Những gương mặt ngơ ngác, chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra. Cho đến cuối phiên toà, lúc ông thẩm phán tuyên án, họ mới “té ngửa”, khi biết mình phải gánh nợ trên 850 triệu đồng, vì 2 ông quan ở Phòng Thi hành án TP.HCM làm sai.

>> Hậu vụ án Minh Phụng - Epco: Có tội, nhưng chỉ bị cảnh cáo
>> Hậu Minh Phụng–Epco, có Lương Vĩnh Phúc và Bùi Liên Hiệp
>> Nguyên trưởng phòng Thi hành án TP.HCM bị truy tố ra toà

Bản án cảnh cáo dành cho nguyên Trưởng phòng Thi hành án (THA) dân sự TP.HCM, ông Lương Vĩnh Phúc và Chấp hành viên Bùi Liên Hiệp lãnh 1 năm 8 tháng và… 3 ngày tù (bằng thời gian tạm giam), đã khép lại phiên toà sơ thẩm vụ hậu Minh Phụng – Epco vào ngày 9/9, nhưng để lại những dấu hỏi lớn. 

VKSND TP.HCM buộc tội, TAND cùng cấp kết tội cả hai vị cán bộ trên đều có tội, với tính chất nghiêm trọng. Thế nhưng, bản án đã nêu khiến cho báo giới và những người quan tâm đến sai phạm tại Phòng THA TP.HCM trong vịêc giải quyết hậu vụ án Minh Phụng – Epco không khỏi ngạc nhiên, khó hiểu. 

Điều khó hiểu được nhìn thấy rõ nhất phía sau bản án là, mặc dù 2 bị cáo trên bị tuyên có tội, gây thiệt hại cho Công ty TNHH Epco, thế nhưng, những người dân vô tội, bị ảnh hưởng bởi hậu quả của việc sai phạm do 2 vị cán bộ trên, lại phải gánh phần thiệt hại tài chính do chính 2 vị này gây ra, với số tiền 850 triệu đồng. 

Đó là chưa bàn đến bản án của 2 bị cáo này, dù toà nhận định hành vi của 2 ông Hiệp và Phúc, 2 bị cáo từng là cán bộ, lãnh đạo của Phòng THA TP.HCM, đã gây ra hậu quả nghiêm trọng!

Quan có tội!

Đây là vụ án “lạm quyền trong khi thi hành công vụ” và “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại phòng Thi hành án dân sự TP.HCM, do ông Bùi Liên Hiệp và Lương Vĩnh Phúc thực hiện.

Mặc dù biết rất rõ bản án hình sự phúc thẩm số 05/HSPT ngày 12/01, và quyết định THA số 220/THA-YC ngày 31/3/2000, Công ty TNHH Epco là đơn vị có trách nhiệm thu hồi số tiền để trả cho Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh TP.HCM (ICBV –HCMC), không giao cho phòng THA TP.HCM thu hồi số tiền Liên Khui Thìn đầu tư trên các cơ sở đất quận 2 và 9, TP.HCM, nhưng vào tháng 6/2001 và tháng 1/2003, Bùi Liên Hiệp vẫn lập tờ trình, đề xuất Lương Vĩnh Phúc (quyền Trưởng phòng THA TP.HCM) phê duyệt cho thu tiền. 

Bùi Liên Hiệp không trao đổi, không xác minh với Công ty TNHH Epco, tự ý thu tiền theo đơn của các hộ dân. Sau khi thu tiền không báo cho Công ty TNHH Epco và tự ý ký vào các văn bản không thuộc phần THA, đã tạo điều kiện để các hộ dân chỉ nộp cho THA dân sự 40.000 đồng/m2 (bằng số tiền Epco đền bù từ năm 1992), gây thiệt hại cho Công ty TNHH Epco. 

Đối với Lương Vĩnh Phúc, với trách nhiệm người đứng đầu cơ quan THA dân sự, trực tiếp chỉ đạo THA phần tài sản trong vụ án Minh Phụng – Epco, đã không kiểm tra, phê duyệt chấp thuận để cho Bùi Liên Hiệp thu tiền các hộ dân trái nội dung bản án, và quyết định thi hành án. 

