VN là một trong những nước nhập khẩu vàng nhiều nhất thế giới. Ảnh: H.THÚY

Trước nay, Ấn Độ và Trung Quốc luôn là các nước có mức tiêu thụ vàng đứng đầu thế giới. Nhưng trong quý I vừa qua, theo Hội đồng Vàng thế giới, VN đã qua mặt Ấn Độ và Trung Quốc, trở thành nước tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới (chưa tính vàng trang sức).

Đây là hiện tượng đáng báo động vì lượng vàng vào VN không theo mục đích thúc đẩy sản xuất như các nước trên thế giới (phục vụ cho công nghiệp, sản xuất trang sức...) mà chủ yếu là dự trữ.

Đã cấp phép cho nhập 73,5 tấn vàng

Tính đến hết tháng 5, mức nhập siêu của nước ta hơn 14,4 tỉ USD, mức cao nhất trong 18 năm trở lại đây. Trong đó, nhập khẩu vàng là một trong những tác nhân chính khiến nhập siêu tăng cao. Theo các chuyên gia, tâm lý tích trữ vàng phổ biến khiến cho nhu cầu vàng của thị trường VN đi ngược lại với nhu cầu thị trường thế giới. Do vậy, thay vì nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên liệu... thì vàng vật chất lại vào VN một cách mạnh mẽ.

Tổng Cục Thống kê không đưa ra con số chính xác nhập khẩu vàng là bao nhiêu, chỉ cho biết giá vàng 5 tháng qua tăng 0,32%. Nhưng tại trang mineweb.com, Hội đồng Vàng thế giới thống kê trong quý I/2008, khối lượng nhập khẩu của VN là 32 tấn, tăng 140% so với quý trước và tăng 110% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 43% tổng nhu cầu trên toàn thị trường (theo goldpice.org, cả thế giới chỉ có 155.000 tấn vàng nguyên liệu). Con số này chắc chắn chưa dừng lại bởi Ngân hàng Nhà nước (SBV) đã cấp phép cho các doanh nghiệp nhập trong năm nay là 73,5 tấn vàng. Theo ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vàng VN, nếu ngừng cấp phép thì từ nay đến cuối năm sẽ có thêm khoảng 20 tấn vàng vào VN.

Để hạn chế nhập khẩu vàng nhằm ngăn lạm phát, SBV đã tăng thuế nhập khẩu vàng lên 1%. Tuy nhiên, việc tăng thuế nhập khẩu vàng có thể còn làm cho khối lượng nhập tăng cao vì nhập lậu vàng tăng. Từ nhiều nguồn tin cho rằng, đợt sốt USD vừa qua cũng có thể do nhà đầu tư gom USD để nhập vàng. Điều đáng nói là nước ta nhập khẩu vàng khá lớn nhưng do những quy định hiện hành nên VN không xuất khẩu vàng. Nói một cách khác, thị trường vàng VN chỉ có vào mà chẳng có ra, một lượng vàng rất lớn đang “nằm chết” trong dân.

Vàng không chỉ để dự trữ

Một quan chức của Bộ Công Thương cho rằng nhập khẩu vàng là cần thiết để đáp ứng nhu cầu của kinh tế. Nhưng đáng buồn là vàng nhập về chỉ phục vụ cho mục đích duy nhất là dự trữ. Việc các ngân hàng đang ra sức huy động vàng cho thấy những bất cập của thị trường vàng hiện nay. Nếu tình trạng vàng “chết” trong dân được khắc phục thì lúc đó, việc nhập vàng sẽ không còn gây ảnh hưởng đến lạm phát.

Theo TS Lê Thẩm Dương, Trưởng Khoa Quản trị Kinh doanh Trường Đại học Ngân hàng TPHCM, trước viễn cảnh làm giàu nhanh chóng qua thị trường địa ốc và chứng khoán thời gian qua, nhiều người đã bán vàng để đầu tư. Tuy nhiên, nguồn nội lực đó, một phần “chết” trong chứng khoán và đất, phần còn lại chui vào túi những người đã kịp “tháo chạy” trước khi “bong bóng” chứng khoán và địa ốc xì hơi. Nay nhà đầu tư lại “gom” tiền mua vàng, hệ lụy trên có thể tiếp tục tái diễn nếu vàng chỉ sử dụng để dự trữ hoặc phục vụ cho giao dịch trên sàn. Hiện nay, SBV đã cho phép các ngân hàng thương mại cổ phần được chuyển hóa 30% lượng vàng huy động thành tiền đồng để phục vụ cho kinh doanh. Đây là giải pháp tốt để đồng tiền có thể lưu thông một cách hiệu quả trước khi vàng có đầu ra.

Đại diện của DongABank khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, các kênh đầu tư đều tiềm ẩn rủi ro cao, ngay cả đầu tư vào vàng cũng không thực sự hiệu quả. Vì vậy, lãi suất tiền đồng cao nhưng với tình hình lạm phát như hiện nay, dự trữ vàng không phải là một kênh đầu tư tối ưu mà gửi vàng vào ngân hàng được xem là phương thức bảo toàn vốn hiệu quả nhất.

Quỳnh Chi