Tế bào gốc già có thể chuyển thành ung thư nếu phân bào quá lâu bên ngoài cơ thể. Phát hiện mới đã làm tan biến sự phấn khích của giới khoa học về tiềm năng chữa bách bệnh của tế bào gốc "kỳ diệu".

Các nhà khoa học lâu nay chỉ biết rằng những tế bào gốc được lấy từ khi phôi thai còn quá nhỏ sẽ có nguy cơ biến thành ung thư. Nhiều thử nghiệm trên động vật cho thấy, khi những tế bào này biến đổi thành mô đặc biệt, chúng đồng thời sẽ biến thành loại mô ung thư ác tính. Giới chuyên môn vẫn tin rằng những tế bào gốc trưởng thành (ví dụ như loại tế bào lấy từ tuỷ xương) sẽ ổn định hơn và không tạo thành mô ung thư.

Tuy nhiên, hai công trình nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Đan Mạch và Tây Ban Nha đã phủ nhận tính an toàn tuyệt đối của các tế bào gốc trưởng thành. Họ phát hiện ra chúng sẽ chỉ hữu dụng nếu số lần phân đôi bên ngoài cơ thể được giới hạn.

Nhóm nghiên cứu của Đại học Madrid, Tây Ban Nha, đã nuôi cấy các tế bào gốc trung mô được lấy từ mô mỡ của người trong gần 8 tháng. Trong khoảng thời gian này, các tế bào đã phân chia từ 90 đến 140 lần. Khi được cấy ghép vào cơ thể động vật, những tế bào già nhất đã biến thành ung thư.

Hiện nay, những liệu pháp trị bệnh tiên phong bằng tế bào gốc từ tuỷ xương đã được thử nghiệm trên cơ thể người, ví dụ như dùng để chữa tổn thương ở tổ chức tim. Liệu pháp này vẫn được xem là an toàn, vì những tế bào này được nuôi cấy trong thời gian ngắn bên ngoài cơ thể. Tuy nhiên, những liệu pháp phụ thuộc nhiều vào sự sinh sôi của một số lượng nhỏ tế bào gốc qua nhiều thế hệ, hoặc phụ thuộc vào những dòng tế bào được duy trì trong nhiều năm ở các ngân hàng tế bào gốc, thì có thể không an toàn.

"Trong điều kiện bình thường, tế bào gốc là khá an toàn, nhưng chúng ta vẫn phải cẩn thận", trưởng nhóm nghiên cứu Antonio Bernad của nhóm Đại học Madrid cảnh báo, "Bí quyết ở đây là không nuôi cấy chúng quá lâu".

Nguyên nhân tế bào gốc già trở thành ung thư khi được nuôi cấy trong thời gian dài là do chúng tạo nên telomerase - một loại men làm cho tế bào trở thành bất tử. Nhóm nghiên cứu thuộc Bệnh viện đại học Odense, Đan Mạch nhận thấy, sự duy trì vĩnh viễn men telomerase trong các tế bào gốc trung mô sẽ biến chúng thành ung thư.

Trước khi các tế bào gốc già bắt đầu tạo men telomerase thì chúng vẫn rất an toàn. Nhóm Madrid cho rằng, giới hạn phân chia an toàn của tế bào gốc già là đến thế hệ thứ 60, song mức độ "hiền lành" tuyệt đối thì vẫn cần phải nghiên cứu thêm.

Mỹ Linh (theo newscientist)