Phòng khám các bệnh viện lớn thường xuyên quá tải.

Trong vòng 5 năm tới, các bệnh viện hợp tác xã đầu tiên sẽ được thành lập ở một số tỉnh như Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Thanh Hóa... và sau đó nhân rộng trong cả nước. Liên minh các hợp tác xã Việt Nam đang phối hợp với Bộ Y tế xây dựng mô hình này.

Ông Nguyễn Tiến Quân, Chủ tịch Liên minh các hợp tác xã cho biết, sự ra đời hợp tác xã y tế xuất phát từ ý tưởng người dân cùng nhau tập hợp lại để tự mình chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình; bằng cách lập các cơ sở khám chữa bệnh do chính họ sở hữu, điều hành và quản lý. Mô hình này xuất hiện đầu tiên ở các vùng nông thôn nghèo đói Nhật Bản sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, khi rất nhiều người dân bị bệnh tật giết chết mà nhà nước không đủ sức quan tâm. Các hợp tác xã y tế cũng phát triển mạnh và có hiệu quả lớn sau khi Nhật thất bại trong Chiến tranh thế giới thứ 2. Hiện nay, 43 quốc gia đã có tổ chức hợp tác trong lĩnh vực y tế và bảo vệ sức khỏe.

Ở Việt Nam, mô hình hợp tác xã đã có từ 55 năm trước và trở nên cực kỳ quen thuộc. Tuy nhiên, mãi đến những năm 1990 mới có một số cơ sở hoạt động trong lĩnh vực y dược, nhưng chỉ đơn thuần tổ chức trồng và kinh doanh dược phẩm chứ không có dịch vụ chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh như các hợp tác xã y tế thực thụ.

Theo ông Nguyễn Xuân Hiên, Phó chủ tịch Liên minh các hợp tác xã Việt Nam, việc phát triển mô hình hợp tác xã y tế là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay vì nó giải quyết được một số vấn đề bức xúc. Thứ nhất, hệ thống y tế công hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Đặc biệt, khu vực nông thôn tuy chiếm 80% dân số nhưng có ít cơ sở khám chữa bệnh chất lượng cao, nhất là vùng sâu, dân cư tản mát đi lại khó khăn. Việc lập hợp tác xã sẽ giúp người dân tiếp cận với dịch vụ y tế dễ và thường xuyên hơn bởi chính họ là chủ nhân.

Mặt khác, dịch vụ y tế giá rẻ hiện chỉ dành cho người có bảo hiểm y tế; trong khi phần lớn người dân nông thôn và dân nghèo thành thị không có thẻ bảo hiểm. Thu nhập của họ quá thấp so với chi phí y tế nên không có điều kiện thường xuyên theo dõi sức khỏe. Kinh nghiệm ở nhiều nước cho thấy, việc lập hợp tác xã y tế sẽ góp phần đem lại sự bình đẳng trong lĩnh vực này.

Thứ hai, hiện ngân sách nhà nước dành cho y tế quá ít so với nhu cầu đầu tư nên chỉ các bệnh viện lớn ở thành phố mới đủ điều kiện phát triển hiện đại và trở nên quá tải. Các bệnh viện tuyến dưới yếu kém thiếu thốn và do đó cũng không được tin tưởng. Trong khi công suất sử dụng giường bệnh ở tuyến trung ương là 105% thì tuyến xã chỉ 9%. Các hợp tác xã, với việc huy động hiệu quả các nguồn vốn trong dân, sẽ giảm bớt gánh nặng của Chính phủ và phần nào giúp lập lại sự cân bằng y tế giữa các khu vực.

Trong năm tới, Liên minh các hợp tác xã, Bộ y tế và một số bộ liên quan sẽ nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách, khung pháp lý phù hợp để các hợp tác xã y tế và bệnh viện hợp tác xã hoạt động. Những năm sau đó, các cơ quan này sẽ khảo sát toàn diện về nhu cầu xây dựng mô hình này ở một số tỉnh để triển khai thí điểm. Theo dự kiến, các hợp tác xã y tế và bệnh viện hợp tác xã đầu tiên sẽ được thành lập vào khoảng năm 2010.

Thanh Nhàn