Trong khi việc phòng, chống loại tội phạm này còn gây nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng thì nhiều loại tội phạm mới lại xuất hiện và được dự báo sẽ xuất hiện như: gian lận hoàn thuế đối với XNK ở Khu kinh tế thương mại tự do, gian lận thuế trong các ngành kinh doanh bảo hiểm, thuế nhà thầu, kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh Internet, kinh doanh tư vấn pháp luật...

Khảo sát trực tiếp của Tổng cục Thuế và kết quả điều tra của Tổng cục Cảnh sát cho thấy, tình hình tội phạm thành lập doanh nghiệp "ma" để mua hóa đơn tiếp tay cho một số doanh nghiệp thực hiện hành vi phạm tội diễn ra khá phổ biến ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng Cần Thơ, Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Tháp, Bình Phước, Hà Tây, Long An, Quảng Ngãi, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Thừa Thiên - Huế...

Thủ đoạn phạm tội của chúng ngày càng tinh vi. đặc biệt những tên tội phạm kiểu này không "xuất đầu lộ diện" mà tổ chức các bộ phận giúp việc hết sức chuyên nghiệp và bài bản theo trình tự sau: một bộ phận chuyên tổ chức tìm những người có thu nhập, trình độ thấp, thậm chí người nghiện hút và người đã vi phạm pháp luật đang chịu án "dựng" lên làm giám đốc doanh nghiệp chỉ để ký theo yêu cầu của bọn chúng và được trả một khoản tiến sau mỗi thương vụ; bộ phận khác chuyên lo làm hồ sơ giả như chúng minh thư, hộ khẩu phục vụ cho việc thành lập doanh nghiệp (nhiều doanh nghiệp "ma" là "sản phẩm" của cùng một bọn tội phạm lập nên); lại có bộ phận chuyển lo đường dây tiêu thụ hóa đơn, tìm và móc nối, cung cấp hóa đơn cho các doanh nghiệp để hợp thức hóa đầu vào hàng hóa mua trôi nổi trên thị trường như nguyên liệu thu mua, hàng hóa nhập lậu... để được hưởng tỷ lệ phần trăm giá trị hàng hóa dịch vụ ghi trên hóa đơn.

Không những thế, chúng còn có hẳn bộ phận kế toán để lập báo cáo với cơ quan thuế, kê khai số thuế GTGT đầu vào, thuế GTGT đầu ra, số thuế GTGT được khấu trừ số thuế GTGT phải nộp và phân chia số tiền thu được do hành vi bán hóa đơn bất hợp pháp. Thông thường, để tạo được các "mắt xích" trên, bọn tội phạm luôn sử dụng những người thân tín. Có những đường dây phạm tội chuyên nghiệp đến mức thuê cả luật sư để khàn thác những kẽ hở cửa pháp luật và trong công tác quản lý nhằm tư vấn cho các hành vi trốn thuế và chiếm đoạt tiền thuế cửa Nhà nước.

Để thực hiện hành vi trốn, lậu thuế, một số doanh nghiệp đã dùng hóa đơn thật do Bộ Tài chính phát hành mua của các doanh nghiệp kinh doanh hóa đơn bất hợp pháp để hợp thức hóa các hàng hóa mua trong nước, nhập lậu chưa kê khai nộp thuế GTGT để chiếm đoạt tiền thuế GTGT, đồng thời trốn thuế TNDN. Chúng tổ chức đường dây gian lận qua nhiều khâu và nhiều DN trung gian ở nhiều địa phương nhằm gây khó khăn cho công tác kiểm tra, điều tra xác minh của cơ quan thuế, cơ quan công an. Vì vậy các cơ quan chức năng phải vất vả thanh kiểm tra toàn diện ở nhiều doanh nghiệp, thuộc nhiều địa phương mới xác định được đầy đủ hành vi phạm tội.

Ma mãnh hơn, có doanh nghiệp một mặt mua bán hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào nhưng mặt khác lại chủ động có công văn đề nghị cơ quan thuế quản lý doanh nghiệp xuất hóa đơn xác nhận quan hệ mua bán và đã kê khai thuế đầu ra để đối phó với cơ quan thuế trực tiếp quản lý mình.

