Từ những sợi gân, dây chằng ở tay và chân hoạt động giống như lò xo, hộp sọ cấu tạo sao cho không bị quá nóng, tới cặp mông lớn để giữ thăng bằng..., tất cả các đặc điểm đó là để giúp con người chạy được.

Lieberman, giáo sư nhân chủng học tại ĐH Harvard và Dennis Bramble, một giáo sư sinh học tại ĐH Utah (Mỹ), đã nghiên cứu hơn hai chục đặc điểm tạo cho con người khả năng chạy. Họ phỏng đoán con người biết chạy và có được hình dáng "người" như ngày nay có lẽ là do nhu cầu phải vượt qua quãng đường lớn và sự cạnh tranh thức ăn mạnh mẽ. Bước nhảy tiến hoá đó diễn ra khoảng 2 triệu năm trước đây, khi những tổ tiên khỉ hình người tiến hoá thành người hiện đại.

Trong số những đặc điểm khiến chúng ta trở thành chuyên gia chạy như hiện nay, cẳng chân đã kéo dài hơn để có sải lớn, cẳng tay ngắn lại để giúp nửa trên cơ thể tương xứng với nửa dưới, và các đĩa đệm lớn hơn giúp cơ thể giảm xóc. Ngoài ra, chúng ta thường nghiêng người về phía trước khi chạy và cặp mông giữ cho ta khỏi ngã dập mũi mỗi lần chân chạm mặt đất.

Tuy nhiên, để có được những đặc điểm thể chất đó, con người đã trả một giá lớn, đó là những khả năng có ích cho việc trèo cây. "Chúng tôi tin tưởng rằng chọn lọc tự nhiên theo hướng biết chạy - đổi lại là sự mất đi khả năng sống trên cây - là nguồn gốc của hình dạng cơ thể người hiện đại", Bramble nói.

Trước đây, một giả thuyết truyền thống vẫn cho rằng khả năng chạy là "sản phẩm phụ" của tư thế đứng thẳng trên hai chân, đã tiến hoá trong nhóm khỉ hình người Australopithecus ít nhất 4,5 triệu năm trước.

Nhưng Lieberman và Bramble lập luận rằng nếu chạy là do hoạt động đi bộ mà ra thì con người phải mất vài triệu năm tiến hoá nữa. Do đó, khả năng đi bộ không thể giải thích cho sự chuyển tiếp này.

"Có khoảng 2,5 đến 3 triệu năm động vật đã đi bộ trên hai chân mà trông chẳng hề giống người, vậy phải chăng đi bộ đã đột ngột biến đổi khỉ hình người thành con người - Không, đi bộ không thể làm điều đó, mà là khả năng chạy", Bramble nói.

Nếu chọn lọc tự nhiên không tạo ra khả năng chạy, các nhà khoa học tin rằng giờ đây chúng ta vẫn chỉ giống như khỉ hình người. "Chạy đã căn bản định dạng sự tiến hoá của loài người. Chạy biến chúng ta thành con người - ít nhất theo nghĩa giải phẫu học", Bramble bổ sung.

Thuận An (theo Reuters)