Bão trên biển Đông là những cơn gió xoáy rất mạnh, phát sinh ngoài biển, mạnh dần rồi di chuyển rất xa, rất nguy hiểm đối với thuyền bè trên biển. Dấu hiệu để phát hiện bão bao gồm:
Sóng: Trước khi bão đến, sóng biển bị gió bão thổi dồn thành từng đợt sóng lừng truyền đi trước bão từ 1.500 đến 2.000km. Sóng lừng do bão gây ra có hướng trùng với hướng di chuyển của bão. Sóng được truyền đi dưới tác dụng của gió có hướng khá ổn định. Trong những ngày đẹp trời, êm gió, đi biển mà thấy những đợt sóng lừng từng đợt lên xuống đều đặn với một tần số chỉ bằng một nửa tần số sóng thường, tròn đầu, cự ly giữa hai đỉnh sóng rất dài, từ 200 đến 300m (bình thường sóng có đầu nhọn, bước sóng ngắn khoảng 50-100m) có vẻ "hiền lành", im lặng, thứ tự nhịp nhàng thì cần đề phòng cẩn thận, theo dõi tình hình thời tiết liên tục vì có thể đó là một trong những dấu hiệu sắp có cơn bão.
Nước biển : Khi bơi hay lặn xuống nước cảm thấy nước biển nóng hơn bình thường, đồng thời thấy cá chết nổi lềnh bềnh thì sắp có bão. Hoặc khi lặn xuống nghe có tiếng réo ầm ầm từ xa tới, tiếng réo phía nào thì bão ở phía đó.
Một dấu hiệu nữa là sóng bão dồn vào bờ làm cho nước biển có mùi hôi tanh (do các vật từ dưới đáy biển xông lên). Những giống tôm, cua nhỏ thường sống ở những ghềnh đá ẩm ướt trên bãi biển, trước khi bão đến chúng thường rút vào những đám cỏ gần bờ biển; những con sứa trắng bơi lập lờ gần mặt nước biển cũng từ từ bơi ngược ra ngoài khơi; các loài chim biển như hải âu, hải yến thường xuyên sinh sống ngoài biển, rất ít khi bay vào bờ, chỉ khi nào có bão chúng mới kéo nhau từng đàn bay vào sâu trong đất liền lánh nạn.
Quan sát mây và các hiện tượng quang học: Trước khi có bão bầu trời quang đãng, trong xanh và nắng nóng, oi bức ngột ngạt, sau đó có xuất hiện mây "ti" (thường xuất hiện khi tâm bão còn cách xa 1.000km). Mây ti ở rìa bão thường xuất hiện từng chùm, sợi trắng như lông tơ hoặc như đuôi ngựa, hình chữ V, hoặc như một dải lụa mỏng, thường có mầu vàng mỡ gà; buổi sớm hay chiều có mầu vàng, hồng chói hay đỏ thẫm. Ngày có dông cũng có loại mây này nhưng người có kinh nghiệm có thể phân biệt được chỗ khác nhau về bề dày và về rìa mây. Ca dao tục ngữ có câu: "Ráng mỡ gà trời gió, ráng mỡ chó trời mưa", hoặc " Vàng trời thì gió, đỏ trời thì mưa". Mây này tiến dần vào đất liền theo gần đúng hướng đi của cơn bão.
Kinh nghiệm của những người đi biển và quan sát trên đảo cho biết, nếu mây có màu nhạt, xung quanh tơi như bông thì báo hiệu một cơn bão lớn và đã hình thành từ lâu, nếu mây rất trắng và từng khối rõ rệt thì báo hiệu cơn bão vừa mới phát sinh, phạm vi nhỏ nhưng mãnh liệt. Lúc mặt trời mọc hay lặn, ngoài màu đỏ thắm thường thấy hàng ngày, còn có màu vàng nhạt làm phản chiếu rõ bóng mây trên nền trời, thậm chí các tia sáng rẽ quạt lúc bình minh, hoặc hoàng hôn có màu xanh lục nhạt, đó là dấu hiệu báo bão cách nơi ta quan sát khoảng 800km. Khi bão đến gần hơn, thấy bầu trời bị bao phủ một lớp mây như bức màn màu sữa trắng. Sau đó mây thấp dần, sẫm màu và biến thành màu xám xơ xác, rải rác từng cục bay rất nhanh và ngày càng nhiều, đó là khối mây khổng lồ, rồi mưa và gió ập đến, giật từng hồi, ngày càng tăng, bầu trời thấp, đen nghịt, sóng nổi lên và bão ập tới.
Điều quan trọng là bà con ngư dân khi ra khơi đánh cá cần phải có trên thuyền ít nhất một chiếc radio để nghe tin tức dự báo thời tiết tin bão. Bà con cũng nên trang bị cho mình một máy định vị để khi có bão thì biết được vị trí của bão ở cách thuyền bao xa và ở phía nào, để có thể lái thuyền tránh bão, tìm nơi trú ẩn, neo đậu an toàn.
|