Theo Cơ quan phòng chống Ma túy và Tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC), khoảng 5% số người trưởng thành trên thế giới, tương đương với gần 250 triệu người trong độ tuổi từ 15 đến 64, đã ít nhất một lần sử dụng ma túy vào năm 2014. 

Mặc dù đó là một con số đáng kể nhưng trong vòng 4 năm qua con số này không có xu hướng tăng so với quy mô dân số toàn cầu. Tuy vậy, số người bị xếp vào nhóm bị rối loạn do sử dụng ma túy đã gia tăng lần đầu tiên trong vòng 6 năm qua. Hiện nay có hơn 29 triệu người đã bị xếp vào nhóm này (so với con số trước đó là 27 triệu).

Giám đốc điều hành UNODC, ông Yury Fedotov nhấn mạnh, điều quan trọng là cộng đồng quốc tế cần hợp tác với nhau nhằm bảo đảm thực hiện được các cam kết đã được thông qua tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về vấn đề ma túy toàn cầu (UNGASS).

Heroin là loại ma tuý gây ra nhiều cái chết nhất

Năm 2014, khoảng 207.000 trường hợp tử vong liên quan đến ma tuý, đây là con số quá cao trong khi chúng ta có thể phòng ngừa được nếu có sự can thiệp phù hợp.

Heroin là loại ma tuý gây ra nhiều cái chết nhất

Tại một số quốc gia ở Bắc Mỹ, Tây Âu và Trung Âu, việc sử dụng heroin dẫn đến tử vong do sử dụng quá liều đã gia tăng mạnh trong vòng hai năm qua. 

Nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề này, ông Fedotov nhận định, những thách thức đặt ra bởi các chất hướng thần mới vẫn là một mối lo ngại nghiêm trọng, “heroin tiếp tục là loại ma túy gây ra nhiều cái chết nhất cho những người sử dụng và vấn đề này cần phải được giải quyết một cách cấp bách".

Nhìn chung, trong số các loại ma túy chính, các chất dạng thuốc phiện vẫn tiếp tục gây ra những hậu quả lớn nhất tới sức khỏe.

Trong khi đó, cần sa vẫn là loại ma túy thường được sử dụng nhất trên toàn cầu, với ước tính khoảng 183 triệu người sử dụng cần sa trong năm 2014.

Về xu hướng sử dụng ma túy trong vài năm trở lại đây, việc thay đổi các quan niệm xã hội đối với cần sa - chủ yếu ở các nước phương Tây - đã khiến cho việc sử dụng cần sa gia tăng song song với sự chấp nhận cao hơn đối với loại ma túy này. Ở nhiều khu vực, ngày càng có nhiều người đã phải tham gia điều trị rối loạn do sử dụng cần sa trong thập kỷ vừa qua.

Bên cạnh đó, mức độ sử dụng ma túy trong trại giam gia tăng cao, bao gồm cả việc sử dụng các chất dạng thuốc phiện và tiêm chích ma túy. Vì thế các trại giam vẫn là một môi trường có nguy cơ cao đối với các bệnh truyền nhiễm, và tỷ lệ nhiễm HIV, viêm gan và bệnh lao ở phạm nhân có thể cao hơn đáng kể so với dân số nói chung. Nguy cơ do sử dụng ma túy quá liều tiếp tục tăng cao đối với các phạm nhân sau khi mãn hạn, đặc biệt trong khoảng thời gian ngắn sau khi mãn hạn .

Ngoài ra, tỷ lệ nam giới sử dụng cần sa, cocain hoặc amphetamines cao gấp ba lần so với nữ giới, trong khi đó, phụ nữ có nhiều khả năng hơn nam giới khi sử dụng các loại thuốc phiện và thuốc an thần không phải cho mục đích chữa bệnh. Những khác biệt về giới có thể ảnh hưởng tới việc sử dụng ma túy trong môi trường xã hội, nhưng không phải là một yếu tố quyết định cho việc sử dụng ma túy. Mặc dù, trên thực tế cho thấy nam giới sử dụng ma túy nhiều hơn phụ nữ, ảnh hưởng của việc sử dụng ma túy đối với phụ nữ lớn hơn là so với nam giới, bởi phụ nữ có xu hướng không được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc liên tục khi lệ thuộc ma túy. Trong gia đình, vợ và con cái của người sử dụng ma túy cũng có khả năng là nạn nhân của bạo lực liên quan đến ma túy.

Ma túy ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển bền vững

Năm 2016 đánh dấu năm đầu tiên thông qua các Mục tiêu Phát triển Bền vững mới (SDGs). Vì vậy, các SDGs được chia thành 5 lĩnh vực chính: phát triển xã hội; phát triển kinh tế; môi trường bền vững; xã hội bao trùm, hòa bình, công bằng; quan hệ đối tác.

Báo cáo mới đây của UNODC nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa nghèo đói và một số khía cạnh của vấn đề ma túy. Đúng như vậy, hậu quả của việc sử dụng ma túy đè nặng lên vai những người nghèo trong chính xã hội mà họ đang sống, điều này có thể thấy ở các nước giàu. Chúng ta cũng có thể thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa những bất lợi về kinh tế xã hội với các rối loạn sử dụng ma túy khi phân tích các khía cạnh khác nhau liên quan đến tình trạng bị gạt ra bên lề của xã hội, chẳng hạn như thất nghiệp và trình độ học vấn.

Ngoài ra, vấn đề ma túy trên thế giới cũng dẫn đến các biểu hiện khác nhau của bạo lực. Trong khi mức độ của bạo lực liên quan đến ma túy mạnh nhất khi được kết hợp với việc buôn bán và sản xuất ma túy, những việc này không nhất thiết gây ra bạo lực, như được minh họa bằng tỉ lệ các vụ giết người thấp tại các nước trung chuyển ở các tuyến vận chuyển buôn bán thuốc phiện ở châu Á. Việc buôn bán ma túy thường phát triển mạnh ở nơi mà các quy tắc pháp luật không được áp dụng một cách đồng bộ, và là nơi tồn tại nhiều cơ hội tham nhũng.

Mặt khác, ma tuý cũng ảnh hưởng đến hệ thống tư pháp hình sự đối với nạn buôn bán ma túy và thị trường ma túy, cũng như việc sử dụng ma túy và những người sử dụng ma túy. Ví dụ, trên toàn cầu 30% số người bị giam giữ là những người chưa bị kết án hoặc là những người đang bị tạm giam. Trong số những tù nhân đã bị kết án, 18% đang trong trại giam vì các hành vi liên quan đến ma túy. Việc sử dụng nhiều quá mức các hình phạt tù đối với các loại tội phạm liên quan đến ma túy mang tính chất ít nghiêm trọng là không hiệu quả trong việc làm giảm khả năng tái phạm.

Ngoài ra, ma tuý làm gánh nặng cho hệ thống tư pháp hình sự, làm giảm khả năng đối phó hiệu quả với tội phạm nghiêm trọng hơn. Cung cấp các dịch vụ điều trị và chăm sóc dựa vào bằng chứng cho những người  phạm tội lệ thuộc ma túy, như một sự thay thế cho việc giam giữ, đã được chứng minh là cải thiện đáng kể sự phục hồi nhân phẩm và giảm tái phạm.