Lượng tiền gửi vào ngân hàng (NH) có xu hướng chậm lại nhưng diễn biến này không làm đảo chiều xu hướng lãi suất (LS) tiền gửi. Các NH không chỉ tiếp tục giảm LS, các chương trình khuyến mãi, ưu đãi cũng đang giảm dần...

Diễn biến lãi suất VND và USD (kỳ hạn 12 tháng) trong thời gian gần đây - Đồ họa: Như Khanh

Hiện LS tiền gửi kỳ hạn 12 tháng chỉ còn 12%/năm. Nhiều NH đã đưa LS cho vay xuống dưới 15%/năm là dấu hiệu cho thấy LS huy động còn giảm thêm.

LS giảm, tiền vào chậm

Những ngày gần đây, một số NH cho biết lượng vốn huy động từ doanh nghiệp lẫn người dân có dấu hiệu chựng lại so với tháng trước. Trước đó, theo thống kê của NH Nhà nước trong tháng 10-2008 cho biết tổng huy động tiền gửi của các NH chỉ tăng 2,42% so với tháng chín, thấp hơn mức tăng 3,8% của tháng chín, trong đó số dư tiền gửi VND tăng 2,16%, thấp hơn mức tăng 4,39% của tháng chín, nhưng số dư tiền gửi ngoại tệ tăng 3,18%.

Ông Võ Văn Châu, tổng giám đốc NH Phương Đông (OCB), cho biết vốn huy động giảm nhẹ là do nhiều doanh nghiệp có nhu cầu thanh toán trả nợ cho đối tác cuối năm. Không ít doanh nghiệp thấy LS không còn hấp dẫn nên đã rút tiền gửi để sản xuất kinh doanh cuối năm.

Theo ông Lê Bá Trực - giám đốc Sở giao dịch 2 NH Đại Á, giá vàng giảm còn USD nhích lên, một số người đã chuyển sang nắm giữ hai loại tài sản này làm lượng VND vào NH cũng giảm. Nhiều dự báo huy động ngoại tệ và vàng tại các NH sẽ tiếp tục gia tăng hơn huy động tiền đồng.

Các NH cho biết lượng tiền gửi huy động giảm rơi vào các kỳ hạn 1-3 tháng, các kỳ hạn 6-12 tháng không có nhiều biến động. Tuy nhiên, người dân vẫn chọn gửi kỳ hạn 1-3 tháng nên các NH vẫn phải duy trì LS ở các kỳ hạn này cao hơn nhằm thu hút vốn. Mặc dù lượng tiền vào NH chậm lại nhưng NH không quá lo vì hiện nay vẫn đang thừa vốn. Nhiều NH vẫn chưa lấy tín phiếu bắt buộc dù đã được NH Nhà nước thông báo có thể lấy về.

Ông Đỗ Tất Ngọc, chủ tịch hội đồng quản trị NH Nông nghiệp và phát triển nông thôn, cho biết: mặc dù LS huy động giảm mạnh nhưng hiện NH có vốn rẻ từ tiền gửi thanh toán của doanh nghiệp và lượng tiền này vẫn trong xu hướng tăng. Theo phó tổng giám đốc một NH, cũng có sự chuyển dịch dòng tiền gửi giữa NH có LS thấp sang NH có LS cao nhưng không nhiều. Còn theo nhiều NH, xu hướng cuối năm lượng tiền gửi tăng chậm lại và năm nay cũng không nằm ngoài thông lệ chung.

Giảm lãi, giảm cả khuyến mãi

Không chỉ giảm LS huy động, nhiều NH cũng giảm các ưu đãi dành cho người gửi tiền. Hết thưởng LS, giảm LS của chương trình tiết kiệm có LS thả nổi, tiết kiệm LS linh hoạt... Các sản phẩm tiền gửi theo hướng có lợi cho người gửi tiền một thời được các NH dùng để cạnh tranh với nhau nay cũng dần vắng bóng.

Một số NH ngừng huy động mới kỳ hạn tuần. Lúc này, người gửi tiền không còn nhiều sự lựa chọn vì nếu gửi chậm, LS sẽ giảm. NH bớt khuyến mãi, ngoài lý do thừa vốn còn do đã lỡ khuyến mãi quá nhiều trong thời gian từ tháng 8-2008 trở về trước. Một NH tiết lộ từ đầu năm đến nay họ đã sử dụng hết thời gian quy định khuyến mãi trong năm nên không được Bộ Công thương cấp phép khuyến mãi thêm nữa.

Thời điểm này người dân gửi tiết kiệm dài hạn 6, 9 hoặc 12 tháng do mặt bằng LS này vẫn còn cao vì tới đây, NH Nhà nước có thể giảm thêm LS cơ bản và dự trữ bắt buộc. Khi đó những người đã chọn gửi tiền ở thời điểm này vẫn được hưởng LS cao.

Kỳ vọng gì với USD?

LS huy động USD không thay đổi trong một tháng qua bất kể thị trường trong và ngoài nước có nhiều thay đổi. Giám đốc một NH cổ phần cho biết sau khi giá USD tăng trong những ngày gần đây, lượng tiền gửi USD có xu hướng tăng.

Tuy nhiên, theo tính toán của nhiều NH, giữ USD bao giờ cũng không có lợi bằng giữ VND. Với những người mua USD từ đầu năm gửi NH có LS 6%, cộng phần trượt giá mỗi năm khoảng 6%, cả thảy là 12%/năm. Trong khi cùng thời gian này, gửi VND kỳ hạn 12 tháng LS lên đến 17-18%/năm.

Trường hợp bây giờ mới mua USD tại thị trường tự do, giá khoảng 17.300-17.400 đồng/USD để gửi NH vẫn có được mức LS 6%/năm nhưng còn biến động tỉ giá thì phải... chờ. Các năm trước, tỉ giá chỉ tăng trên dưới 1%/năm. Năm nay có khác hơn, mức tăng tỉ giá tính đến nay khoảng 6% do bị tác động nhiều yếu tố như nhập siêu, USD tăng mạnh trên thế giới... Nhưng có thể năm tới sẽ không thể có được mức này do Nhà nước đang tập trung kiểm soát nhập siêu, kinh tế vĩ mô được kiểm soát tốt hơn.

Hiện LS USD tại VN khá cao do nhu cầu vốn ngoại tệ đang ở mức cao. Trong khi đó, các nước đang liên tục giảm LS. Do vậy, tới đây có thể LS USD giảm khi nhu cầu vốn USD giảm đi.

M.KHANH - A.HỒNG