Để bảo đảm an toàn về sức khỏe, tính mạng cho người có mong muốn chuyển đổi giới tính và tạo điều kiện cho cơ quan quản lý trong chăm sóc sức khỏe, thống kê, báo cáo, xác nhận việc cấp giấy chứng nhận giới tính mới đối với người chuyển đổi giới tính, Bộ Y tế đưa ra 2 giải pháp: Thứ nhất là các bệnh viện có đủ các khoa, khoa phẫu thuật tạo hình, tiết niệu, nội tiết, tâm thần mới được thực hiện điều trị hooc môn, phẫu thuật ngực và phẫu thuật bộ phận sinh dục (bao gồm cả nhà nước và tư nhân) cho người có nhu cầu chuyển đổi giới tính; thứ hai là các phòng khám đa khoa có khoa nội tiết, phòng khám chuyên khoa nội tiết và bệnh viện trên toàn quốc (bao gồm cả nhà nước và tư nhân) được điều trị hooc môn; các phòng khám đa khoa có khoa thẩm mỹ, phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ… được phẫu thuật ngực; tất cả các bệnh viện có khoa phẫu thuật tạo hình, tiết niệu, tâm thần được phẫu thuật bộ phận sinh dục cho người có nhu cầu chuyển đổi giới tính.

Phẫu thuật chuyển giới. Ảnh internet

Trong đó, Bộ Y tế đề xuất chọn giải pháp 2 nhằm bảo đảm an toàn sức khỏe cho người yêu cầu thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính cũng như thuận lợi cho công tác quản lý của Nhà nước.

Theo Bộ Y tế, hiện nay trong cả nước có hàng trăm cơ sở thẩm mỹ. Chỉ tính riêng các bệnh viện tư nhân chuyên khoa phẫu thuật thẩm mỹ được cấp giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh của Bộ Y tế thì cả nước hiện nay có gần 20 cơ sở. Bên cạnh đó, còn có rất nhiều bệnh viện đa khoa, bệnh viện trung ương có thực hiện phẫu thuật thẩm mỹ, phòng khám thẩm mỹ có phép, thậm chí nhiều cơ sở chưa được cấp phép vẫn thực hiện các hoạt động liên quan đến phẫu thuật thẩm mỹ.

Nếu cho phép tất cả các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được cấp giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh có phạm vi hoạt động chuyên môn là thẩm mỹ được thực hiện phẫu thuật chuyển đổi giới tính thì sẽ có sự cạnh tranh về giá cả, chất lượng nên người có mong muốn chuyển đổi giới tính sẽ sẽ dễ dàng tiếp cận, lựa chọn các dịch vụ này. Tuy nhiên, việc cho phép đại trà như vậy có khả năng sẽ dẫn đến việc vì cạnh tranh, vì lợi nhuận, các cơ sở thực hiện phẫu thuật thẩm mỹ không trải qua đầy đủ các bước nghiêm ngặt để thực hiện phẫu thuật chuyển đổi giới tính hoặc nhân sự, trang thiết bị, kỹ thuật không bảo đảm làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người có mong muốn chuyển đổi giới tính, thậm chí việc không được tư vấn đầy đủ có thể làm cho người chuyển đổi giới tính bị mất cân bằng trong cuộc sống, chán nản, tự tử….

Bên cạnh đó, để được công nhận là người chuyển đổi giới tính thì có nhiều hình thức khác nhau, ví dụ: Chỉ cần có thời gian sử dụng hoóc môn hoặc chỉ cần thực hiện phẫu thuật chuyển đổi một phần (ngực) hoặc đã phẫu thuật toàn bộ (ngực và cơ quan sinh dục) là đã được công nhận chuyển đổi giới tính. Do vậy, tương ứng với mỗi hình thức thì lại có các loại hình cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác nhau. Do vậy, hiện nay còn có nhiều quan điểm về điều kiện của từng cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đối với từng hình thức công nhận chuyển đổi giới tính hay chỉ một loại hình cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đáp ứng các hình thức chuyển đổi giới tính.

