Những cô dâu tuổi 15

Đến xã vùng sâu Phi Liêng, huyện Lâm Hà (Lâm Đồng) chúng tôi nghe kể năm học trước có một nữ sinh lớp 9 vì bất bình nhỏ với cô giáo chủ nhiệm nên đã bỏ học giữa chừng. Vài tháng sau, cô học trò ấy đến trường gửi "thiệp hồng" mời thầy N.Đ.H và một số học sinh cùng lớp dự tiệc cưới. "Một tình huống thật khó xử, nếu đi dự tiệc hóa ra mình đồng tình, nếu không đi cũng thấy áy náy với học trò... rất may lần đó tôi có việc lên tỉnh, vậy là vắng mặt có lý do!" - thầy N.Đ.H kể lại.

Ở thị trấn Mađagui, huyện Đạ Huoai dường như ai cũng biết chuyện cô D., sinh năm 1987 khi đang học lớp 9 trường huyện lỡ "yêu" anh N. cùng khu phố. Không thể tổ chức đám cưới cho con gái (vi phạm luật) và cũng không đồng ý để con gái phá thai, cha mẹ L. đành chấp nhận cho N. về ở rể để... chăm sóc vợ con! Ở thôn 2 xã Đạ Oai, huyện Đạ Hoai có nhiều trường hợp kết hôn ở tuổi 14 , 15, 16 như Ka En, Ka Đes, Ka Rại, Ka Dội... Cá biệt năm 2003 có một nữ sinh lớp 6 bỏ học chuẩn bị lấy chồng, Ban Dân số và Hội Phụ nữ đến vận động, khuyên can nên em đã trở lại trường tiếp tục học tập! Còn ở thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm có đôi vợ chồng cưới nhau khi đang cùng là học sinh trường THCS. Dù không được chính quyền cho đăng ký kết hôn, nhưng cả hai bên gia đình vẫn tổ chức tiệc cưới linh đình cho cô cậu, và hai học sinh ấy đã làm bố mẹ ở tuổi 16! Theo Ban Dân số - Gia đình - Trẻ em huyện Bảo Lâm, toàn huyện có 14 xã thì xã nào cũng có tình trạng tảo hôn, xã vùng sâu có tỷ lệ cao hơn. Do nhận thức về hôn nhân gia đình, pháp lệnh dân số của nhân dân vùng sâu vùng xa còn hạn chế.

Hôn nhân thực tế vẫn tiếp diễn

Từ khi Luật Hôn nhân có hiệu lực đến nay, tỉnh Lâm Đồng đã hợp thức cho khoảng 16.000 trường hợp vợ chồng sống chung với nhau nhưng chưa đăng ký kết hôn theo pháp luật. Tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức các tổ trợ giúp pháp lý về tận các xã vùng sâu tuyên truyền và giúp nhân dân đăng ký "hôn thú lưu động". Thế nhưng tình trạng hôn nhân thực tế vẫn tiếp tục phát sinh. Qua khảo sát hiện có khoảng 250 đôi vợ chồng chưa đăng ký kết hôn theo luật định, trong đó có những trường hợp tảo hôn, có trường hợp đôi bạn lên xã đăng ký, nhưng cán bộ hỏi đã đóng thuế nhà đất chưa? Đóng các khoản tiền công ích, nghĩa vụ lao động, an ninh quốc phòng chưa? Phải đóng đủ UBND xã mới cho đăng ký kết hôn!? Vậy là có nhiều trường hợp không đủ khả năng đóng các khoản đành dắt nhau về lại thôn buôn chung sống mặc dù họ vẫn biết như thế là trái pháp luật! Một cán bộ Dân số - Gia đình - Trẻ em (giấu tên) bức xúc: "Việc ép buộc các đôi vợ chồng nộp các khoản tiền mới cho đăng ký kết hôn là hành động cản trở việc thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình. Nếu các địa phương cứ "lợi dụng" việc đăng ký kết hôn để truy thu thì tình trạng hôn nhân thực tế sẽ tiếp tục gia tăng!".

Lâm Viên