Trong khi các công ty viễn thông đua nhau đại hạ giá cước di động và tung ra các chương trình khuyến mãi rầm rộ để câu khách, họ lại chẳng mấy mặn mà với dịch vụ điện thoại cố định. Với lý do chi phí đầu tư ban đầu quá cao, phân khúc thị trường này chưa thể sáng sủa, ít nhất là trong 5 năm tới.

Điện thoại cố định có tiềm năng song khó triển khai.

Từ đầu năm, mảng dịch vụ điện thoại cố định bất lực nhìn sự lấn lướt của các mạng di động với tốc độ phát triển thuê bao chóng mặt. Không chỉ giá cước rẻ, cách tính theo block hấp dẫn mà nhiều chương trình hậu mãi cũng được các nhà cung cấp đưa ra.

Theo báo cáo của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông VN (VNPT), tốc độ phát triển thuê bao điện thoại cố định chỉ đạt khoảng 6%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tốc độ phát triển các mạng di động VinaPhone và MobiFone vẫn đạt 27-51%, doanh thu cũng tăng trưởng với mức tương đương.

Đã được cấp phép cung cấp dịch vụ điện thoại cố định trên phạm vi toàn quốc, nhưng VP Telecom tỏ ra không mấy mặn mà với dịch vụ này. Theo họ, khâu đào đường, kéo cáp để thiết lập mạng đã khó khăn, mà không phải nơi nào cũng có điều kiện thuận lợi. Đầu tư lớn, hoàn vốn chậm, VP Telecom đã chuyển hướng sang cung cấp dịch vụ vô tuyến cố định công nghệ CDMA.

Công ty Cổ phần dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn (Saigon Postel) được phép triển khai dịch vụ cố định từ nhiều năm nay, nhưng đến thời điểm này mới "làm ăn" ở TP HCM, với số lượng thuê bao chưa đầy 60.000. Tỏ ra khá lạc quan về tương lai của mảng dịch vụ điện thoại cố định, nhất là khi tích hợp nhiều dịch vụ tiện ích khác, song Tổng giám đốc Trịnh Đình Khương cũng thừa nhận, triển khai dịch vụ điện thoại cố định rất khó khăn, cần nhiều thời gian mới có thể mở rộng mạng.

Lý giải về thực trạng này, một số chuyên gia Bộ Bưu chính Viễn thông cho rằng, chi phí lắp đặt cho một máy cố định quá cao là nguyên chính dẫn đến tốc độ phát triển thuê bao chậm. Phí lắp đặt đã giảm nhiều so với những năm trước, song vẫn là quá khi so sánh với số tiền bỏ ra hòa mạng cho một thuê bao di động mới. Với 119.000 đồng, khách hàng có thể sở hữu được 1 thuê bao di động. Nhưng để có một máy cố định, người dân phải bỏ ra số tiền cao gấp 9 đến 10 lần.

Các khoản đầu tư cho các thuê bao di động liên tục giảm theo các năm do công nghệ liên tục thay đổi. Trước đây, chi phí đầu tư ban đầu cho một thuê bao di động của các mạng thuộc VNPT vào khoảng 80-100 USD thì giờ chỉ còn khoảng 30-40 USD. Còn chi phí đầu tư lắp đặt hệ thống điện thoại cố định lại không hề thay đổi và thường rất tốn kém. Thiết lập mạng cố định đòi hỏi nhiều cáp đồng, cáp quang, mà đa phần đều phải nhập khẩu. Đó là chưa kể việc huy động nhiều nhân công kéo cáp, lắp đặt máy...

Trao đổi với VnExpress, Thứ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông Trần Đức Lai thừa nhận, không chỉ các doanh nghiệp trong nước mà cả các nhà đầu tư nước ngoài cũng rất hào hứng tham gia hợp tác kinh doanh dịch vụ điện thoại di động, bởi loại hình này đang có lãi và thu hồi vốn nhanh. "Nói như thế không có nghĩa là điện thoại cố định không hấp dẫn và không thu hút đối tác nước ngoài đầu tư. Thực tế đã có rất nhiều đối tác nhảy vào kinh doanh lĩnh vực này, như tập đoàn viễn thông Korea Telecom của Hàn Quốc, Tập đoàn Nippon Telephone Telegraph của Nhật Bản và Tập đoàn viễn thông France Telecom của Pháp", ông nói. Theo ông, điện thoại cố định là dịch vụ bình dân và sẽ rất phát triển trong tương lai.

Để khuyến khích các doanh nghiệp tập trung phát triển thị trường điện thoại cố định, Bộ Bưu chính Viễn thông đang tính toán thay đổi cước nội hạt và thuê báo tháng theo hướng cao hơn 1 chút. Tuy nhiên, bài toán này cũng khó khả thi bởi điểm mấu chốt khiến người dân, nhất là các vùng nông thôn chưa mấy mặn mà với loại hình dịch vụ này là do phí đầu vào quá cao. Có ý kiến cho rằng, để khắc phục tình trạng này, không còn cách nào khác là các doanh nghiệp nên tính toán giảm chi phí, đồng thời có thể áp dụng giải pháp vốn đã rất thành công khi áp dụng đối với các thuê bao di động: Thay vì khách hàng phải trả ngay 1 triệu đồng cho phí lắp đặt thì họ sẽ được trừ dần số tiền vào cước phí hằng tháng, hoặc thậm chí miễn phí thiết bị đầu cuối với điều kiện khách hàng cam kết sử dụng trong một thời gian nhất định.

Hồng Anh