Báo cáo phân tích tình hình trẻ em TPHCM năm 2017 được tiến hành như bước đầu tiên trong cam kết của UBND TPHCM về nỗ lực xây dựng một thành phố thân thiện với trẻ em để đảm bảo quyền của mọi trẻ em trong thành phố và để thực hiện Công ước quốc tế về quyền Trẻ em. Báo cáo này là một phần trong Chương trình hợp tác giữaUBND TP, Sở Kế hoạch và Đầu tư và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc/Chương trình Chính sách xã hội và quản trị.

Ảnh minh họa. Nguồn internet

Theo phân tích, tỷ lệ tử vong trẻ em đã giảm nhanh từ 8,2 phần nghìn vào năm 2011 xuống còn 6,3 phần nghìn vào năm 2012 và giữ ổn định ở mức 7,14 phần nghìn vào năm 2015, thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ toàn quốc là 22,1 phần nghìn. Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trẻ em dưới 5 tuổi trong cộng đồng là đuối nước. Dù số trẻ được phát hiện có HIV tại TPHCM nhìn chung đã giảm kể từ năm 2011, con số này đã tăng thêm 32 trẻ chỉ riêng trong năm 2015.

Trong số 1,5 triệu trẻ em trên toàn Thành phố (dưới 16 tuổi), có 16.054 em có hoàn cảnh đặc biệt. Đây là những trẻ mồ côi không nơi nương tựa, trẻ bị bỏ rơi, trẻ khuyết tật; trẻ em là nạn nhân của chất độc hóa học, trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS, trẻ em phải làm việc nặng nhọc, nguy hiểm, độc hại, hoặc tiếp xúc với chất độc hại; trẻ là nạn nhân xâm hại tình dục, trẻ nghiện ma túy và trẻ em vi phạm pháp luật.

Theo một kết quả khảo sát gần đây về bạo lực học đường, hơn 50% học sinh được phỏng vấn (trên tổng số 297 em) cho biết đã từng bị bắt nạt ở trường và hơn 80% các em cho biết đã từng chứng kiến bạn khác bị bắt nạt. Xâm hại tình dục là hình thức phổ biến nhất trong số các hình thức bạo lực được tố giác với cơ quan công an tại TPHCM, chiếm khoảng 59%.

Điều tra Quốc gia về Lao động trẻ em (năm 2012) đã ước tính có khoảng 1,7 triệu lao động trẻ em từ 5-17 tuổi tham gia vào các công việc có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất và tâm lý của các em. Các kết quả nghiên cứu cho thấy mại dâm trẻ em độ tuổi 12-17 diễn ra ở TPHCM. Cả trẻ em trai và trẻ em gái đều được phát hiện là nạn nhân bị bóc lột tình dục, dù việc trẻ em gái tham gia lao động tình dục có thể nhận thấy rõ hơn. TP cũng là nơi có số người chưa thành niên vi phạm pháp luật cao nhất ở Việt Nam.

Ngoài ra, theo một kết quả khảo sát định tính tiến hành để phục vụ báo cáo này, các bậc phụ huynh không thấy được giá trị của việc để con cái mình tham gia vào các quyết định hàng ngày liên quan tới cuộc sống của chính các em. Thậm chí với các quyết định ảnh hưởng lớn tới cuộc sống trong gia đình, như di cư hoặc ly hôn, các bậc cha mẹ thường không hỏi ý kiến của con cái. Trong các cuộc thảo luận với học sinh ở trường, chưa đến một nửa số trẻ (21/45 em) nói rằng mình đã có cơ hội bày tỏ ý kiến với giáo viên ở trường.

Ở cấp cộng đồng, dù vẫn có các cơ chế và cơ hội nhất định cho trẻ tham gia khi tiến hành khảo sát đánh giá, trẻ em nói rằng các em ít biết về các cơ chế và cơ hội này, do vậy cần tăng cường những cơ chế để bảo đảm cho trẻ tận dụng được các cơ hội, từ có thể tham gia vào các quyết định chủ chốt có ảnh hưởng tới cuộc sống của các em.

Nhật Thy