Mua động cơ tầm trung lắp cho máy bay tầm xa

Trước khi TCty Hàng không Việt Nam (VN Airlines) mua động cơ tầm trung để lắp cho máy bay tầm xa, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đã khuyến cáo không nên mua. Tuy nhiên, việc đó vẫn diễn ra.

Năm 1999-2000, để mua động cơ cho 4 máy bay Boeing 777 có 3 hãng chế tạo động cơ nổi tiếng thế giới được VN Airlines xem xét là Pratt - Whitney (PW), Rolls Roys (RR) và General Electric (GE). Kết quả, hãng PW đã được VN Airlines mua 9 động cơ (trong đó 8 động cơ để lắp cho 4 máy bay trên và 1 động cơ dự phòng). Tuy nhiên, động cơ PW là động cơ tầm trung, còn máy bay Boeing 777 là máy bay tầm xa. Chính việc "râu ông nọ cắm cằm bà kia" đã dẫn tới thiệt hại rất lớn cho chính VN Airlines. Cụ thể, vì những động cơ đó, những chiếc máy bay này không thể khai thác đường dài. Và để bay đường dài, VN Airlines lại phải đi thuê 4 máy bay Boeing 777(!?).

Trước khi diễn ra việc mua bán này, sau khi đã họp, bàn với VN Airlines, ngày 8.3.2002, Cục HKVN đã có văn bản số 298 báo cáo Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: Về thủ tục, áp dụng hình thức mua sắm của VN Airlines đối với động cơ máy bay Boeing 777 là chưa phù hợp với quy định hiện hành Quy chế đấu thầu và đối với gói thầu có giá trị lớn, tính chất phức tạp; về kỹ thuật, hệ số tắt máy trên không (IFSD) - là một trong những hệ số quan trọng của động cơ - của 3 loại động cơ trên là như nhau, nhưng trong báo cáo gửi Thủ tướng, VN Airlines lại báo cáo hệ số này của động cơ PW là động cơ tốt nhất.

Mặt khác, do lực đẩy động cơ PW yếu nên máy bay lắp động cơ loại này đòi hỏi độ dài đường cất cánh là lớn nhất, sau đó đến RR và GW là tốt nhất; về thị phần, đây là một trong những tiêu chí rất quan trọng để lựa chọn chủng loại động cơ.

Nhưng trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, VN Airlines đã báo cáo không đúng. Cụ thể, báo cáo gửi Thủ tướng của VN Airlines, thì thị phần của PW là lớn nhất (chiếm 72,1%), nhưng trong bản giải trình của tổ đàm phán, thị phần của PW chỉ có 21,3% (!?); về hiệu quả đầu tư, cùng Boeing 777, nhưng động cơ máy bay mua lại khác loại với động cơ thuê. Điều này làm tăng chi phí bảo dưỡng và đặc biệt đây không phải là lựa chọn tối ưu về góc độ an toàn, khi các nhân viên kỹ thuật và người lái phải làm việc với các loại động cơ khác nhau trên cùng một loại máy bay...

Cuối cùng, báo cáo của Cục HKVN cho biết: Chưa có một máy bay B777- 200ER- LGW nào trên thế giới lắp loại động cơ PW 4084 D. Do đó, theo quan điểm của Cục HKVN không nên chọn loại động cơ này cho 4 máy bay B777- 200ER- LGW của TCty HKVN. V.H