Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam:
Thiếu vốn hỗ trợ tài chính lúc rủi ro
Phạm Thị Lan

Hỗ trợ tài chính đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi có nguy cơ mất khả năng chi trả là một trong những chức năng quan trọng của bảo hiểm tiền gửi VN (BHTG). Tuy nhiên, thực tế hiện nay liệu BHTG có thể làm tốt chức năng được giao hay không?

Phòng giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.

Khung hỗ trợ pháp lý thiết kế ngược
Về lý thuyết, khi đã có sự tồn tại của tổ chức BHTG là đồng nghĩa với việc Nhà nước thi hành chính sách "bảo hiểm tiền gửi công khai". Tuy nhiên, thực tế áp dụng tại VN, thì khung pháp lý cho hoạt động hỗ trợ tài chính của BHTG hiện nay lại đang được thiết kế theo hướng ngược lại.

Nhà nước mà đại diện là BHTG phải tự bù đắp mọi tổn thất cho việc thực hiện chức năng chính trị của mình là hỗ trợ tài chính. Theo chế độ quản lý tài chính đối với BHTG, thì chỉ có các rủi ro về chi trả bảo hiểm tiền gửi mới được bù đắp từ quỹ dự phòng nghiệp vụ do các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi đóng phí lập lên, mọi tổn thất khác của BHTG sau các phần bù đắp thu hồi khác không đủ thì phần thiếu mới được hạch toán vào chi phí.

Trong khi đó, các cơ quan chức năng đều nhất trí quan điểm cho rằng hỗ trợ tài chính trong trường hợp các tổ chức tham gia BHTG có nguy cơ mất khả năng chi trả, là loại hoạt động mà độ rủi ro rất cao.

Với nguồn vốn hỗ trợ theo quy định là một phần của vốn điều lệ mà BHTG được cấp, để hoàn thành được nhiệm vụ chính trị được giao, BHTG sẽ phải sử dụng một tỉ trọng lớn trong vốn điều lệ để cấp hỗ trợ tài chính cho các tổ chức tham gia BHTG, khi đó sẽ khó lòng có thể đảm bảo được nguyên tắc bảo đảm an toàn vốn, tự bù đắp chi phí như điều lệ quy định.

Nguồn vốn hỗ trợ quá nhỏ
Cũng cần nói thêm rằng, nguồn vốn để hỗ trợ tài chính hiện nay của BHTG VN là quá nhỏ (dưới 0,15% so với số dư bình quân tiền gửi được bảo hiểm, thông lệ quốc tế là 3-5%), không tương xứng với quy mô hoạt động và chức năng nhiệm vụ được giao của BHTG VN.

Lấy sự cố Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu (ACB) tháng 10.2003 làm ví dụ, chỉ trong 2 ngày 14-15.10, Ngân hàng Nhà nước và một số ngân hàng thương mại khác đã phải hỗ trợ ACB số tiền lên tới trên 1.121 tỉ VND mới giúp trấn an được làn sóng rút tiền của người gửi tiền.

Trong khi đó cũng thời điểm này, mức vốn tối đa có thể hỗ trợ ngay của BHTG VN chỉ vào khoảng 500-700 tỉ VND so với nhu cầu của ACB. Với số lượng gần 1.000 tổ chức tham gia BHTG, để thực hiện được chức năng hỗ trợ tài chính, đòi hỏi NSNN phải cấp cho BHTG VN lượng vốn cao hơn nhiều lần so với hiện nay.