Nhiều người bẻ nhỏ hoặc nghiền viên thuốc trước khi uống vì cho rằng đằng nào thuốc cũng được làm tan rã trong dạ dày. Thực ra, nhiều dược phẩm cần được uống nguyên viên, nếu không sẽ làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây tai biến.

Thuốc viên gồm nhiều loại: viên nén trần, viên nén bao (vỏ bọc là đường hoặc lớp phim mỏng), viên nhộng (còn gọi là viên nang). Các cách sử dụng thuốc viên: nuốt cả viên với nước, tốt nhất là dùng nước đun sôi để nguội; hòa tan hoàn toàn trong nước và uống (như viên nén sủi bọt); nhai nát trước khi uống (có dạng viên khá lớn, thường là thuốc kháng acid, dùng trị chứng dư acid, viêm loét dạ dày).

Một số người nghĩ rằng thuốc dạng viên uống khi vào dạ dày sẽ tan rã và được nghiền thành bột. Vì vậy họ đã bẻ thuốc ra nhiều mảnh nhỏ, thậm chí tán nhỏ, nghiền nhuyễn hoặc mở viên nang để lấy bột uống. Hai đối tượng hay uống thuốc kiểu này là người già và trẻ em (vì vấn đề nuốt có khó khăn). Ngay cả một số thày thuốc, nhân viên y tế cũng hướng dẫn chia nhỏ viên thuốc để dễ uống hoặc để phân liều nhỏ hơn theo yêu cầu điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp thuốc viên cần được nuốt trọn, nguyên vẹn, không được phân nhỏ hoặc mở vỏ nang để lấy bột, vi hạt đem sử dụng. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng điều trị mà còn có thể gây tai biến. Có 2 loại thuốc viên cần uống nguyên vẹn cả viên, đó là thuốc bao tan ở ruột (như Aspirin pH8, Zymolex), thuốc cho tác dụng kéo dài (như Adalate LP).

Khi uống thuốc viên, nên hỏi kỹ bác sĩ, dược sĩ về cách dùng theo đúng chỉ định về số viên, số lần dùng trong ngày, số ngày trong đợt điều trị. Nếu có bảng hướng dẫn, nên đọc kỹ trước khi dùng thuốc để biết: nên nhai hay ngậm, lắc lọ thuốc, hòa viên thuốc trong nước cho tan trước khi uống, nên uống thuốc trước, sau hay cách xa bữa ăn, tác dụng phụ là gì (làm nước tiểu hoặc phân có màu, gây buồn ngủ...).

Hãy đọc kỹ tên thuốc để tránh nhầm lẫn và để biết dạng thuốc. Nếu sau tên thuốc coa các chữ viết tắt như LP hoặc LA thì nhất thiết không được nhai, bẻ nhỏ hoặc mở viên nang vì đó là loại cho tác dụng kéo dài hoặc tác dụng chậm. Chúng có liều cao hơn dạng thuốc thông thường nên phải dùng đúng số viên, số lần trong ngày theo chỉ định, nếu uống sai có thể gây quá liều, rất nguy hiểm.

Nên dùng tay sạch và khô cầm thuốc. Khi uống, nên ngồi hoặc đứng, không nên nằm vì làm thuốc khó di chuyển xuống dạ dày và có thể dính lại ở thực quản. Có thuốc được hướng dẫn kỹ: “Nếu dùng buổi tối trước khi đi ngủ, phải uống 30 phút trước khi lên giường nằm ngủ” (như thuốc trị loãng xương Actonel).

Nên uống thuốc với nhiều nước. Đã có trường hợp bệnh nhân nuốt viên nang mà không uống nước, viên nang dính vào thực quản, thuốc phóng thích làm hại niêm mạc thực quản. Nước dùng để uống thuốc nên là loại đun sôi để nguội vì một số thuốc kỵ sữa, nước quả hoặc trà...

Người cao tuổi dễ bị nhầm lẫn, nên có người thân trẻ tuổi giữ và đưa thuốc khi dùng. Với trẻ em, không nên để nằm ngửa hoàn toàn khi cho uống thuốc, nên nằm hơi dốc tạo góc 45 độ. Không nên bóp mũi trẻ để đổ thuốc. Nếu trẻ bị nôn ngay, có thể cho uống liều khác thay thế. Nhưng nếu trẻ nôn sau 10 phút hoặc hơn thì không nên cho uống liều bù vì thuốc có thể đã được hấp thu. Nếu trẻ bị nôn mửa nhiều, nên báo cho bác sĩ biết để dùng dạng thuốc khác.

Những điều không nên:

- Nhai hay ngậm thuốc (chỉ nhai, ngậm khi được bác sĩ hướng dẫn).

- Bẻ nhỏ viên thuốc (viên thuốc cho phép bẻ sẽ có khắc rãnh), không cà nhuyễn, không mở viên nang. Nên hỏi dược sĩ ở nhà thuốc, nếu được phép bẻ nhỏ viên thuốc để chia liều theo chỉ định hoặc cho dễ uống, hãy dùng khăn giấy sạch bọc viên thuốc để bẻ hoặc dùng dao khô, sạch để cắt.

- Ngưng, bỏ thuốc hoặc uống thêm thuốc khác khi chưa có ý kiến của bác sĩ, dược sĩ.

- Lấy viên nén dành cho người lớn bẻ nhỏ ra để phân liều và sau đó nghiền thành bột cho trẻ uống: Đối với trẻ, dạng thuốc lỏng (sirô, hỗn dịch hoặc thuốc nhỏ giọt) là thích hợp hơn cả. Cũng có thể dùng dạng thuốc bột đóng gói, thuốc cốm, viên sủi bọt. Thực chất, các thuốc này đều được pha vào nước thành dung dịch trước khi uống. Trẻ sơ sinh còn có dạng thuốc đạn đặt trong hậu môn.

(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)