Nước Mỹ đã từng từ chối cấp visa cho một diễn viên hài nổi tiếng chỉ vì anh đã nhiễm HIV dương tính. Động thái này đã gây một làn sóng phản đối trong dư luận xã hội và những người hoạt động trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS. Nhưng sự cải cách điều khoản trong luật cấp visa cho người tạm trú tại Canada mới đây đã khiến dư luận bình tâm hơn.

Mới đây chính phủ Canada đã có những cải cách trong quy định việc cấp visa cho cư dân tạm trú (bao gồm cả trường hợp khách tham quan, du lịch ngắn hạn). Theo đó, trên bản đăng ký cấp visa người làm đơn không cần thiết phải nêu tình trạng nhiễm HIV hiện tại (nếu mắc) của mình.

Cho mãi tới gần đây, việc áp dụng luật cấp visa cho cư dân tạm trú được thực hiện bên ngoài Canada vẫn còn đòi hỏi những người có nhu cầu được cấp visa phải thông báo đầy đủ thông tin về tiền sử bệnh tật của mình, nhất là đối với những bệnh truyền nhiễm và bệnh kinh niên. Trong trường hợp đó, cần đưa ra đầy đủ những thông tin chi tiết vào bản đăng ký cấp visa. Tuy nhiên, vấn đề này đã được bàn bạc và thay đổi trong đợt Hội thảo AIDS quốc tế lần thứ 16 diễn ra tại Toronto ngày từ ngày 13 đến ngày18 tháng 6, năm 2005.

Đồng tổ chức cuộc hội thảo lần này là các hiệp hội AIDS quốc tế, ban tổ chức của chủ nhà Toronto, Hội đồng quốc tế về các tổ chức dịch vụ AIDS, Mạng lưới toàn cầu cho những bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS, Cộng đồng phụ nữ quốc tế nhiễm HIV/AIDS và UNAIDS. Tiếp theo những vấn đề do các nhà tổ chức diễn đàn đề xuất, Ban chịu trách nhiệm về dân nhập cư và quyền công dân (Citizenship and Immigration - CIC) đã nhanh chóng nhận thức rằng, những đòi hỏi do luật cấp visa của Canada đưa ra là hơi thái quá, không phải chỉ đối với bệnh nhân nhiễm HIV mà còn với cả các vấn đề sức khoẻ khác.

Bên cạnh ý kiến đó, còn rất nhiều các quan điểm khác rất đáng lưu tâm được đưa ra tại diễn đàn. Các đại diện của CIC đã trao đổi thân mật với các ban bộ khác của chính phủ Canada, với các đại diện của hiệp hội AIDS quốc tế, với các nhà tổ chức diễn đàn nước chủ nhà, với Hội đồng ủng hộ chính phủ về HIV/AIDS (các cố vấn tình nguyện cho bộ trưởng bộ y tế) và cả Mạng lưới pháp luật về HIV/AIDS của Canada. Không chỉ thế, các tổ chức y dược, các trung tâm y tế công cộng và các chuyên gia về luật nhập cư cũng đã đưa ra được những tham luận rất có giá trị.

Kết quả của tất cả những nỗ lực trao đổi, hợp tác đó đã được thể hiện bằng thực tiễn, điều luật yêu cầu về cung cấp thông tin trong bản đăng ký cấp visa đã được thay đổi. Theo đó, các câu hỏi đưa ra sẽ được đặc biệt hoá hơn. Những câu hỏi mới sẽ tập trung vào các vấn đề: lao phổi và tình trạng bất ổn về thể chất cũng như tinh thần đòi hỏi được cung cấp các dịch vụ y tế cũng như xã hội của người xin cấp visa, thay vì các loại thuốc điều trị trong quá trình sinh sống tại Canada.

Việc thay đổi tích cực lần này một mặt vẫn cho phép CIC đáp ứng những yêu cầu bắt buộc về mặt pháp luật theo như Luật bảo vệ người tị nạn và dân di cư (Immigration and Refugee Protection Act - IRPA) quy định, mặt khác không cần đòi hỏi người dân phải đưa ra những thông tin không cần thiết về tình trạng sức khỏe của họ.

Có ba lý do khiến người ta không tán thành với điều luật sửa đổi của Canada đó là nguy cơ về tình hình sức khỏe cộng đồng, nguy cơ về an ninh công cộng và nguy cơ về sự quá tải các dịch vụ y tế hay xã hội. Nhưng chính những chính sách mới này của CIC thì những nhiệm vụ nhiễm HIV/AIDS sẽ không hề gây ra những nguy cơ như thế, phần nhiều trong số họ không gây ra những nguy cơ về an ninh cũng như sức khỏe cộng đồng, vả lại, chính bản thân họ cũng không chờ đợi quá nhiều ở các dịch vụ y tế tại quốc gia này.

Đỗ Dương dịch từ