Nhằm ngăn chặn đại dịch HIV/AIDS bùng phát trong nhóm đối tượng là lái xe tải và gái mại dâm trong nước, Chương trình lương thực thế giới (WFP) và TNT, hãng dịch vụ hậu cần đặt tại Hà Lan đã phối hợp mở trung tâm điều trị và tư vấn tại vùng biên giới giữa Malawi và Mozambique.

Trung tâm mới có tên là Wellness Centre này cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ từ phía Cục phát triển quốc tế Thuỵ Điển và Bộ y tế Malawi. Theo kế hoạch hoạt động, trung tâm này có nhiệm vụ tư vấn và điều trị các bệnh lây nhiễm qua quan hệ tình dục (STIs) cho cái lái xe tải đường dài và gái mại dâm thuộc vùng biên giới Mwanza.

Ông Domenico Scalpelli, đại diện trong nước của WFP cho biết: "Tới nay, ngành vận tải ở Malawi chịu ảnh hưởng hết sức nặng nề của đại dịch HIV/AIDS, đại dịch này tất nhiên cũng đã có những tác động tiêu cực lên WFP. Để có thể phân phát được thực phẩm tới những vùng khó khăn nhất, WFP đã ký hợp đồng với các hãng vận tải tư nhân để chuyển thực phẩm hỗ trợ từ các cảng Durban (ở Nam Phi) và Beira qua trạm thông thương buôn bán tại biên giới Mwanza".

Ông nhấn mạnh: "Các lái xe tải được chúng tôi giúp đỡ lần này không nhất thiết phải đang làm việc cho chúng tôi, nhưng có thể trong tương lai sẽ là như vậy. Nhờ công tác hỗ trợ thực phẩm, tổ chức của chúng tôi có liên hệ với rất nhiều ngành hậu cần, không chỉ với các trạm thông thương ở biên giới như lần này mà còn với nhân viên của các cảng, các kho hàng khác nữa".

Từ tháng giêng năm nay, khoảng 600 nhân viên lái xe tải của WFP đã vượt biên giới trên tuyến đường của họ tới Mozambique, Zimbabwe và Nam Phi.

Ông Scalpelli lý giải: "Những đêm dài, những nam giới trẻ tuổi phải sống xa gia đình và đầy rẫy phụ nữ trẻ nghèo khổ khiến vùng biên giới trở thành địa điểm lý tưởng để lây lan đại dịch HIV, song đây cũng lại là khu vực hợp lý có thể triển khai công tác phòng chống nó. Đó là lý do tại sao WFP và đối tác của họ lại quyết định lựa chọn Mwanza làm điểm đầu tiên thiết lập trung tâm Wellness tại Malawi".

Tất nhiên WFP hy vọng rằng trung tâm mới mở không chỉ hữu ích đối với các lái xe mà những thông tin cũng như việc điều trị mà họ được hưởng sẽ có lợi phần nào với gia đình họ và toàn khu vực.

Vùng biên giới Mwanza là điểm thông thương biên giới khá sầm uất, giải quyết chừng 70% trọng tải hàng vận chuyển đường bộ nhập vào Malawi. Tại đây, các lái xe phải chờ đợi nhiều ngày để Lực lượng hải quan Malawi và các quan chức khác hoàn thiện thủ tục hợp pháp. Và cứ như thế, xung quanh trạm thông thương này trở thành khu vực thu hút một số lượng lớn gái mại dâm hành nghề tại đây.

Hiện tại có hơn 4.7 triệu người dân Malawi không thể tự nuôi sống bản thân do hậu quả của hạn hán và sự bất lực trong kiểm soát tình hình của chính phủ. WFP trong một phát biểu đã lưu ý ở Malawi cứ 7 người trưởng thành lại có một người nhiễm HIV. Cục thực phẩm này đang hướng tới chiến dịch nhằm giảm nhẹ tình hình khi ngày càng nhiều nông dân, công nhân và quân nhân chết vì đại dịch.