Trước tình trạng gia tăng loại tội phạm trên, Tổng cục Thuế và Tổng cục Cảnh sát mới đây đã ráo riết chỉ đạo ngành mình từ Trung ương đến cấp tỉnh, thành phố, quận, huyện thực hiện các biện pháp mạnh, tăng cường hoạt động phối hợp điều tra, xác minh xử lý loại tội phạm này. Kết quả, nhiều địa phương đã phá vỡ những vụ án lớn tổ chức thu hồi số tiền thuế GTGT bị chiếm đoạt.

Từ tháng 8-2004 đến 8-2005, hai ngành đã phối hợp kết thúc điều tra 35 vụ gian lận hoàn thuế, đưa ra xét xử 38 vụ, thu hồi về cho NSNN 35,7 tỷ đồng. Con số này đưa tổng số vụ kết thúc điều tra lên 66 vụ và tổng số vụ xét xử lên 44 vụ, thu hồi tổng số tiền 135,8 tỷ đồng. Đơn cử Công an và Cục Thuế tỉnh Quảng Trị cũng đã phối hợp xác minh, điều tra phát hiện Công ty TMTH miền núi Quảng Trị và Công ty TMTH Hiền Lương Quảng Trị chiếm đoạt hơn 500 triệu đồng tiền hoàn thuế GTGT (hiện đã thu hồi gần 472 triệu đồng, xét xử và tuyên phạt tù ba bị can); PC15 Công an tỉnh Quảng Nam phát hiện, thụ lý, điều tra và chuyển cho Cục Thuế vụ vi phạm của công trường xây dựng 567 lập bảng kê thu mua hàng hóa không đúng quy định để chiếm đoạt tiền hoàn thuế; 15 đội xây dựng thuộc công trường và 13 hộ tư nhân hoạt động khai thác tài nguyên nhưng không đăng ký kê khai nộp thuế, truy thu gần 200 triệu đồng; PC15 Công an Bà Rịa - Vũng Tàu phối hợp với Cục Thuế tỉnh điều tra chủ hộ kinh doanh Bùi Tiến Sơn (SN 1957, trú tại 82 đường Lê Lợi) kinh doanh khai thác hải sản đánh bắt xa bờ từ năm 2000-2003 đã có hành vi khai man trốn thuế để ngoài sổ sách hơn 104 tỷ đồng, hiện đã truy thu được gần 5 tỷ đồng...

Còn tại Cà Mau, khi cơ quan công an phối hợp với cơ quan thuế đã tiến hành điều tra ở hơn 50 doanh nghiệp thì số thu thuế GTGT kinh doanh tôm nguyên liệu đã tăng gấp bốn lần so với trước khi điều tra. Tuy nhiên, theo đánh giá của Tổng cục Thuế, vẫn còn nhiều địa phương chưa quyết liệt ra tay, một số cục thuế, chi cục thuế chưa xây dựng quy chế phối hợp để tổ chức thực hiện hiệu quả, làm chưa nghiêm việc đối chiếu hóa đơn, thời gian xác minh kéo dài nên việc xử lý chưa kịp thời.

Và để kiềm chế tối đa loại tội phạm tinh vi này, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo các Cục Thuế nếu qua điều tra của cơ quan công an hoặc thanh kiểm tra của cơ quan thuế đã xác minh được doanh nghiệp thành lập chỉ để mua hóa đơn của cơ quan thuế rồi bán cho các đơn vị khác sử dụng hóa đơn này hợp thức hóa đầu vào hòng chiếm đoạt tiền thuế GTGT và trốn thuế TNDN phải thông báo ngay sau khi xác minh và kết luận hoặc thông báo kết quả điều tra của công an cho cơ quan thuế liên quan biết các doanh nghiệp nào đã sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Nội dung thông báo phải ghi rõ tên và mã số thuế của doanh nghiệp xuất hóa đơn, giá trị hàng hóa, dịch vụ cung cấp ghi trên hóa đơn, số thuế GTGT đầu ra của hàng hóa, dịch vụ này; đồng thời thu hồi ngay số hóa đơn còn tồn ở cơ sở kinh doanh. Các cục Thuế phải lập tức công bố công khai danh sách các cơ sở bán hóa đơn bất hợp pháp và số hóa đơn không có hiệu lực sử dụng để các cơ sở kinh doanh, cơ quan thuế nơi khác và các đơn vị sử dụng NSNN biết... Lãnh đạo Tổng cục Thuế khẳng định: Mọi sự chậm trễ do chủ quan của cơ quan thuế, cán bộ thuế để thất thoát tiền thuế của Nhà nước đều bị xử lý kỷ luật hành chính nghiêm khắc, nếu cấu thành tội phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.