Các công ty cổ phần đang hối hả chia cổ tức 2005 để nhà đầu tư có thể nhận tiền trước Tết âm lịch. Còn các cổ đông, người thì hoan hỉ với khoản lãi gấp 3-4 lần lãi suất ngân hàng, kẻ lại ngậm ngùi dù đã biết nơi mình gửi gắm niềm tin làm ăn thất bát.

Cổ đông khoái ngân hàng trả cổ tức bằng cổ phiếu. Ảnh: A.T.

Theo đánh giá của Bộ Công nghiệp, năm nay, mức tăng trưởng chung của toàn ngành đạt trên 17%. Các công ty cổ phần trong lĩnh vực này thường trả cổ tức trung bình khoảng 12%/năm. Những doanh nghiệp làm ăn tốt, có tên tuổi chia ít nhất 15% song cũng có công ty trong ngành cơ khí do làm ăn kém hiệu quả chỉ lo được 4-5%. Cổ phiếu ngành điện được đánh giá ổn định nhưng mức lãi không cao như thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hình chia 8 tháng 7%.

Các công ty niêm yết có mức chia cổ tức thấp hơn so với năm ngoái. Cổ đông của công ty cổ phần chế biến xuất nhập khẩu thủy sản An Giang cứ sở hữu 20 cổ phiếu được nhận 1 cổ phiếu mới, phần lẻ được trả 500 đồng/cổ phiếu. Một số công ty trả cổ tức thành 2 đợt với tỷ lệ chi trả khoảng 12-15% cả năm như Công ty cổ phần nhiên liệu Sài Gòn trả cổ tức đợt 2 là 10%, Công ty cổ phần khách sạn Sài Gòn trả 5%.

Trả cổ tức cao nhất là nhóm các công ty hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, công nghệ thông tin như Bảo Minh chia 15-16%, VP Bank 20%, ACB đạt lợi nhuận 385 tỷ đồng dự kiến chia cổ tức 25%, Techcombank đạt lợi nhuận trước thuế 286 tỷ đồng tỷ lệ cổ tức đạt 36,6%, có doanh nghiệp viễn thông chia cổ tức tới 50%.

Tuy vậy, cũng có nhiều doanh nghiệp không trả cổ tức do làm ăn kém hiệu quả, chẳng hạn công ty cổ phần cơ khí Bình Triệu tuy năm nay không bị lỗ song từ 2-3 năm trước luôn bị âm vốn. "Thấy bạn bè đua nhau đi lấy cổ tức, biết trước doanh nghiệp mình bỏ vốn đang gặp khó khăn song không khỏi chạnh lòng buồn, nhưng giờ mà bán cổ phiếu thì giá bèo lắm", một cổ đông của Cơ khí Bình Triệu cho biết.

Chuyện chia cổ tức nghe qua tưởng rất đơn giản song khá nhiều doanh nghiệp vò đầu bứt tai tìm cách cân nhắc sao cho có lợi nhất. Ông Nguyễn Đức Đối, Giám đốc nhà máy thuỷ điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh, cho hay doanh nghiệp này mới chuyển sang hoạt động theo mô hình cổ phần hóa được 8 tháng nên chỉ chia cổ tức 7%. Nhà máy dự kiến chia mỗi tháng 1% song do thời tiết năm nay hạn hán quá, sản lượng điện sản xuất thấp nên chỉ tiêu đó không đạt. "Chúng tôi cân nhắc mãi xem liệu có dùng hết lợi nhuận chia cổ tức hay trích lại một phần, cuối cùng mọi người thống nhất chia hết", ông Đối kể.

Cách chia cổ tức phổ biến nhất hiện nay là trích lại một phần lợi nhuận để tăng vốn điều lệ hoặc tái đầu tư, vừa trả cổ tức bằng tiền vừa trả bằng cổ phiếu. Ông Lê Đắc Sơn, Tổng giám đốc VPBank, cho biết ngân hàng này dành ít nhất vài chục tỷ đồng để nâng vốn điều lệ chứ không chia hết cho cổ đông, VPBank cũng muốn trả một phần cổ tức bằng cổ phiếu. Hiện tại, cổ phiếu ngân hàng rất được giá, chỉ cần bán được gấp đôi mệnh giá, cổ tức tăng ít nhất 2 lần.

Giám đốc điều hành quỹ VF1 Trần Thanh Tân cho rằng doanh nghiệp được lãi bao nhiêu đem chia hết là hạ sách bởi một đồng lãi thu được đem tái đầu tư bằng 3 đồng đi vay ngân hàng. Theo chuyên gia tài chính này, nếu doanh nghiệp nào cần huy động vốn để đầu tư cho một dự án cụ thể nào đó có thể phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, còn nếu vì khó khăn về tiền mặt mà dùng cổ phiếu để trả lãi thì chắc chắn nhà đầu tư không có lợi về lâu dài.

Nhìn lại mức chia cổ tức và diễn tiến thị trường chứng khoán trong năm nay các chuyên gia nhận định, so với các hình thức đầu tư khác như gửi tiết kiệm, chơi bảo hiểm và mua nhà đất, bỏ tiền mua cổ phiếu là hình thức cho lợi nhuận khá cao. Điều này có thể thấy rõ khi lãi suất tiền gửi tiết kiệm VND bình quân 8,7%/năm, bảo tức của các công ty bảo hiểm nhân thọ dao động 2-5%, lợi nhuận từ kinh doanh bất động sản bằng 0 do thị trường đóng băng. Cái khó của loại hình này là nhà đầu tư phải khá am hiểu kiến thức tài chính và có chút "máu" mạo hiểm.

Việt Phong