Ông Calpelli nói: "Theo định nghĩa thì lái xe tải là nghề luôn di chuyển, và vì vậy họ không được quan tâm trong các chương trình điều trị, xét nghiệm, tư vấn và giáo dục về HIV/AIDS. WFP và TNT hy vọng qua dự án mới triển khai sẽ góp phần đẩy mạnh những nỗ lực cấp quốc gia ở Malawi nhằm phòng chống các ca nhiễm mới trong nhóm công nhân ngành vận tải. Theo đó, hai tổ chức này mong muốn sẽ đảm bảo việc các lái xe được tiếp cận với những dịch vụ y tế và không bị gạt sang bên lề chỉ vì bản chất nghề nghiệp của mình".

Anh Benard Mtindimuri, một lái xe tải người Zimbabwe nói: "Lái xe tải là những người khó tránh khỏi lây nhiễm HIV/AIDS hơn cả vì họ luôn phải sống xa gia đình và vợ con. Đôi khi có những phụ nữ hỏi xin đi nhờ xe nhưng thực tế là họ muốn ngủ với lái xe để kiếm chút tiền tiêu. Nhiều lái xe đã yếu lòng và trở thành con mồi của những phụ nữ đó, rất nhiều người sau đó đã chết. Trung tâm mới mở sẽ giúp chúng tôi có thêm thông tin tư vấn, được điều trị và quan trọng hơn nữa là chúng tôi được dùng bao cao su để tự bảo vệ bản thân".

Còn Maxwell Chinvende, lái xe tải 50 tuổi đang cùng đi với vợ thì cho rằng: "Chính nạn hạn hán trong vùng cũng gây rất nhiều ảnh hưởng tới đời sống – chính nó cũng là nguyên nhân khiến đại dịch HIV/AIDS càng tồi tệ hơn trong cộng đồng, phụ nữ phải lo chuyện cơm ăn áo mặc quá khắc nghiệt thì sao tránh khỏi những tiêu cực. Chính bản thân những người lái xe phải chuyển thực phẩm từ nơi này sang nơi khác cũng có nguy cơ lây nhiễm rất cao vì vậy những trung tâm kiểu như trung tâm mới mở này rất quan trọng với cánh lái xe chúng tôi vì nếu chẳng may ai đó nhiễm bệnh, anh ta có thể được điều trị ngay tại trạm y tế gần nhất".

Cũng theo anh Chinvende thì đa số lái xe trước đây đều rất miễn cưỡng khi phải tới các trạm xá hoặc bệnh viện trong nước và do vậy, họ sẽ rất sẵn lòng tìm đến các trạm xá kiểu như ở biên giới Mwanza, xa gia đình và xa cả những người tình của họ. Nhưng anh cũng khẳng định, nếu đem được vợ đi cùng trên những lộ trình làm việc sẽ giúp anh ấy tự bảo vệ lây nhiễm HIV tốt nhất.

Theo lời của Cleofas Magwira, một nhân viên y tế tại trung tâm mới ở ở Mwanza thì mỗi ngày có khoảng 8 lái xe cả người nước ngoài và người Malawi ghé thăm trung tâm".

Nữ phát ngôn viên tại Malawi của WFP, cô Stephanie Savariaud nói: "Sở dĩ Mwanza được chọn làm một trung tâm vì tại đây tỉ lệ lây nhiễm HIV/AIDS là rất cao, gần 20% dân số. Tuổi thọ trung bình của nam giới là 44 tuổi còn của nữ giới là 46.

Cô lưu ý: "Trong ít tuần nữa các trung tâm Wellness khác cũng sẽ được mở gần khu nhà kho của WFP ở Blantyre (thủ phủ thương mại ở phía nam Malawi). Giai đoạn 2 của dự án sẽ chứng kiến sự nhân rộng dịch vụ và mở mang đến tạn cảng Beira của Mozambique và hành lang Beira-Tete, một lộ trình vận tải lớn với chương trình hỗ trợ thực phẩm của WFP".

Dự án này mô tả theo kinh nghiệm từ chương trình "Lái xe tải chống AIDS" của Nam Phi với sự hỗ trợ phía trong nước là chính phủ Malawi, Hiệp hội doanh nghiệp vận tải Malawi, MRA và các tổ chức khác.

Kim Thoa theo http://www.alertnet.org