Ảm đạm khu công nghiệp
Có lẽ lực lượng công nhân “chân đất” chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các khu công nghiệp sử dụng nhiều lao động như KCN Phố Nối A (Hưng Yên). 4h30’ chiều 13/2 - giờ tan tầm nhưng cổng KCN Phố Nối A vẫn yên ắng lạ thường, thi thoảng mới có một vài công nhân ra vào. Quán trà đá đối diện cổng KCN vắng vẻ, mấy chiếc ghế nhựa chỏng chơ. “Cách đây một, hai năm, giờ này có mà đường đông nghịt, kẹt cứng”, chị Liên bán nước trước cổng khu công nghiệp nói. Cũng theo chị, trước đây, vào giờ này quán rất đông công nhân, thậm chí không đủ chỗ để ngồi. “Không có việc làm, người ta đang tiết kiệm cả cốc trà đá”, chị than thở. Sự yên ắng đến ảm đạm này tất nhiên lan sang cả các khu xóm trọ, khu chợ phục vụ công nhân, ở các xã lân cận như Giai Phạm, Lạc Hồng (Hưng Yên).
|
Ít ai nghĩ rằng, đây là giờ tan tầm tại KCN Phố Nối A (Hưng Yên), ảnh chụp lúc 16h30, ngày 13/2. (Ảnh: Đ.Kiên) |
Ngồi trầm ngâm trong quán nước trước cổng KCN Phố Nối A, Quyết trông già hơn nhiều so với độ tuổi 20 của mình. Quyết quê ở Thái Nguyên, đang làm công nhân cho một công ty chuyên giặt nhuộm quần bò ở Hưng Yên nhưng từ cuối năm ngoái, Quyết gần như phải nghỉ ở nhà vì công ty không có việc. “Em lên đây từ ngày 12 Tết âm lịch, nhưng đến giờ vẫn chưa đi làm. Công ty nói bao giờ có việc sẽ gọi nhưng đợi mãi chả thấy. Em đang tính tìm chỗ làm khác”, Quyết nói. Hôm nay, Quyết ra đây để nhận gạo từ quê gửi lên. Quyết không phải là trường hợp cá biệt. Đến các xóm trọ công nhân ở Lạc Hồng, Giai Phạm những ngày này có thể gặp không ít thanh niên như Quyết. Họ ở các tỉnh như Thái Bình, Nam Định, Thái Nguyên... Họ đang phải vác gạo nhà đi để “chiến đấu” tìm việc làm. Nghỉ học từ năm lớp 9, có gần 4 năm kinh nghiệm tìm việc từ Nam chí Bắc, nhưng Quyết cho biết, chưa bao giờ chuyện kiếm việc làm lại khó như bây giờ.
|
Suy thoái kinh tế ảnh hưởng đến cả những quán trà đá bên ngoài KCN Phố Nối A, Hưng Yên. (Ảnh: Đ.Kiên) |
Giãn việc, giãn thợ cũng là tình trạng của các KCN ở Bắc Ninh. Chị Hoàng Thị Thu Hải, Trưởng phòng Quản lý lao động, BQL các KCN Bắc Ninh cho biết: Tính đến 31/12/2008, cả tỉnh Bắc Ninh có 2.355 người mất việc làm, gồm cả người bị mất việc vì vi phạm kỷ luật lao động. Nhưng con số này có thể còn lớn hơn nữa, do từ cuối năm 2008 nhiều doanh nghiệp ở trong tình trạng sản xuất cầm chừng. Nhiều công nhân thực tế chỉ làm 3- 4 ngày/tuần. Đến đầu năm nay, tuy chưa có doanh nghiệp nào tuyên bố phá sản, nhưng qua thực tế theo dõi, số doanh nghiệp “chết lâm sàng” không phải ít. Nhiều công ty sống được thì cũng trong tình trạng “thoi thóp”, cố duy trì sản xuất để giữ thợ lành nghề, gắng gượng chờ tình hình cải thiện.
|
Tết âm lịch đã qua được gần 1 tháng nhưng nhiều người mới trở lại công ty tại KCN Hưng Yên. (Ảnh: Đ.Kiên) |
Thời sàng lọc tay nghề
Cách nay 4 tháng, công ty may xuất khẩu O.M (TP HCM) buộc phải sa thải 2.000 công nhân may vì thiếu đơn hàng. Trong số 2.000 công nhân không may mắn ấy có Châu Minh Trực, một thanh niên 25 tuổi người Cần Giuộc, tỉnh Long An. Trực vào làm tại công ty O.M được 6 tháng thì mất việc. Về quê ăn Tết xong, Trực tiếp tục hành trình tìm việc làm tại các công ty may xuất khẩu khác ở khu chế xuất Tân Thuận. Nhưng đã qua 5 công ty tuyển dụng mà Trực vẫn chưa được công ty nào tiếp nhận. Kinh nghiệm may hàng xuất khẩu vỏn vẹn 6 tháng không giúp Trực vượt qua các đồng nghiệp có tay nghề cao hơn. “Ở công ty thứ 5, em đến tìm việc trên bảng tuyển dụng ghi tuyển 16 công nhân. Trong ngày em thử tay nghề công ty chỉ nhận thêm 2 người nữa vì chỉ còn bấy nhiêu chỉ tiêu, nhưng có đến 25 người thử việc. Kết quả là em trượt vì không thể may đẹp và sắc sảo bằng những anh chị làm lâu năm hơn, cũng bị thất nghiệp và tìm việc như em”, Trực buồn bã kể.
