Không chỉ dùng tiền, nhiều đường dây hụi góp cả vàng theo tháng hoặc nửa năm 1 lần, kéo dài 3-5 năm. Tuy nhiên, khi vàng phi mã, giá tăng gấp đôi so với thời điểm khởi hội khiến không ít người méo vì phải gánh món nợ trả lãi cao vụt.

Mấy ngày nay, chị Hạnh ở ngách 34 Nguyễn Lương Bằng, Hà Nội, chạy ngược chạy xuôi mới gom đủ số tiền 2 triệu đồng (tương đương với 2 chỉ vàng, chưa kể lãi) để trả đủ nợ hụi. Chị kể, cách đây 3 năm, mấy chị em trong xóm rủ nhau vào hội vàng với mục đích bỏ cái lẻ để thu lại cái chẵn. Hội gồm 8 người, quay vòng 5 năm, mỗi người đóng góp 2 chỉ vàng, tương đương với 900.000 đồng lúc bấy giờ. Theo bốc thăm, chị Hạnh đứng số 1 và được nhận số tiền vốn 7,2 triệu đồng. Bù lại, cứ 5 tháng một lần, chị lại phải trả 2 chỉ vàng cùng với 200.000 tiền lãi với người rút kế tiếp.

Vàng tăng giá thất thường. Ảnh: Minh Đức.

Nếu mọi chuyện cứ diễn biến "xuôi chèo mát mái" thì không sao, đằng này, giá vàng liên tục biến động. Từ năm 2004 đến nay, vàng từ mức 470.000 đồng lên 500.000, 700.000 đồng rồi đến thời điểm này vàng lên đến hơn 1 triệu đồng, nghĩa là hơn gấp đôi so với ban đầu. Chị Hạnh ngập ngùi trả nợ số tiền cả gốc lẫn lãi cộng với mức chênh lệnh giá do vàng biến động. Thay vì chỉ tốn 1.100.000 đồng cả vốn lẫn lãi, bây giờ chị Hạnh phải đóng hơn 2.500.000 đồng cho dây hụi. Chả lạ gì khi cứ mỗi lần đóng hụi xong, chị lại thở dài, tiếc như bị mất của.

Với tư tưởng "bỏ lẻ thu chẵn", thay vì giữ vàng trong nhà hay gửi ngân hàng, nhiều người mang vàng góp vào các dây hụi để mong được lãi suất cao hơn. Tuy nhiên trên thực tế, chỉ có những người "hốt" sau cùng mới thực sự có lãi khi số tiền phải đóng về sau sẽ giảm dần so với ban đầu. Còn người nhận hụi trước bao giờ cũng bị thiệt, vì phải trả cả vốn lẫn lãi cho các thành viên trong đường dây. Đó là chưa kể vàng vùn vụt tăng giá với mức chênh gấp đôi thậm chí gần gấp 3 so với thời điểm bắt đầu chơi hội.

Theo chị Lan Chi, nhân viên văn phòng một công ty chuyên về nội thất thì, lúc đầu định vào hụi tiền nhưng lại nghĩ tiền mất giá, hơn nữa sẵn có ít vàng hồi môn của cha mẹ khi đi lấy chồng, nên mấy cô bạn của chi nảy ra ý định vào hụi vàng. "Đúng là, thời buổi giá cả nhảy múa chẳng biết đâu mà lần, chỉ khổ cô bạn học cùng đại học, giấu chồng giấu con vào hụi, đến khi giá vàng tăng cao phải trả nợ số tiền tăng gấp đôi, việc vỡ ra khiến gia đình xáo xác", chị Lan Chi nói.

Không chỉ ở thành thị, hụi vàng nở rộ về phía các vùng nông thôn - nơi các bà nội trợ thường thu nhập thấp và vàng vẫn chiếm vị trí quan trọng trong việc dành dụm, tích cóp, làm giàu cho gia đình. Chị Thúy ở xã Hải Toàn, huyện Hải Hậu, Nam Định cho biết, chị cũng như nhiều bà nội trợ khác, muốn mua cho chồng chiếc xe máy, tậu cái máy khâu cho con gái hay lát cái sân, xây tường hoa... không còn cách nào khác là tìm đến hụi. Hầu như hộ gia đình nào cũng tham gia một đến hai dây hụi. Trong các giao dịch như mua bán bất động sản, sửa cửa, làm nhà, nông dân đều quy ra vàng để trao đổi. Do đó bên cạnh hụi thóc, hụi tiền, xu hướng chơi hụi vàng đang trở nên ngày càng phổ biến.

Trao đổi với VnExpress, Ban quản lý xã Hải Toàn, Hải Hậu, Nam Định thừa nhận, hiện nay, hụi đang phát triển mạnh ở xã, không chỉ anh em, họ hàng, bạn bè, láng giềng trong cùng một thôn xóm tham gia mà còn lan ra thành hụi liên xã, liên thôn, thậm chí là liên huyện.

Thông thường, những người trong một nhóm thường quen thân nên thời gian gần đây chuyện vỡ hụi, chủ hụi bỏ trốn... hầu như không xảy ra trên địa bàn. Tuy nhiên, do không nắm bắt được xu hướng mất giá của đồng tiền cũng như diễn biến thất thường của giá vàng nên không ít hộ gia đình khốn khổ khi phải còng lưng trả nợ cho khoản tiền phát sinh. Trong khi đó, "lỡ đâm lao thì phải theo lao", các thành viên hụi không thể bỏ dở việc góp hội bởi nếu bỏ giữa đường, khoản tiền họ bỏ ra xem như mất trắng.

Lý giải về sự phổ biến của hình thức chơi hụi này, ông Nguyễn Xuân Bật, Bí thư xã Hải Toàn cho biết, muốn sang tên một sạp hàng, đại lý hay muốn tậu một con xe máy hoặc một số vật dụng khác, người dân không thể tìm đến ngân hàng vì sẽ phải thế chấp tài sản mới vay được. Trong khi đó chơi hụi thì không cần chứng minh, hộ khẩu mà đến lúc cần thì hốt nhanh. Vì vậy, hụi trong dân cứ đương nhiên tồn tại mà chính quyền muốn cấm cũng không được.

Phan Anh - Hồng Anh