩu xe cũ có thể tạo ra những mặt trái nếu không được quản lý tốt. Chỉ cần 50 nghìn người nhập xe cũ, mỗi người nhập 1 xe thì cũng đủ gây áp lực lớn lên thị trường. Một model có khả năng đạt sản lượng trên 1.000 xe/năm thì có thể tổ chức sản xuất được, nay xe cũ tràn vào ước mơ sản xuất xe con của các doanh nghiệp VN dường như trở nên xa vời.

Việt Phong