Trước khi người có nhu cầu chuyển đổi giới tính quyết định thực hiện các can thiệp y tế: Sử dụng hoóc môn hoặc phẫu thuật ngực hoặc phẫu thuật bộ phận sinh dục thì đều phải trả qua giai đoạn kiểm tra tâm lý, xác định thực sự có nhu cầu chuyển đổi giới tính thì các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh mới tiến hành các can thiệp này.

Việc sử dụng hoóc môn phải theo đơn của bác sĩ. Tuy nhiên, để thuận tiện cho người chuyển đổi giới tính (trước và sau khi phẫu thuật) thì việc tiêm hoóc môn có thể đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép hoặc mời bác sĩ, điều dưỡng có chứng chỉ hành nghề đến tiêm tại nhà.

Nếu không quy định cụ thể điều kiện đối với từng cơ sở điều trị hooc môn, phẫu thuật ngực, phẫu thuật bộ phận sinh dục sẽ dẫn đến tình trạng nhiều cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủ cơ sở vật chất, nhân lực…vẫn thực hiện điều trị hooc môn, phẫu thuật chuyển đổi giới tính gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe cho người chuyển đổi giới tính.

 Nhà nước không kiểm soát được các cơ sở thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính dẫn đến việc lạm dụng để Cấp giấy xác nhận đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính một cách tùy nghi đối với những trường hợp sử dụng hooc môn chưa đủ thời gian quy định.

Ngoài ra, kỹ thuật can thiệp y học để chuyển đổi giới tính là kỹ thuật chuyên môn cao, đặc biệt là kỹ thuật phẫu thuật bộ phận sinh dục, đòi hỏi phải có trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại, đặc biệt phải có bác sỹ chuyên môn sâu mới thực hiện được kỹ thuật này.

Việc cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính là một chính sách mới của Nhà nước, vì vậy, cần phải quy định điều kiện cụ thể, chặt chẽ để kiểm soát, đánh giá.

Người trong cuộc nói gì?

Theo Bác sỹ Nguyễn Quang, Bệnh viện Việt Đức, việc thực hiện chuyển đổi giới tính, nhất là liên quan đến phẫu thuật nên thực hiện ở các cơ sở lớn, có quy trình khám bệnh, chữa bệnh đầy đủ để việc kiểm tra, theo dõi sức khỏe, tính mạng của người chuyển đổi giới tính được đảm bảo.

Theo La Lam, một người chuyển giới nữ tại Hà Nội, mỗi người dân khi khám chữa bệnh đều có sự lựa chọn bệnh viện phù hợp với nhu cầu của mình. Khi cho phép có sự lựa chọn thì các cơ sở sẽ có sự cạnh tranh dịch vụ để phát triển. Hiện có nhiều tổ chức xã hội giúp đỡ, cộng đồng người chuyển giới đều có liên kết với nhau thì việc hỗ trợ kết nối với các cơ sở y tế chất lượng là có thể làm được.

Đồng quan điểm với La Lam, Trúc Linh-một người chuyển giới nữ tại TPHCM cho rằng, việc hạn chế các cơ sở thực hiện dẽ khiến người chuyển giới mất nhiều thời gian, tiền bạc đi lại hoặc phải chờ đợi lâu do tình trạng quá tải bệnh viện.

Là người đã phẫu thuật cả ngực và bộ phận sinh dục tại Thái Lan, Lê Ánh Phong (chuyển giới nữ) cho rằng, nên thực hiện với các cơ sở khám chữa bệnh uy tín có đầy đủ các chức năng thực hiện chuyển giới. Bởi chuyển đổi giới tính là chuyện quan trọng, ảnh hướng đến sức khỏe thậm chí cả tính mạng, không nên dễ dãi…

Nhật Thy