Hội trường UBND phường Phương Liên sáng 31/8 chật cứng người dân tới kêu cứu với đoàn kiểm tra số 2 về việc đền bù tái định cư dự án vành đai 1 Kim Liên - Ô Chợ Dừa. Trước đó, 177 hộ dân đã tẩy chay buổi bốc thăm nhà tái định cư.

Đến trưa vẫn có người đăng ký phát biểu. Ảnh: A.T.

Từ năm 2001, UBND TP Hà Nội đã có quyết định thu hồi đất của gần 1.200 hộ dân khu vực Nam Đồng, Phương Liên phục vụ dự án vành đai 1. Sau 5 năm, dự án gần như dậm chân tại chỗ, mãi tới tháng 6 vừa rồi người dân mới nhận được thông báo về các mức giá bồi thường và được lệnh phải di dời trước tháng 10. Bà Triệu Thị Nguyệt, tổ 69 phường Nam Đồng, phản ánh: "Giá bồi thường từ 7 đến 30 triệu đồng/m2, chưa bằng 50% thực tế. Điều này trái với tinh thần Luật Đất đai".

Tuy nhiên, bức xúc của người dân tập trung phần lớn ở những khuất tất liên quan tới nhà tái định cư. Ban đầu, Ban quản lý dự án thông báo người dân được tái định cư tại chỗ (Nhà 11 tầng khu Hồ Đấu) và Nam Trung Yên sau lại chuyển thành Nam Trung Yên và khu Đền Lừ. Ngày 10/10, dự án sẽ khởi công, tuy nhiên đến thời điểm này, khu tái định cư Nam Trung Yên chưa xây dựng xong, điện nước, trường trạm y tế chưa có.

Đến hàng lang cũng chật cứng người dân. Ảnh: A.T.

Ông Nguyễn Đình Long, trú tại 21A Nguyễn Lương Bằng, kể Ban quản lý dự án chỉ cho người dân tham quan tầng 13 và tầng 11 (đã cơ bản hoàn thành), họ còn thuê thêm người đóng giả dân địa phương kéo nhau đi tham quan nhà tái định cư để tuyên truyền trên Đài truyền hình Hà Nội. Do điều kiện nhà tái định cư quá kém, ngày 30/8, Ban quản lý dự án và Hội đồng giải phóng mặt bằng quận Đống Đa tổ chức cho dân bốc thăm, song tất cả các hộ dân đã tẩy chay buổi lễ này. Khi người dân nêu lý do tình trạng hạ tầng chưa hoàn thiện, Hội đồng giải phóng mặt bằng quận Đống Đa cho hay, họ chỉ tổ chức bốc thăm chứ không có trách nhiệm trả lời những băn khoăn như vậy. "Họ còn doạ người dân sẽ phải di dời trước ngày 10/10 nếu không sẽ bị cưỡng chế, có thắc mắc gì thì kiến nghị với Ban quản lý dự án để sửa đổi sau", ông Long cho hay.

Trong khi người dân thấy thiệt thòi đủ đường thì một số hộ "đi đêm" lại được hưởng lợi sai quy định. Theo phản ánh của dân phường Phương Liên, có hộ diện tích thu hồi là 128 m2 chỉ được 2 căn hộ không quá 120 m2 nhưng lại được phân tới 3 căn hộ diện tích gần gấp đôi, có trường hợp bị thu hồi 12 m2 đất, còn hơn 80 m2 lẽ ra không được tái định cư song không hiểu sao vẫn được phân một căn hộ.

Bà Phạm Thị Miền, 62 tuổi trú tại số nhà 37, tổ 42 phường Phương Liên, khiếu nại Nghị định 197/CP ghi rõ các hộ dân được tái định cư với diện tích gấp 3 số đất bị thu hồi, họ chỉ mong được phân gấp đôi, thế mà kết cục chỉ được 1,2. "Chính phủ tuyên bố thu hồi đất phải đảm bảo cuộc sống cho người dân nếu không được hơn thì phải bằng nơi ở cũ. Nhà tôi diện tích sàn 47 m2 chồng 3 tầng, ba thế hệ đủ sống, nay được tái định cư hơn 60 m2 nhét vào đâu. Muốn mua căn hộ rộng hơn, đề nghị được trả thêm tiền họ cũng không cho", bà Miền nói.

Đến cuối giờ trưa, vẫn còn rất đông dân đăng ký phát biểu ý kiến. Trưởng đoàn Phùng Văn Nghệ hứa sẽ chuyển những phản ánh của dân đến lãnh đạo UBND TP. Trước đó ông Nghệ đã trao đổi khá kỹ về các chính sách bồi thường tái định cư với ông Nguyễn Văn Khay - Phó giám đốc Ban quản lý các dự án trọng điểm Hà Nội. Dự kiến, sáng 1/9 đoàn sẽ có buổi làm việc cuối cùng tại UBND TP Hà Nội.

Trong buổi làm việc cuối cùng tại UBND TP HCM, trưởng đoàn kiểm tra số 1 nhận xét, thành phố vẫn còn chậm thực hiện các dự án tái định cư khiến người dân bức xúc vì không có chỗ ở ổn định. TP HCM có nhiều dự án nhưng công tác hậu kiểm chưa tốt. Tiến độ của một số dự án lớn còn chậm, không đáp ứng kịp nhu cầu phát triển. Ngoài ra, thành phố cần sớm giải quyết cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân diện tạm trú dài hạn đã có nhà ở ổn định và không vi phạm pháp luật về đất đai. Trên thực tế, dù không được cấp sổ đỏ thì người dân vẫn cứ sống trên đó. Việc cấp sổ đỏ không nên loay hoay xác minh nguồn gốc, trong khi Luật Đất đai hiện hành đòi hỏi hai điều kiện là không có tranh chấp và phù hợp quy hoạch đối với những nơi có quy hoạch.

Về khung giá đền bù đất nông nghiệp, theo Đoàn kiểm tra thì hiện nay còn quá thấp. Nhiều người dân phải mua lại đất của mình với giá rất cao.

Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Đua cho biết, thời gian qua TP HCM đã quan tâm giải quyết cho người tạm trú dài hạn được mua nhà. Song, do lượng người nhập cư quá lớn nên việc cấp sổ đỏ cần phải xem xét cụ thể trong thời gian tới. Ông Đua nhìn nhận, công tác tái định cư hiện nay còn nhiều thiếu sót, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân bị giải tỏa.

Đồng tình với đánh giá của đoàn kiểm tra, Thứ trưởng Đặng Hùng Võ lưu ý trong thời gian tới, TP HCM cần thực hiện tốt hơn nữa công tác quản lý và sử dụng đất. Trong quá trình thực thi, nếu phát hiện có vấn đề nào không phù hợp với thực tế địa phương thì kiến nghị trực tiếp với Bộ Tài nguyên Môi trường để cùng tìm cách tháo gỡ.

Phong Lan - Việt Hòa