Quả càng bóng bảy càng có khả năng được ngâm hoá chất. Ảnh: Tiền Phong

Nhiều loại quả nhìn bóng đẹp, mỡ màng rất bắt mắt, nhưng khác thường ở chỗ bổ ra để cả tháng không hỏng, thậm chí kiến không buồn leo. Phải chăng những hoa quả này được ngâm tẩm thuốc bảo quản để vỏ căng láng và giữ được lâu?

PGS.TS Nguyễn Kim Vũ, nguyên viện phó Công nghệ Sau thu hoạch cho biết, nếu bảo quản bằng các biện pháp an toàn (xử lý vật lý, dùng nhiệt, dùng các sản phẩm thuốc tím, cao lanh hấp thụ khí etylen sinh ra trong quá trình quả chín), thời gian cam tươi có thể kéo dài 1-2 tháng, mận tươi 10 ngày, vải tươi 3-4 ngày chứ không hoa quả nào giữ được tới 4-6 tháng như nhiều loại bán trên thị trường hiện nay.

Được sử dụng phổ biến nhất để bảo quản hoa quả là đất đèn và một số hóa chất độc hại khác. Thậm chí, người ta còn mua hóa chất rẻ tiền không nguồn gốc, pha trộn vô tội vạ, liều lượng tùy ý, miễn sao hoa quả tươi càng lâu, càng bóng đẹp càng tốt.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Khải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn đèn tiết kiệm điện năng & dung dịch hoạt hoá điện hoá, từng đến thăm những bể hoá chất ngâm tẩm hoa quả khổng lồ của Trung Quốc. Đứng cách xa hàng mét ông đã ngửi thấy mùi hắc khó chịu. Ông còn thấy những người làm tại đây lâu năm môi thâm, bàn tay bàn chân bợt bạt.

Một số nơi ở Hà Giang, người ta thay những bể lớn bằng các chậu nhựa để ngâm hoa quả. Táo, cam, quýt sau khi ngâm trong hóa chất được vớt ra, để ráo, cho vào bao lưới hoặc túi bóng, đóng trong thùng giấy, vận chuyển đi tiêu thụ.

Đối với chuối, người ta xâu dây thép vào cuống, nhúng trong hoá chất, sau kéo lên, treo cho khô. Sau khi qua những công đoạn này, hoa quả để hàng tháng không hỏng, thậm chí bổ ra để lăn lóc mà kiến cũng không dám bò vào.

Tháng 6/2003, 9 người sống tại bản Phố (Hà Giang) đã bị ngộ độc ngô và 1 người đã tử vong. Số ngũ cốc này được bảo quản bằng một loại thuốc xuất xứ từ Trung Quốc, sau khi ngâm tẩm, 2-3 tháng sau ngô mới bị mọt. Thật kinh hoàng khi bà con mang túi đựng thuốc ra. Đó là thuốc bảo vệ thực vật và nhà sản xuất đã cẩn thận in lên bao bì hình đầu lâu xương chéo để cảnh báo người dùng.

Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Khải, thuốc bảo vệ thực phẩm (BVTV) tồn dư trong trái cây quá mức cho phép có thể gây ra bệnh đường ruột. Nặng hơn có thể gây ra ngộ độc cấp tính. Nghiêm trọng hơn, việc thường xuyên sử dụng các loại trái cây bảo quản bằng hoá chất khiến chất độc tích tụ ở gan, lâu dần có thể dẫn tới ung thư.

Tồn dư hóa chất trong trái cây khó có thể gây tử vong tức thì. Tuy nhiên, trường hợp này cũng có thể xảy ra nếu ăn phải hoa quả đã qua bảo quản nhưng bị giập, thối, môi trường thuận lợi để các độc tố vi nấm phát triển.

Nhiều hoá chất được dân sử dụng bảo quản hoa quả thực tế không nằm trong danh mục cấm sử dụng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tuy nhiên, những thuốc này chỉ an toàn khi được dùng với liều lượng nhất định. Trong điều kiện người dân tự mua hoá chất, tự pha chế, việc đúng liều lượng là rất khó thực hiện.

Hơn thế, ông Đào Trọng Ánh, Trưởng phòng Quản lý Thuốc (Cục BVTV), nói: “Việt Nam chưa hề cho phép một loại thuốc BVTV nào được sử dụng dưới dạng ngâm tẩm mà chỉ cho phép phun trên cây, quả trong quá trình sản xuất, gieo trồng”.

Khi hỏi một số nhà quản lý về việc xử lý vi phạm liên quan đến thuốc BVTV, chỉ nhận được những câu trả lời chung chung. Một quan chức Cục BVTV cho hay thanh tra Cục chỉ xử lý các vụ vi phạm dư lượng thuốc BVTV trên rau xanh chứ trên hoa quả thì chưa.

Hơn nữa, Cục chỉ quản lý ở phương diện sản xuất, đối với hoa quả tiêu thụ trên thị trường phải hỏi Cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm (VSATTP). Sang Cục VSATTP, ông Nguyễn Thanh Phong, Trưởng phòng Truyền thông khẳng định “có nghe nói về hoa quả ngâm hoá chất bảo quản nhưng đi kiểm tra thì chưa phát hiện vụ sai phạm nào!".

Trong khi đó, hoa quả trên thị trường ngày càng phong phú. Nếu căn cứ vào tên gọi như táo New Zealand, nho Mỹ, xoài Ấn Độ, lê Trung Quốc..., người tiêu dùng quả may mắn vì có cơ hội được thưởng thức trái cây khắp thế giới.

Tuy nhiên, những hoa quả cao cấp này có đảm bảo an toàn hay không khó mà biết được bởi ngay nguồn gốc cũng mập mờ.

Năm 2003, một siêu thị từng bị phát giác gian lận khi gắn mác New Zealand cho hàng chục tấn táo, lê, nho mua của một tư thương bán hàng ở một chợ tạm và tư thương này lại mua hoa quả mác ngoại gốc Trung Quốc ở chợ Long Biên.

Mới đây, ngày 7/4, đội Quản lý Thị trường TP HCM cũng phát hiện hơn 47 tấn trái cây ngoại từ Trung Quốc về Việt Nam không rõ xuất xứ. Đáng nói là hoa quả Trung Quốc từ lâu vốn “nổi tiếng” tươi hàng tháng trời không hỏng.

(Theo Tiền Phong)