1. Năm được mùa của Quốc hội
Năm qua có thể nói là "năm bội thu" của Quốc hội Việt Nam với 25 Dự án luật và Bộ luật được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến. Trong đó có nhiều dự án luật lần đầu tiên được đưa ra thảo luận, lấy ý kiến như Luật Sở hữu Trí tuệ, Luật Nhà ở, Luật Dược, Luật Đấu thầu, Luật Giao dịch điện tử... Đây là lần đầu tiên trong lịch sử 60 năm hình thành và phát triển của mình 6-1-1946 - 6-1-2006) một lượng lớn dự án luật như vậy được Quốc hội thảo luận và cho ý kiến nhiều đến mức Quốc hội phải chia làm hai tổ để làm việc, thảo luận cùng lúc hai dự án luật khác nhau.
2. Được hiến xác và bộ phận cơ thể
Lần đầu tiên luật cho phép cá nhân được quyền hiến xác, hoặc bộ phận cơ thể của mình cho người khác để nghiên cứu khoa học hoặc để chữa bệnh. Quy định này đã tạo một hành lang pháp lý cho một thực tế vốn tồn tại nhiều năm nay ở nước ta: hiến xác, hiến giác mạc, thận, gan...
Vấn đề này được quy định từ Điều 33 đến Điều 35 của Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2005. Bộ Luật này có hiệu lực từ ngày 1-1-2006, tuy nhiên đây là vấn đề mới phải chờ văn bản hướng dẫn.
3. Quyền xác định lại giới tính
Xác định lại giới tính không phải là vấn đề mới ở nước ta và càng không mới so với các nước trên thế giới. Tuy nhiên đây là lần đầu tiên pháp luật nước ta ghi nhận cái quyền "nhạy cảm" này. Đây sẽ là cơ sở để người có bộ phận sinh dục bị khuyết tật bẩm sinh, chưa định hình giới tính được quyền nhờ y học can thiệp. Vấn đề này được quy định tại Điều 36 BLDS năm 2005.
4. Hợp pháp hóa việc chơi hụi. Hụi, họ, biêu, phường (gọi chung là hụi) là một tập quán tồn tại lâu đời và phổ biến trong nhân dân. Đây là một hình thức nhằm tương trợ lẫn nhau. Một số người tập hợp lại rồi định ra số người tham gia thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên. Thực chất đây là một giao dịch về tài sản của một nhóm người nhưng trước đây vấn đề này bị pháp luật bỏ ngỏ. Khi vỡ hụi không một cơ quan nào thụ lý giải quyết.
Thực tế trên được BLDS 2005 ghi nhận. Hụi được xem như là một dạng của hợp đồng vay tài sản (được quy định tại Điều 479 BLDS năm 2005). Tuy nhiên luật cũng ngăn cấm việc lợi dụng hụi họ để cho vay nặng lãi. Việc chơi hụi là nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân theo quy định của Nhà nước mới được pháp luật bảo vệ.
Với quy định này hy vọng rằng sẽ góp phần chấn chỉnh tình trạng lộn xộn của hụi, họ trong thời gian tới.
5. Tư nhân được kinh doanh dịch vụ hoa tiêu hàng hải
Đây là một quy định mới trong ngành Hàng hải Việt Nam. Hoạt động hoa tiêu hàng hải là loại hình kinh doanh dịch vụ có lợi nhuận cao. Trước đây loại hình này do Nhà nước độc quyền cung cấp. Theo Luật Hàng hải sửa đổi bổ sung năm 2005, được Kỳ họp thứ VII Quốc hội khóa XI thông qua thì nhiều thành phần kinh tế tư nhân vẫn được tham gia cung cấp dịch vụ Quy định này vừa phát huy hết tiềm năng của các thành phần kinh tế tư nhân vừa chống được độc quyền. Nó sẽ tạo ra sự cạnh tranh về giá cả và chất lượng phục vụ trong thị trường hoa tiêu hàng hải Việt Nam.
6. Người dân có quyền kiện Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính cuối cùng ra tòa
Ngay khi có quyết định cuối cùng của cơ quan hành chính nhà nước thì người dân vẫn có quyền kiện ra Tòa. Đây là một quy định mang tính đột phá trong Luật Khiếu nại tố cáo được Quốc hội khóa XI thông qua tại kỳ họp thứ VIII vừa qua. Quy định này không chỉ đáp ứng được đòi hỏi của thực tế mà còn phù hợp với xu hướng chung của các nước trên thế giới.
Trước đây, nếu không đồng ý quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì khiếu nại lên cấp trên trực tiếp Quyết định của cấp trên trực tiếp là quyết định cuối cùng, các bên có trách nhiệm phải thi hành. Quá trình giải quyết này, nhất là lĩnh vực đất đai, chủ yếu dựa vào kết quả "xác minh" và báo cáo của chuyên viên. Các bên tranh chấp không được trình bày quan điểm của mình. Nhiều người ví von quá trình giải quyết tranh chấp trước đây như là "phiên tòa không có mặt của đương sự". Với quy định này thì người dân sẽ có điều kiện tham gia trực tiếp, trình bày quan điểm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
|