"Ba tôi 65 tuổi, gần đây tự nhiên hay mệt mỏi, vàng da, ấn hơi đau ở mạn sườn phải. Nghe có người nói đó là những dấu hiệu của ung thư gan nên tôi rất lo lắng. Xin bác sĩ cho biết thêm về căn bệnh này".

Trả lời:

Ung thư gan là một trong những loại ung thư (K) nguy hiểm nhất, kết quả trị liệu thành công không cao bởi tiến triển quá nhanh (tử vong sau 3-6 tháng từ lúc phát hiện bệnh). Ung thư gan bao gồm K phát sinh từ gan, gọi là ung thư gan nguyên phát (phổ biến ở châu Á, châu Phi) và K di căn từ nơi khác đến, gọi là ung thư gan thứ phát.

Hiện nay người ta chưa biết chính xác cơ chế của K gan. Những yếu tố nguy cơ gây K gan nguyên phát thường thấy là: Viêm gan virus B và C, chất độc (như aflatoxin trong gạo, bắp, lạc... bị mốc), xơ gan, nghiện rượu, suy dinh dưỡng, thuốc trừ sâu, chất diệt cỏ (Dioxin), đột biến gene... Nếu bị viêm gan mạn kèm nghiện rượu, tiểu đường thì nguy cơ K gan tăng 48 lần.

Với ung thư gan nguyên phát giai đoạn đầu, bệnh nhân vẫn ăn uống và sinh hoạt bình thường. Có thể tình cờ phát hiện khi siêu âm, chụp cắt lớp, xét nghiệm (AFP, tranminaza, HBsAg...) gan. Tiếp theo, những dấu hiệu K gan rõ hơn: ăn kém, mệt mỏi, sụt cân, có cảm giác tức hoặc đau âm ỉ dưới bờ sườn phải, có thể vàng da và mắt, hay ói ra máu, đi cầu phân đen. Sờ thấy khối u dưới bờ sườn phải đau hay không đau, bề mặt sần sùi, rắn chắc, có thể có cổ trướng hay tuần hoàn bàng hệ. Xét nghiệm thấy tăng AFP, SGPT, SGOT, Calci, Lipid; dương tính: HBsAg, Anti Hbc; hạ glucose huyết. Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, chụp cắt lớp vòng xoắn 3 thì, chụp mạch máu OSA. Xét nghiệm tế bào mô bệnh học của gan.

Có nhiều cách trị K gan như cắt khối K gan, cắt và ghép gan, tiêm acid acetic vào khối u gan, đốt nhiệt sóng cao tần, kỹ thuật TOCE hay RITA. Hiện nay chưa có thuốc gì trị được K gan nên công tác phòng bệnh phải được chú trọng: Không ăn ngũ cốc bị mốc, không nghiện rượu hay bia, ăn nhiều rau xanh, hoa quả. Tiêm phòng viêm gan cho trẻ em và người lớn chưa bị viêm gan, hạn chế một số thuốc ảnh hưởng tới gan (thuốc ngừa thai có estrogen, hoóc môn tăng trưởng cơ bắp, thuốc hạ cholesterol và tiểu đường). Những người có tiền sử viêm gan mạn, xơ gan, nhiễm virus B và C... phải khám sức khỏe định kỳ.

BS Nguyễn Văn Thể, Sức Khỏe & Đời Sống