Ngoài ra, Lương Vĩnh Phúc đã không kiểm tra số tiền thu hồi để giải quyết theo bản án, mà duyệt chi trả sai đối tượng. Để Bùi Liên Hiệp ký các văn bản trái thẩm quyền, không thuộc nội dung thi hành án… 

Dù các luật sư của 2 bị cáo viện dẫn các quy định, pháp lệnh về THA để bảo vệ cho thân chủ mình, nhưng HĐXX vẫn bác bỏ các lập luận, lời bào chữa của luật sư, và khẳng định, cáo buộc của VKS là có cơ sở, có chứng cứ và chính xác! 

Vì vậy, toà đã tuyên Lương Vĩnh Phúc phạm tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, với mức án phạt CẢNH CÁO, và Bùi Liên Hiệp phạm tội “lạm quyền trong khi thi hành công vụ” với mức án như đã nêu trên. 

Riêng về phần thiệt hại tài chính, HĐXX cho rằng, hậu quả do 2 cán bộ trên gây ra đối với Công ty TNHH Epco là 850 triệu đồng (số tiền được cho là lãi đầu tư trên các lô đất của Epco), chứ không đến trên 3,6 tỷ đồng, như cáo buộc của VKS.

“Quýt làm cam chịu”

5 người dân, đại diện cho 5 hộ dân có liên quan đến các lô đất mà Bùi Liên Hiệp đã thu tiền, có mặt tại toà từ rất sớm. 5 người, thì có 4 là phụ nữ và 3 trong số họ đã lớn tuổi. 

Trong suốt phiên xét xử, họ ngồi hàng ghế trên, nơi các nhân chứng, người có quyền và nghĩa vụ liên quan thường ngồi, họ chẳng nói lời nào, trừ khi vị chủ toạ, hay đại dịên VKS mời lên, nhưng họ cũng ấp úng. 

Như để xác nhận họ có nghe và hiểu những gì luật sư, VKS, rồi vị thẩm phán Vương Văn Nghĩa đang nói, tôi lân la đến chỗ bà Nguyễn Thị Cúc (người có 3.653m2 đất “dính” đến vụ Epco – Minh Phụng), phá sự yên lặng của bà, tôi hỏi nhỏ: “Bà có hiểu mấy người trên kia nói gì không?”, sau cái lắc đầu, bà thật thà: “Không biết, nghe thì nghe vậy thôi, chứ hổng hiểu gì!”.  

Chẳng bao lâu sau, bà được mời lên để trả lời câu hỏi, nhưng khi đứng lên, bà lại ngơ ngác, không hiểu toà đã hỏi gì, và xin hỏi lại, nhưng cũng chẳng thể cung cấp thông tin gì hơn. 

Về chỗ được một lúc, bà ngoái đầu về phía sau, nói nhỏ với tôi: “Xử sao tui hổng biết, đất của người ta, họ trả tiền đền bù lại rồi, thì phải trả lại cho người ta, ai sai người nấy chịu, sao mà cứ kêu lên kêu xuống hoài vậy?”, rồi bà ngồi lặng thinh. 

Không khác bà Cúc, những người còn lại đều ngơ ngác, họ chẳng biết chuyện gì đang diễn ra trước mắt, họ chẳng hiểu các tội danh mà VKS buộc 2 bị cáo kia là cái gì. Cả đời họ, chưa bao giờ nhìn thấy cuốn Luật Hình sự hình dáng thế nào, thậm chí chữ nghĩa còn chưa rành, thì làm sao họ hiểu những điều luật sư, và đại diện VKS tranh luận với nhau!? 

Và nhiều lô đất của họ đã được chuyển nhượng cho bên thứ 3, sau khi ông Bùi Liên Hiệp thu hồi tiền đền bù, nên họ chưa hiểu, vai trò họ có mặt tại toà để làm cái gì? Cho đến khi toà tuyên án, họ giật mình. 

Toà tuyên, các hộ dân phải nộp lại 850 triệu đồng, được cho là tiền mà Công ty TNHH Epco đã thiệt hại do việc làm của ông Phúc và Hiệp gây ra, để công ty này trả cho Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh TP.HCM, đồng thời phải nộp thêm tiền án phí. 

Trong khi toà kết án 2 bị cáo Phúc, Hiệp có tội, và thừa nhận hậu quả do sai phạm là nghiêm trọng và gây thiệt hại cho Công ty TNHH Epco. Thế nhưng, ngoài việc ông Phúc bị cảnh cáo, ông Hiệp lãnh án bằng thời gian đã “tạm ứng” trong thời gian tạm giam để điều tra, các trách nhiệm khác bị “bỏ qua”, mà thay vào đó là các hộ dân phải gánh! 

Chẳng lẽ, “quýt làm cam chịu” sao?

Theo Phan Công