Hội nghị tổng kết 8 năm thi hành Luật Báo chí (Ảnh: mic.gov.vn)

 Bộ Thông tin - Truyền thông nhận định, báo chí Việt Nam đang có tốc độ phát triển “Thánh Gióng”; nhiều loại hình báo chí mới xuất hiện; báo chí đã đi cùng nhịp đập với đời sống kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, còn nhiều bài báo đưa tin sai sự thật, thông tin dung tục, thiếu định hướng...

Đó là một phần nội dung được phát biểu sáng qua, 24/12, tại Hội nghị tổng kết 8 năm thi hành Luật Báo chí (năm 1999).

Phát biển tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Lê Doãn Hợp nhận định: “Nhiều vấn đề trong Luật Báo chí không còn phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển. Ví dụ, khi ban hành Luật Báo chí năm 1999, thông tin điện tử còn sơ khai, Internet mới ở giai đoạn đầu, blog chưa có.

Nhưng chưa bao giờ báo chí Việt Nam phát triển nhanh và mạnh như hiện nay, cả về số lượng, chất lượng, loại hình, đội ngũ và tính chuyên nghiệp. Việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Báo chí sẽ giúp việc định hướng, quản lý của các cơ quan nhà nước tốt hơn và tạo điều kiện cho báo chí phát triển nhanh hơn”.

Thành lập thêm 3 cơ quan quản lý báo chí

Theo ông Lê Doãn Hợp, trong thời gian tới, cùng với việc ban hành 4 quy chế (Quy chế trách nhiệm của Tổng biên tập theo hướng đề cao hơn nữa vai trò của TBT; Quy chế quản lý phóng viên thường trú và văn phòng đại diện; Quy chế quản lý cộng tác viên; Quy chế Tài chính), Bộ Thông tin - Truyền thông sẽ lập thêm 3 Cục.

Bao gồm: Cục Thông tin đối ngoại có trách nhiệm đưa thông tin trong nước đến kiều bào và bạn bè quốc tế; Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử sẽ quản lý và chỉ đạo toàn bộ mảng phát thanh, truyền hình và thông tin trên mạng; Cục An toàn thông tin để đảm bảo mọi thông tin đưa ra chính xác và cơ chế xử lý những thông tin sai lệch.

Như vậy, trong thời gian tới sẽ có 4 Cục cùng quản lý báo chí là Cục Báo chí, Cục Thông tin đối ngoại, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử, Cục An toàn thông tin.

Bộ cũng đưa ra 5 phương hướng để quản lý báo chí trong thời gian tới. Đó là:

1. Tiếp tục quán triệt Nghị quyết ĐH Đảng toàn quốc lần thứ X về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới.

2. Tiến hành sắp xếp hợp lý hệ thống báo chí.

3. Tăng cường hơn nữa vai trò quản lý Nhà nước về báo chí thông qua việc sớm đề xuất ban hành các văn bản pháp luật về báo chí như các quy chế: cấp giấy phép hoạt động báo chí; xác định nguồn tin trên báo chí; về cơ quan đại diện, phóng viên thường trú trong nước của cơ quan báo chí; trách nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí. Đặc biệt cần bổ sung các quy định xử phạt hành chính theo hướng tăng chế tài xử phạt vi phạm ở mức cao hơn... Thử nghiệm xây dựng mô hình tập đoàn báo chí và các quy định cho hoạt động của loại hình này.

4. Thực hiện nghiêm túc kế hoạch bồi dưỡng, rà soát, kiện toàn đội ngũ.

5. Các cơ quan chủ quản bảo chí phải thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn, chịu trách nhiệm về hoạt động của cơ quan báo chí thuộc quyền theo đúng chủ trương và quy định của pháp luật.

Báo chí đang phát triển theo tốc độ “Thánh Gióng”

Bộ Thông tin - Truyền thông đưa ra những ưu và nhược điểm của cơ quan “quyền lực thứ 4” trong giai đoạn hiện nay. Ưu điểm đầu tiên là tốc độ phát triển rất nhanh, sau hơn 8 năm thi hành Luật Báo chí, đến nay, toàn quốc đã có 702 cơ quan báo chí (634 cơ quan báo in; 67 đài phát thanh, truyền hình).

Đặc biệt, loại hình báo điện tử mới chỉ xuất hiện tại Việt Nam sau năm 1997, khi Việt Nam chính thức kết nối Internet với thế giới, nhưng báo điện tử có tốc độ phát triển rất nhanh, đến nay đã có 10 báo điện tử, 130 trang tin điện tử và hàng ngàn trang web. Một số báo, trang tin điện tử có số lượng truy cập mỗi ngày lên tới hàng triệu lượt như Dân trí, VnExpress...

Số lượng nhà báo được cấp thẻ đã tăng từ 8.000 (năm 1999) lên 15.000 hiện nay.

Ưu điểm thứ hai được tổng kết bằng cụm từ “Toàn diện, tích cực, kịp thời”. Các cơ quan báo chí đã có cùng nhịp đập với đời sống kinh tế-xã hội; phản ánh kịp thời, toàn diện các lĩnh vực thiết yếu của đất nước và cuộc sống dân sinh. Bên cạnh đó, báo chí cũng nhận được hỗ trợ rất lớn từ quần chúng nhân dân trong việc cung cấp nhiều thông tin có giá trị, đưa ra ánh sáng nhiều vụ việc tiêu cực.

Thông qua các loại hình báo chí, các chủ trương đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước nhanh chóng được chuyển tải đến các tầng lớp nhân dân, đáp ứng nhu cầu văn hóa, nâng cao dân trí, giải trí của nhân dân, giới thiệu với các dân tộc và bạn bè trên thế giới về đất nước, con người Việt Nam, về thành tựu của công cuộc đổi mới.

Báo chí đã tích cực giới thiệu những nhân tố mới, người tốt, việc tốt, đấu tranh phê phán các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, phê phán quan điểm sai trái, thù địch... thực hiện này càng tốt hơn chức năng là cơ quan ngôn luận của Đảng, cơ quan Nhà nước, các tổ chức chính trị-xã hội, xã hội nghề nghiệp và là diễn đàn của nhân dân.

Tuy nhiên, báo chí của ta còn nhược điểm là đăng tải nhiều thông tin sai sự thật, thể hiện chủ yếu ở mảng bài viết về các vụ án; thông tin xâm phạm bí mật đời tư công dân, thông tin thiếu nhạy cảm về chính trị; thông tin dung tục, chạy theo thị hiếu của một bộ phận nhân dân, làm giảm tính định hướng, tính giáo dục và tính thẩm mỹ của báo chí…

Ngoài ra, việc thực hiện Luật Báo chí vẫn còn nhiều hạn chế. Ngay trong giới phóng viên, biên tập viên, thậm chí cả lãnh đạo một số cơ quan báo chí vẫn còn hiện tượng chưa nắm vững nội dung hoặc nhận thức chưa đầy đủ về luật. Điều này thể hiện qua con số trên 250 đơn thư bình quân hàng năm gửi đến Bộ Thông tin - Truyền thông yêu cầu các cơ quan báo chí thực hiện đúng luật!

Đoàn Trần - Lan Hương