Hàng trăm container sắt thép phế liệu đang tồn ở cảng Hải Phòng:
Chính sách bất cập, doanh nghiệp đình đốn
Hồng Quân

Hàng trăm container sắt thép phế liệu là nguyên liệu để sản xuất phôi thép đang ùn tắc tại cảng Hải Phòng, khiến nhiều doanh nghiệp (DN) lâm vào cảnh đình đốn sản xuất đã nhiều tháng nay.

Bãi container ở cảng Hải Phòng.

Thép phế - người được nhập, kẻ không?
Bất cập mà các DN đang gặp phải là quy định khá ngặt nghèo và có phần "máy móc" tại Điều 7 Quyết định 03/2004/QĐ-BTNMT ngày 2.4.2004 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT): "1- Chỉ những tổ chức, cá nhân có đủ kho bãi dành riêng cho việc tập kết phế liệu NK bảo đảm điều kiện về môi trường trong quá trình lưu giữ phế liệu NK; 2- Có đủ năng lực xử lý các tạp chất đi kèm với phế liệu NK" mới được NK.

Tuy nhiên, theo ông Trần Tuấn Dương - Giám đốc Công ty cổ phần thép Hoà Phát - cho biết, trên thực tế, các công ty thuần tuý thương mại chỉ mua và bán trực tiếp cho đơn vị sử dụng (là các công ty sản xuất thép), vì vậy họ không thể và cũng không cần thiết phải trang bị kho bãi chứa và xử lý phế liệu NK vì sẽ gây lãng phí.

Sau khi hàng về đến cảng, nếu đúng ra họ chỉ cần xuất trình hải quan hợp đồng bán thép phế liệu trực tiếp cho đơn vị sản xuất thép có đủ điều kiện về kho bãi và xử lý phế liệu, hoặc yêu cầu kiểm hoá hàng tại kho bãi của đơn vị sử dụng thép phế. Ông Dương cho biết, hiện tại Công ty Hoà Phát đang bị tồn tại cảng Hải Phòng tới 200 container sắp thép phế trong tình trạng quá hạn từ 18-20 ngày. Mỗi ngày, DN phát sinh chi phí lưu kho quá hạn từ 6-12USD/container.

Chờ đến bao giờ?
Theo Hiệp hội Thép VN (VSA), sở dĩ có việc các công ty sản xuất thép phải uỷ thác nhập khẩu sắt thép phế qua các công ty thương mại là bởi bản thân họ đều phải vay vốn ngân hàng để nhập nguyên liệu.

Đa số các ngân hàng khi cho các DN sản xuất vay tiền nhập khẩu thép phế đều quy định hạn mức cụ thể trên mỗi lô hàng. Vì thế để nhập đủ nguyên liệu cho sản xuất, các DN này phải uỷ thác qua các công ty thương mại là những đối tác có kinh nghiệm XNK và đầu mối hàng. Việc làm này là bình thường trong hoạt động kinh tế.

Trong những năm tới, lượng nhập khẩu sắt thép phế sẽ càng tăng để đáp ứng nhu cầu sản xuất phôi, bởi vậy các DN ngành thép cho rằng, nếu không sớm sửa đổi Quyết định 03 thì sẽ gây rất nhiều khó khăn cho DN trong hoạt động sản xuất. Việc thông quan nhỏ giọt do hải quan phải tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường vô hình trung sẽ đưa ngành sản xuất thép đến nguy cơ phá sản nếu không được tháo gỡ kịp thời.

Tuy vậy, Thứ trưởng Bộ TNMT Phạm Khôi Nguyên khẳng định quan điểm nhất quán của Bộ TNMT khi đưa ra quy định nêu trên là đối với phế liệu NK, yêu cầu các DN phải đáp ứng được các điều kiện tối thiểu này mới được thông quan.

"Quy định như vậy là để ngăn làn sóng rác thải các chất phế liệu từ nước ngoài đưa vào VN hòng biến nước ta thành bãi chứa rác" - ông Nguyên nói. Các nước xung quanh ta như Nhật Bản có Luật Bảo vệ môi trường rất nghiêm ngặt và buộc các DN phải xử lý triệt để phế liệu NK trước khi đưa vào tái chế.

Vì vậy, để giải quyết vấn đề ứ đọng đối với số container nói trên, Bộ TNMT sẽ có cuộc họp với các bộ, ngành hữu quan yêu cầu các DN NK phế liệu phải chứng minh được việc chuyển hàng vào đúng kho bãi tập kết phế liệu NK bảo đảm điều kiện về môi trường và có đủ năng lực xử lý các tạp chất không gây hại cho môi trường thì sẽ được xem xét để thông quan.