Theo giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Vượng, Phụ trách trung tâm giải phẫu - tế bào bệnh học - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cho tới nay, sau 15 năm triển khai Chương trình phòng chống ung thư cổ tử cung đã khám và phát hiện bệnh cho hơn 70.000 bà mẹ ở hơn 300 cộng đồng của ba miền đất nước.

Tỷ lệ viêm nhiễm cổ tử cung, âm đạo của phụ nữ Việt Nam đang ở con số báo động, thấp nhất cũng gần 70% và cao nhất trên 90%. Điều đáng nói là kể cả những cộng đồng dân cư thuộc diện có thu nhập cao, có điều kiện, có kiến thức thì tỷ lệ viêm nhiễm cũng trên 70%. Tâm lý e ngại khi đi khám phụ khoa đã tiềm ẩn hai nguy cơ cho người phụ nữ đó là viêm tắc vòi trứng, viêm phần phụ dẫn đến vô sinh cả tiên phát lẫn thứ phát, dẫn đến sự phát sinh của các khối u và ung thư.

Để giải quyết vấn đề này, theo giáo sư Nguyễn Vượng, phụ nữ nên đi xét nghiệm định kỳ, nhất là những người có nguy cơ cao như lập gia đình và đẻ nhiều, sảy hoặc nạo hút nhiều lần, những phụ nữ chưa lập gia đình hoặc đã lập gia đình nhưng có quan hệ tình dục với nhiều người. Chị em không nên chờ đến khi có triệu chứng mới đi xét nghiệm vì khi ấy bệnh đã phát triển. Nếu thấy ra khí hư nhiều và hôi, quan hệ tình dục có chảy máu, hay đau bụng dưới (hạ vị)... thì đã có thể bị viêm vòi trứng, phần phụ và trong trường hợp ung thư tật bệnh đã ở giai đoạn muộn. Viêm do nấm candida, nấm thường phát triển ở âm hộ, âm đạo, đôi khi ở cổ tử cung. Khoảng 40% phụ nữ có triệu chứng về lâm sàng, thường ngứa ở âm hộ, có thể có cảm giác nóng bỏng, khí hư dày, trắng, dạng kem. Hoặc viêm do gardnerella vaginalis, về lâm sàng, khí hư thường đồng nhất, mầu xanh, hôi. Khoảng 40 - 50% phụ nữ không có triệu chứng nên không đi khám. Khi có triệu chứng, bệnh nhân ngứa, ra khí hư, niêm mạc âm đạo viêm, đôi khi chảy máu.

Về nguyên tắc, để giảm tỷ lệ viêm nhiễm đường sinh dục nữ, chúng ta cần phải chủ động phát hiện, định kỳ và có hệ thống. Những phụ nữ có nguy cơ cao nên đi khám định kỳ. Những phụ nữ không có điều kiện kinh tế thì tối thiểu 10 năm khám một lần (với chu kỳ này, giảm được 80% nguy cơ ung thư giai đoạn muộn). Với tầng lớp trung lưu thì 5 năm một lần, (nguy cơ ung thư giảm được 90%). Còn với những người có điều kiện, xét nghiệm một năm một lần thì nguy cơ ung thư giảm gần 100%.

Ngoài việc phát hiện các loại viêm nhiễm đường sinh dục, chúng ta cũng cần phát hiện sớm các nguy cơ ung thư cổ tử cung và các khối u. Hiện Trung tâm Giải phẫu - Tế bào bệnh học Bệnh viện Bạch Mai thuờng dùng quẹt bệt Ayre cải tiến và chẩn đoán phân loại bệnh theo hệ bathesda cải tiến, vẫn đang thực hiện ở các nước phát triển. Giá nhuộm giemsa 30.000 đồng/lần, còn nhuộm papanicolaou là kỹ thuật chuẩn của thời đại là 50.000 đồng/lần. Trong vòng ba ngày trước khi đến bệnh viện làm xét nghiệm, người phụ nữ tránh không được quan hệ tình dục, không thụt rửa âm đạo và không đặt các loại thuốc. Cũng cần tránh xét nghiệm trước kỳ kinh và sau khi sạch kinh ít nhất ba ngày.