'Loạn' thị trường bánh chưng Tết
Các Website khác - 17/01/2009
Không ai thống kê được tại Hà Nội có bao nhiêu cơ sở sản xuất bánh chưng, bởi trừ các làng nghề truyền thống, còn rất nhiều hộ gia đình cá thể chỉ sản xuất theo thời vụ. Vấn đề về điều kiện cơ sở sản xuất, VSATTP với những cơ sở sản xuất này không ai quản lý.

Chưa khi nào trên thị trường Hà Nội lại xuất hiện nhiều chủng loại, thương hiệu bánh chưng như dịp Tết năm nay. Dư luận đã từng xôn xao chuyện cho pin vào luộc bánh chưng để nhanh chín hay sử dụng hoá chất để chống ôi, thiu… gây tâm lý lo lắng cho người tiêu dùng. Bánh chưng bày bán tràn ngập các chợ, cửa hàng, không có thương hiệu hay nhãn mác nên người mua không biết nó được sản xuất ở cơ sở nào, có đảm bảo tiêu chuẩn VSATTP hay không? Người tiêu dùng hầu hết đều đặt niềm tin vào người kinh doanh, nhưng "khuất mắt trông coi", việc kiểm tra của cơ quan chức năng không xuể khiến thị trường bánh chưng Tết đang trăm hoa đua nở.

Mất uy tín là mất thương hiệu

Trái ngược với các hộ sản xuất thời vụ, chúng tôi trở lại làng sản xuất bánh chưng lớn nhất nhì Hà Nội - bánh chưng Tranh Khúc, xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì vào ngày giáp Tết. Không khí sản xuất ở đây đang rất hối hả bởi bánh chưng Tranh Khúc ngoài tiêu thụ cho thị trường Hà Nội còn xuất khẩu sang châu Âu, châu Á.

Đến khu sản xuất bánh chưng của gia đình ông Đặng Văn Đàn - một trong những hộ sản xuất bánh chưng lớn nhất của Tranh Khúc, chúng tôi thấy các thợ bánh đang xếp lá, ướp thịt làm nhân rất khẩn trương. Tuy nhiên, người thái thịt và ướp thịt đều không đeo găng tay nilon như quy định.

Cả khu nhà ngang ông Đàn dùng để sản xuất bánh chưng nên mọi thứ đều khá ngăn nắp. Để chuẩn bị bánh chưng cho Tết, ông phải đặt nguyên vật liệu trước đó từ 3 đến 4 tháng.

Theo vợ ông Đàn thì gia đình đặt gạo nếp ở Hải Hậu (Nam Định) và đậu xanh ở Đà Nẵng. Vào dịp Tết, hộ ông Đàn sản xuất và tiêu thụ khoảng 10 vạn chiếc bánh, riêng trong 3 ngày giáp Tết tiêu thụ trên 6 nghìn chiếc.

Sở dĩ bánh chưng của Tranh Khúc được thị trường tiêu thụ mạnh bởi đây là làng nghề truyền thống từ nhiều đời và mỗi gia đình đều có bí quyết riêng. Theo ông Đàn thì bí quyết không có gì, tất cả đều dùng nước máy, dùng nồi nhôm luộc bánh sẽ cho lá đẹp, xanh và không ảnh hưởng đến chất lượng bánh. Nguyên liệu thịt để chế biến nhân bánh được chọn thịt nạc vai và thịt ba chỉ. Ông Đàn khẳng định: "Thịt lợn chúng tôi đặt mua của cơ sở uy tín ở Gia Lâm, tất cả đều có dấu kiểm dịch".

Đến hộ sản xuất của chị Vũ Thị Hiền, chúng tôi thấy nhân viên ở đây đang rửa lá dong bằng những chiếc bể chứa nước to. Công đoạn rửa lá cũng khá công phu, người chế biến đi găng tay theo đúng quy định. Bánh chưng của hộ chị Hiền những năm trước đều xuất sang Hàn Quốc.
 
Theo chị Hiền thì thị trường năm nay có vẻ ế ẩm hơn, lượng bánh sản xuất tiêu thụ không tăng so với năm ngoái. Giá bánh chưng giao động từ 15 đến 20 nghìn đồng/chiếc (tùy loại) và không có bánh đặc biệt, duy chỉ có một đại lý đặt mua 7 chiếc bánh với giá 30.000đ/chiếc.