|
Công nhân KCX Tân Thuận, TPHCM làm việc ca hai không còn nhiều như trước, ảnh chụp lúc 10h ngày 14/2. (Ảnh: Đỗ Bá) |
Không như thời điểm đầu năm 2007, các công ty tuyển dụng lao động ồ ạt bất chấp tay nghề cao hay thấp, thời thất nghiệp hiện nay khiến vị thế công nhân lao động xuống cấp hơn. Hàng ngàn công nhân đang đối mặt với thời sàng lọc tay nghề của các đơn vị tuyển dụng. Một cán bộ phụ trách nhân sự có đăng bảng tuyển dụng 16 công nhân nơi Trực thử việc cho hay, nguồn cung lao động “dồi dào” và “có kinh nghiệm” phải rời bỏ các doanh nghiệp thua lỗ tìm việc làm mới đã mở ra cơ hội để các doanh nghiệp còn khả năng trụ hạng tìm được lao động ưng ý. Mặt khác, đây là thời điểm tuyển và dùng mà không phải tốn chi phí đào tạo. Trong hoàn cảnh hiện nay, quan điểm tuyển dụng trên là hợp lý và đang nở rộ. Dọc theo những đường ngang ngõ dọc của khu chế xuất Tân Thuận, Linh Trung... vẫn có những bảng tuyển dụng công nhân trước cổng công ty, nhưng khi vào nộp hồ sơ người lao động sẽ bị vặn vẹo kỹ lưỡng về kinh nghiệm làm việc và hẹn ngày thi tuyển. Có công ty còn chịu khó tổ chức thi tuyển mỗi ngày vào lúc 14h nhằm tận dụng cơ hội tìm kiếm lao động tay nghề cao, dù chỉ tiêu tuyển dụng chỉ vỏn vẹn 10 lao động.

|
Cơ hội nào cho lao động "chân đất" về TPHCM tìm việc? (Ảnh: Đỗ Bá) |
Hết về làng lại ra phố
Không có đơn đặt hàng, các doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân công. Nhiều công nhân ra Tết, trở lại công ty đã phải nhận thông báo: “Dừng việc vô thời hạn”. Hải, 21 tuổi quê ở Chi Lăng, Lạng Sơn, làm công nhân cho Công ty Canon ở KCN Quế Võ, Bắc Ninh cũng trong số đó. Cô đã làm cho công ty được gần một năm. Sau Tết, ngày cô trở lại công ty cũng là ngày cô dọn đồ về. Trước mắt cô sẽ về quê một thời gian. Hải cho biết, về nhà cũng chơi và làm việc vặt giúp gia đình thôi chứ không có việc gì làm, bởi ruộng không còn nhiều.
Theo các báo cáo mới công bố của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, hơn 50.000 lao động đã bị mất việc làm tại 10 tỉnh, thành trong năm 2008. Con số này năm 2009, có thể lên đến 200.000 người. Nhưng theo nhiều chuyên gia, nếu tình trạng kinh tế khó khăn kéo dài thì số người mất việc trong năm nay có thể còn cao hơn nữa. |
Không ít những công nhân “chân đất” lâm vào tình cảnh như Hải. Chiều 13/2, chúng tôi tìm về xã Trưng Trắc - một trong những xã có tỷ lệ “đất công nghiệp” lớn nhất của huyện Văn Lâm, Hưng Yên. Trao đổi về tình trạng thanh niên thất nghiệp tại địa phương, ông Đỗ Thế Phả, Phó chủ tịch UBND xã nói: “Từ sáng đến giờ tôi ký không biết bao nhiêu hồ sơ xin việc. Từ khi các dự án trên địa bàn xã đi vào hoạt động đã giải quyết việc làm cho khoảng 500 - 600 thanh niên trong xã. Nhưng đợt suy thoái vừa rồi, một nửa số này đã mất việc làm”.
Tại xã Mê Linh (Đông Hưng, Thái Bình) tình cảnh cũng không khác so với ở Trưng Trắc (Hưng Yên). Ông Nguyễn Văn Bộ, Phó chủ tịch UBND xã cho biết, địa phương có nghề truyền thống làm bẫy chuột và làm dũa cưa nhưng cũng chỉ có người già và trẻ em làm nghề này, thanh niên đều thoát ly đi làm ngoài hết. Bây giờ nhiều người mất việc trên thành phố nên phải quay về quê. Nhưng đa số thanh niên sẽ không ngồi nhà được lâu. Họ sẽ lại trở lại thành phố, trở lại các KCN để tìm việc. “Ruộng đồng không còn nhiều, với lại thanh niên bây giờ mặc cảm với đồng ruộng. Dù làm công nhân, thu nhập thấp hơn họ vẫn thích hơn là làm ruộng”, ông Bộ nhận xét.
Theo Giadinh.net