Nhắc đến lực lượng "tín dụng đen" người ta thường không ưa, thậm chí lên án. Nhưng đối với tiểu thương, họ lại là... người bạn, đôi lúc quyết định cả sự sống còn của người kinh doanh.
![]() |
Cơn khát vốn luôn triền miên trong giới tiểu thương. |
Một cán bộ của chợ Bình Tây (TP HCM) cho biết, hiện có 5 chi nhánh của 5 ngân hàng lớn đặt văn phòng giao dịch tại chợ, nhưng số lượng tiểu thương đến liên hệ vay không bao nhiêu và ngày càng giảm dần. Từ đầu năm đến nay, số vốn tiểu thương vay chỉ mới khoảng 500 triệu đồng, so với cùng kỳ năm ngoái chưa đạt được 20%. Ban Quản lý chợ vải Soái Kình Lâm (quận 5) cũng cho biết, bây giờ không còn tiểu thương nào lấy sạp đi thế chấp vay ngân hàng. Tiểu thương bán thịt heo tại chợ Phạm Văn Hai (Quận Tân Bình) cũng cho biết tương tự.
Nguyên nhân là vốn vay từ ngân hàng đối với tiểu thương như "muối bỏ biển". "Cần 500 triệu chỉ cho vay 50 triệu thì làm được gì? Thủ tục lại rườm rà mà cả tuần sau mới có, rồi còn phải chi cho cán bộ ngân hàng 1-2 phân (1-2% hoa hồng). Chậm trễ, chuyến hàng vuột mất liền" - một tiểu thương bán cặp, túi xách tại chợ Bình Tây phản ảnh về sự không linh hoạt trong hoạt động cho vay của ngân hàng.
Vay "nóng" là nhu cầu bức thiết nhất của tiểu thương, trong khi đây là điều kiện đầu tiên ngân hàng không đáp ứng được, nên tiểu thương cần đến tín dụng đen là điều tất yếu. Các chợ kết thúc một ngày kinh doanh bằng hoạt động thu tiền của lực lượng tín dụng đen. Đối tượng hoạt động tín dụng đen là những người chuyên cho vay hoặc những người kinh doanh trong chợ thuộc dạng mạnh vốn cũng kiêm cho vay. Ở chợ Bình Tây, hàng chục cái tên như bà Tư Lan, bà Tư Hiền, bà Hai Chung... đã trở nên quen thuộc với tiểu thương với nghề cho vay.
Theo ước tính của ban quản lý các chợ Bình Tây, Tân Bình, Soái Kình Lâm, Trần Chánh Chiếu, An Đông... thì tiểu thương cần vay vốn từ 1.000 đến 10.000 tỷ đồng/năm. Trong thời gian qua, một số ngân hàng trên địa bàn TP HCM như Sài Gòn Thương tín (Sacombank), Đông Á, Phương Đông... đã triển khai cho các tiểu thương ở chợ vay vốn, phần nào đáp ứng được vốn cho các tiểu thương tại chợ. Ông Lưu Huỳnh - Giám đốc Sacombank chi nhánh Gò Vấp, cho biết: "Hiện có gần 3.500 tiểu thương ở 73 chợ trên địa bàn thành phố đang vay tại Sacombank với số tiền 17 tỷ đồng. Các tiểu thương thường vay từ 1 đến 50 triệu đồng bằng hình thức tín chấp". Thông thường, các ngân hàng sẽ phối hợp với Ban quản lý chợ triển khai cho tiểu thương ở chợ vay vốn kinh doanh. Sau khi cho tiểu thương vay vốn, nhân viên ngân hàng hằng ngày sẽ trực tiếp đến thu tiền gốc và lãi. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho tiểu thương, nhưng số tiền thu góp cũng dễ mất mát do nhân viên ngân hàng bị cướp giật hoặc bỏ trốn. |
Những năm trước, lãi suất của tín dụng đen thường 0,6-1%/ngày nhưng nay giảm chỉ còn khoảng 0,3-0,6%/ngày do tín dụng đen tràn ngập (mỗi chợ có từ vài đến vài chục tín dụng đen), tiểu thương lại buôn bán khó khăn hơn. Tín dụng đen cũng phải cạnh tranh nhau nên lấy lãi suất cũng "nhẹ tay" hơn. Một tiểu thương ở chợ Bình Tây còn kể: "Có người mượn cả 500 triệu-1 tỷ đồng cũng có ngay".
Hoạt động giao dịch của tiểu thương với tín dụng đen rất kín và chóng vánh. Tiểu thương chỉ ngồi ở sạp chuẩn bị tiền góp (vốn lẫn lãi), quấn chặt vào một tờ giấy, cột lại bằng dây thun và đưa cho tín dụng đen khi họ đi ngang qua là xong. Khoảng 50% tín dụng đen xuất hiện ở chợ chỉ là "tay chân" của những chóp bu mà thôi. Sau khi họ rút khỏi chợ là đến điểm hẹn với "đàn anh, đàn chị" để "báo cáo" lại và được chia phần. "Tuy nhiên, chơi với tín dụng đen ở chợ là phải biết "luật giang hồ", đừng bao giờ nghĩ đến chuyện "xù", họ sẽ "xử đẹp" mà không để lại dấu vết" - một anh bốc xếp cảnh báo.
Lãi suất của tín dụng đen cao gấp hàng chục lần so với vay ngân hàng. Chơi với tín dụng đen cũng là chơi với con dao hai lưỡi, mặt khác tín dụng đen cũng thường gây mất trật tự trị an trong xã hội. Trong khi đó, tiểu thương rất cần đến nguồn vốn ngân hàng, bởi lãi suất thấp và sự an toàn, nhưng điều mà tiểu thương cần trước tiên ở ngân hàng là tính linh hoạt khi cho vay.
*Tên nhân vật đã được thay đổi
(Theo Thanh Niên)
▪ ''Sống chung'' trong kinh doanh (31/08/2005)
▪ Không thiếu hàng tươi sống phục vụ tiêu dùng dịp lễ (01/09/2005)
▪ Sẽ tháo gỡ khó khăn về giá đất (01/09/2005)
▪ Thêm 220 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ được niêm yết (02/09/2005)
▪ Tốn hàng nghìn tỷ đồng nuôi thuê bao di động ảo (02/09/2005)
▪ Mỹ giảm thuế bán cá basa cho hai doanh nghiệp VN (03/09/2005)
▪ Đến lượt tôm, cua, ghẹ 'bị hạn' ở bang Louisiana (03/09/2005)
▪ ACB tăng vốn điều lệ lên gần 950 tỷ đồng (31/08/2005)
▪ Rộn ràng các hoạt động thương mại dịp 2/9 (31/08/2005)
▪ Thuỷ sản VN chứng minh chất lượng (31/08/2005)