Quảng Ngãi, Bình Định:
1.000 tàu đánh cá "đứng bánh"
Trần Đăng

Số tàu đang "đứng bánh" trên cửa Phú Thọ (Quảng Ngãi). Ảnh chụp chiều ngày 18.8.

Giá dầu đã tăng lên 7.500đ/lít đã thành giọt nước cuối cùng làm tràn chiếc cốc chịu đựng của ngư dân. Thống kê sơ bộ ở hai tỉnh Quảng Ngãi và Bình Định cho thấy, ngay trong ngày 18.8, đã có khoảng 1.000 tàu đánh cá buộc phải "đứng bánh".

Càng ra khơi càng lỗ
Ông Lê Minh - một ngư dân có tàu xa bờ ở Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) - nói: "Cách đây một hôm, giá dầu ở mức 6.330đ/ lít, thấy đã nổ đom đóm mắt rồi nhưng dẫu sao cũng gắng chịu được, nay vọt lên 7.500đ, tôi cho tàu đứng bánh luôn!".

Không riêng ông Minh, tỉnh Quảng Ngãi hiện có 3.800 tàu đánh cá, trong đó có 600 tàu đánh bắt xa bờ đều chịu chung cảnh ngộ. Lúc giá dầu còn ở mức 6.330đ/lít, đã có 200 tàu đánh cá xa bờ của tỉnh Bình Định "đắp chiếu", giờ tăng 7.500đ/lít, số tàu "đắp chiếu" chắc sẽ không dừng ở đó. "Sở dĩ một số tàu đánh bắt xa bờ hiện nay còn hoạt động ngoài khơi là do họ đã chuẩn bị số dầu dự trữ từ trước. Hết đợt này, chắc chắn sẽ có nhiều tàu ngừng hoạt động".

Ông Lê Văn Thành - ngư dân xã Nghĩa An huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi) khẳng định như thế. Ông Thành tính toán: "Lúc giá dầu còn 6.330đ/lít, chi phí cho một chuyến ra khơi 20 ngày của con tàu 90CV là 70 triệu, tăng 20% so với trước đó. Nay dầu tăng 7.500đ/lít, chi phí sẽ vọt lên trên 80 triệu, trong khi đó sản lượng đánh bắt ngày một giảm, giá bán các loại hải sản không tăng bao nhiêu, có loại như mực thì đứng im. Càng ra khơi càng lỗ nặng".

Dịch vụ quay lưng
Ông Nguyễn Bảy ở Tam Quan Bắc (Bình Định) than: "Bây giờ dẫu biết chắc ra khơi sẽ đánh bắt được cá đi nữa thì cũng ít có tàu nào đi được vì đa số các chủ tàu trước khi ra khơi đều "ký sổ" với các chủ đại lý xăng dầu, đại lý đá cây và các loại nhu yếu phẩm khác. Giờ giá tăng như thế, chẳng ai cho mình chịu nợ".

Chủ cửa hàng xăng dầu Hương Sơn ở Phú Thọ (Quảng Ngãi), phân trần: "Lâu nay đại lý chúng tôi vẫn gắn bó mật thiết với các chủ tàu bằng cách cho họ ký nợ tiền dầu đến khi nào hết một chuyến ra khơi mới thu lại. Bữa nay thì không dám liều như vậy vì giá cả phi mã, nhỡ họ thua lỗ, chúng tôi sẽ khó lòng đòi được nợ".

Ngư dân Lê Văn Thành cho biết thêm: "Không chỉ các đại lý xăng dầu mà ngay cả các chủ cửa hàng gạo, đá cây cũng quay lưng lại với chúng tôi. Cũng thông cảm với họ thôi vì chả ai dám phiêu lưu cho ký nợ giữa lúc xăng dầu và thực phẩm mỗi ngày một giá thế này". Ông Lê Văn Tri - chủ đại lý đá cây ở Phú Thọ - nói: "Nếu như trước đây, mỗi tàu lấy ở đại lý của tôi 100 cây đá cho một chuyến ra khơi, nay còn 50 cây, dù giá đá không tăng vì chúng tôi sản xuất đá bằng nguồn điện".

Làm gì?
Giá dầu tăng chóng mặt như thế đã đẩy phần lớn ngư dân đứng trước những khó khăn chưa từng xảy ra trong đời họ. Để tàu "đứng bánh" như thế thì không lấy đâu tiền để chi tiêu và trả nợ ngân hàng; còn ra khơi lúc này là đồng nghĩa với thua lỗ.

Ông Đỗ Ngọc Tây - Phó Chủ tịch xã Nghĩa An (Quảng Ngãi) đưa ra giải pháp: "Cần có sự liên kết giữa các chủ tàu đánh bắt xa bờ để có thể tiết kiệm chi phí trên mỗi chuyến ra khơi. Ví dụ như với nghề vây rút chì, ba - bốn tàu liên kết lại cùng ra khơi, cùng thăm dò và đánh bắt, khi mang sản phẩm vào bán thì chỉ một tàu vào đồng thời mang nhiên liệu và các nhu yếu phẩm ra cho các tàu khác. Như vậy sẽ giảm chi phí đi lại cho hai-ba tàu khác".

Cũng cùng giải pháp này, ba anh em ông Nguyễn Thành Trung ở phường Hải Cảng (Quy Nhơn) đưa ra con số thật có ý nghĩa: Do liên kết như thế nên sản lượng khai thác tăng 33%, chi phí giảm 20%, chất lượng sản phẩm cũng tốt hơn vì thời gian cấp đông để bảo quản sản phẩm được rút ngắn.

Tuy nhiên, nói như ông Đỗ Ngọc Tây, giải pháp này chỉ áp dụng với các tàu hành nghề vây rút chì, sử dụng được tàu "vệ tinh", còn với các tàu hành nghề giã cào thì không thể sử dụng một tàu mang sản phẩm vào được vì khi chuyển cá cho một tàu khác sẽ rất khó khăn, có khi hư hỏng sản phẩm. Hơn nữa, số tàu xa bờ hiện nay chiếm tỉ lệ rất ít, số tàu có công suất nhỏ vẫn chiếm đa số. Mà loại tàu nhỏ này thì không thể "liên kết" gì được.