Ngày 4/11, Quốc hội thảo luận Luật Đầu tư - dự luật gây nhiều tranh cãi nhất trong thời gian gần đây. Trước các ý kiến phản đối quy định về thẩm định, đăng ký đầu tư, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Võ Hồng Phúc cho biết cần thực hiện biện pháp này nhằm hạn chế tình trạng lan tràn doanh nghiệp "ma".

Nhà đầu tư nước ngoài được nhiều ưu đãi hơn. Ảnh: A.T.

Theo Bộ trưởng Võ Hồng Phúc, các đợt kiểm tra vừa qua cho thấy có tới 30% doanh nghiệp tư nhân chỉ đăng ký kinh doanh để lợi dụng tư cách pháp nhân mà thực chất không hoạt động. Tuy nhiên, cơ quan quản lý cũng không nắm được thực trạng này.

Luật mới chia các dự án thành 3 loại: dưới 15 tỷ đồng phải đăng ký đầu tư, từ 15-300 tỷ cần chứng nhận đầu tư và trên 300 tỷ phải thẩm tra. Giải thích lý do giữ nguyên quan điểm này sau rất nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi, Bộ trưởng Phúc nói: "Luật Khuyến khích đầu tư trong nước hiện chỉ đề cập đến chính sách ưu đãi đầu tư chưa quy định các thủ tục đầu tư như Luật Đầu tư nước ngoài. Một số nghị định về quản lý đầu tư xây dựng của Chính phủ cũng chủ yếu quy định về thủ tục đối với dự án đầu tư từ vốn Nhà nước và tính pháp lý chưa cao. Do khoảng trống này, cơ quan quản lý nhà nước các cấp không nắm được các hoạt động đầu tư trong nước, nhất là của khu vực tư nhân".

Bộ trưởng Phúc cho biết, thủ tục đăng ký thẩm tra đầu tư được thiết kế đơn giản theo mẫu, không cần nộp hồ sơ dự án. Việc phân cấp quản lý đầu tư cho địa phương sẽ được mở rộng, gồm tất cả các dự án đăng ký, chứng nhận đầu tư và một số dự án thẩm tra theo quy định của Chính phủ (dự kiến tới 600-800 tỷ đồng). Bộ trưởng tính toán cả nước có khoảng 500.000 doanh nghiệp tư nhân, vì thế tiếp nhận những thông tin này không hề là gánh nặng với cơ quan quản lý.

Nội dung thẩm tra được đơn giản hóa, chỉ giới hạn trong việc xem xét sự phù hợp của dự án đối với các quy hoạch, tiến độ thực hiện dự án, nhu cầu sử dụng đất, giải pháp bảo vệ môi trường, điều kiện thực hiện dự án. Các yêu cầu về tài chính do nhà đầu tư tự xác định và tự chịu trách nhiệm. Ông Phúc khẳng định: "Không chỉ VN mà nước nào cũng thực hiện thẩm tra các dự án lớn".

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Ngân sách Nguyễn Đức Kiên cũng ủng hộ duy trì quy định trên. Theo ông, quy định mọi dự án đều phải đăng ký là xuất phát từ lợi ích của doanh nghiệp. Đối với nhà đầu tư, việc đăng ký thể hiện sự công khai minh bạch, có điều kiện kiến nghị ưu đãi đầu tư được hưởng, khẳng định cam kết đầu tư làm cơ sở cho việc hậu kiểm. Đối với doanh nghiệp, thông tin đầy đủ về các dự án đầu tư giúp lành mạnh hóa các quan hệ kinh tế và môi trường đầu tư, bảo đảm lòng tin của các cổ đông. Đối với cơ quan quản lý, đăng ký đầu tư là cơ sở để cấp ưu đãi đầu tư, tiến hành hậu kiểm, xử lý tranh chấp.

"Không đăng ký thẩm tra thì lại nảy sinh tình trạng ở đâu cũng có sân bay, cảng biển. Còn chuyện tổ chức thực hiện thế nào để ngăn chặn chuyện sách nhiễu vòi vĩnh là vấn đề của cơ quan thực thi pháp luật, Quốc hội chỉ là cơ quan xây dựng luật", ông Kiên phân tích.

Ông khẳng định dự luật này chắc chắn sẽ được thông qua và nhà đầu tư nước ngoài được hưởng lợi hơn nhiều so với dự luật cũ. Hơn nữa, khi cấp phép cho các dự án, Nhà nước VN đã cam kết nếu ban hành luật mới thuận lợi hơn thì nhà đầu tư thực hiện theo, nếu có những điều luật bất lợi thì họ vẫn được bảo lưu những quy định trước đó.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp, Tổng giám đốc Công ty gạch Đồng Tâm Võ Quốc Thắng đề nghị, luật nên rút ngắn thời hạn thẩm tra xuống 7-15 ngày thay vì quy định 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ như hiện nay. "Có dự án nhà đầu tư nước ngoài đề nghị có kết quả thẩm tra sau 7 ngày, tôi phải chạy ngược xuôi lo thủ tục. Chỉ cần lỡ một ngày họ sẽ tìm đến nơi khác ngay, vì thế để thời gian 30 ngày là quá dài", ông cho biết.

Phong Lan