Theo các hộ sản xuất bánh chưng ở Tranh Khúc thì giá bánh chưng năm nay tăng nhẹ so với Tết 2008, tăng từ 4-5 nghìn đồng/chiếc. Đặc biệt, bánh chưng của Tranh Khúc giờ đã có uy tín và chỗ đứng trên thị trường, đã được bày bán ở hầu hết các chợ, khách sạn, cửa hàng, siêu thị lớn như Metro, BigC, Intimex...

Theo ông Đàn thì đây là nghề gia truyền và là nghề kinh tế của cả làng, nên việc sản xuất theo quy trình đảm bảo ATVSTTP được đặt lên hàng đầu, bởi nếu đánh mất chữ tín thì sẽ mất cả thương hiệu bánh chưng Tranh Khúc.
 

Rửa lá dong chuẩn bị gói bánh chưng

Sản xuất ồ ạt, kiểm tra không xuể

Không ai thống kê được tại Hà Nội có bao nhiêu cơ sở sản xuất bánh chưng, bởi trừ các làng nghề truyền thống, còn rất nhiều hộ gia đình cá thể chỉ sản xuất theo thời vụ. Vào dịp Tết Nguyên đán, nhiều gia đình ở Hà Nội chuyển nghề sang làm bánh chưng bán vài ngày giáp Tết. Đây là mối quan ngại bởi hầu hết các hộ này chỉ sản xuất ít, ai quen biết đặt thì họ sản xuất, ngay cả chính quyền địa phương có khi cũng không biết nên vấn đề về điều kiện cơ sở sản xuất, VSATTP không ai quản lý. Tập huấn về kiến thức VSATTP, khám bệnh định kỳ cho nhân viên, vệ sinh cá nhân, nhà xưởng… hầu hết đều không có. Trong khi ấy, các hộ gia đình này chủ yếu bán cho người quen, người thân, nên việc xảy ra mất VSATTP cũng chẳng ai dám tố cáo.

Theo ông Đặng Tiến Lễ, Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Văn Khúc, xã Duyên Hà thì làng Tranh Khúc có khoảng 125 hộ sản xuất bánh chưng. Không chỉ sản xuất bánh chưng vào dịp Tết Nguyên đán mà sản phẩm bánh chưng của làng được sản xuất tất cả các ngày trong năm cung cấp cho thị trường. Từ 25 tháng Chạp trở ra, lượng bánh mà một hộ gia đình sản xuất đưa ra thị trường lên đến 2000 bánh/ngày, còn cả làng trên dưới 10.000 chiếc/ngày.

Cuối tháng 12/2008, UBND huyện Thanh Trì đã hỗ trợ và đầu tư thêm các trang thiết bị hiện đại giúp đỡ các hộ sản xuất như máy hút chân không để bảo quản bánh chưng, máy in mã số, mã vạch cho các sản phẩm. Đặc biệt, trong những ngày đầu năm 2009, được sự hỗ trợ của Sở Công thương Hà Nội, UBND huyện Thanh Trì và các ban ngành, làng nghề bánh chưng Tranh Khúc được Cục Sở hữu trí tuệ bảo vệ thương hiệu độc quyền.

Để đảm bảo ATVSTP dịp Tết này, các đoàn của huyện, xã đã về kiểm tra từng hộ gia đình. Các hộ gia đình sản xuất đều ký cam kết thực hiện đầy đủ các tiêu chuẩn đảm bảo VSATTP như khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên sản xuất, đeo găng tay khi sản xuất bánh, đảm bảo nơi sản xuất sạch sẽ…

Đấy là các làng nghề, còn hàng trăm cơ sở sản xuất tư nhân, sản xuất theo thời vụ thì sao. Theo ông Nguyễn Việt Cường, Chánh Thanh tra Sở Y tế Hà Nội, bánh chưng là một trong những mặt hàng được kiểm tra về chất lượng VSATTP Tết năm nay. Việc triển khai kiểm tra đã giao xuống cho 29 quận, huyện trên địa bàn Hà Nội, hiện vẫn chưa có báo cáo kết quả về Sở Y tế.

Cũng theo ông Cường, qua các cuộc kiểm tra trước, chưa phát hiện cơ sở hay làng nghề nào sử dụng pin để luộc bánh chưng hay sử dụng hóa chất để bảo quản bánh chưng cho khỏi ôi thiu. Với lực lượng mỏng, việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng hiện chẳng khác gì "cưỡi ngựa xem hoa", tốt nhất người tiêu dùng hãy cẩn trọng, nên chọn mua bánh chưng có uy tín, thương hiệu.
 
Theo Giadinh.net