Sau một thời gian dài làm quen với tiền kim loại, đến nay khi người tiêu dùng đã sử dụng phổ biến và không còn tha thiết cầm những tờ bạc lẻ nhàu nát thì tiền xu lại khan hiếm. Hiện các ngân hàng thương mại phải dùng tiền lẻ 1.000-2.000 đồng để chi đổi cho khách thay vì tiền xu như trước đây.

Cầm những đồng tiền giấy nhàu nát trong tay, các bà nội trợ, tiểu thương ai nấy đều cảm thấy khó chịu. Mấy người khó tính hơn thì cho rằng, mới sáng sớm mở hàng thấy khách đưa những tờ bạc lẻ nhăn nheo, chẳng muốn lấy chút nào. Chị Ba - tiểu thương hàng thịt chợ Hòa Bình, quận 5 (TP HCM), tâm sự: "Trước đây hễ khách trả tiền xu là đòi bằng được tờ tiền giấy, nhưng giờ thấy những tờ bạc lẻ lại không muốn nhận. Vì tiền xu đã được lưu hành rộng rãi, người mua chẳng còn e ngại thì tội gì mình không xài tiền xu cho tiện". Theo chị, nếu cầm một tờ tiền giấy cũ nát thà rằng lấy đồng xu còn hơn. Hầu hết những tờ bạc lẻ đang lưu hành trên thị trường đã quá cũ kỹ và úa màu nên rất khó trao đổi.

Không chỉ có tiểu thương mà ngay cả những người mua hàng cũng chẳng mấy tha thiết với những tờ tiền lẻ bằng giấy cotton. Nhận tờ 2.000 đồng từ tay một tiểu thương hàng cá, chị Hoa (ở quận 5, TP HCM) chau mày tỏ ra khó chịu do tờ bạc quá cũ. Thế là chị đòi bằng được đồng xu 2.000 đồng. "Nhiều khi ra chợ trả tiền hành, dưa... bằng tiền giấy mệnh giá nhỏ người bán không chấp nhận huống chi là mình. Thậm chí một vài người còn từ chối thẳng, với lý do tiền xu đã được lưu thông rộng rãi nên không thích cầm những tờ tiền lẻ nhăn nheo", chị Hoa kể.

Nhiều tờ bạc quá cũ, song người dân vẫn phải truyền tay nhau sử dụng. Ảnh: T.V.

Theo bà Nguyễn Thị Kim Hồng, quầy giao dịch Hội sở Ngân hàng thương mại cổ phần Á châu (ACB), nhu cầu tiền xu của người dân không tăng so với những ngày cao điểm Tết, nhưng tại quầy giao dịch của bà dạo này nhiều khi không có xu để chi đổi. Bây giờ, quầy giao dịch phải lấy xấp tiền lẻ bằng giấy cotton cũ để chi cho khách. Số tiền này trước đây ngân hàng đã thu gom từ khách, cất vào trong kho. Nay vì hết tiền xu, đành phải chi ra trở lại. Tuy nhiên, cũng chỉ có một vài người quá cần tiền lẻ mới chấp nhận lấy những tờ bạc nhàu nát đó. Theo bà Hồng, bản thân ngân hàng cũng không muốn chi ra, vì quá cũ nên mất khá nhiều thời gian kiểm đếm.

Đại diện một ngân hàng cổ phần cho hay, tuần rồi đã nhận được lượng tiền lẻ trị giá trên 500 triệu đồng từ Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh TP HCM. Trong đó, có cả tiền xu và tiền giấy cotton mệnh giá 1.000- 2.000 đồng. Tuy nhiên, chỉ có tờ bạc giấy 1.000 đồng là mới hoàn toàn. Riêng loại 2.000 đồng rất giấy cũ. "Trước đây, khi phát hành tiền xu, Ngân hàng Nhà nước kiên quyết không đưa tiền giấy mệnh giá nhỏ vào lưu thông. Thực hiện chủ trương này, chúng tôi cũng thu tiền lẻ bằng giấy để chi đổi ra tiền xu. Giờ sử dụng lại tiền giấy e rằng một lần nữa khách hàng ngại tiền xu", vị đại diện trên trăn trở.

Trao đổi với VnExpress về vấn đề này, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh thành phố - Hồ Hữu Hạnh - công nhận, hiện lượng tiền xu tại kho quỹ ngân hàng đã vơi dần. Thậm chí, loại tiền 1.000-2.000 đồng nhiều khi không có để chi xuống các ngân hàng. Tuy nhiên, ông khẳng định, Ngân hàng Nhà nước vẫn đảm bảo đủ lượng tiền đáp ứng yêu cầu người dân, không có tiền xu sẽ thay thế bằng tiền giấy mệnh giá tương đương. "Chúng tôi đã kiến nghị lên Ngân hàng Trung ương về tình trạng này nhưng mới nhận được tiền lẻ bằng giấy cotton thay vì tiền xu như trước đây", ông Hạnh cho biết. Theo ông, lượng tiền xu đang lưu thông trên thị trường thành phố rất lớn. Nhưng so với các tỉnh thì lượng tiền luân chuyển giữa các ngân hàng ở thành phố không đồng đều. Một vài đơn vị thiếu hụt nhưng vẫn còn nhiều ngân hàng dư.

Cục phó Phát hành kho quỹ Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Toản giải thích, không có chuyện ngừng hoàn toàn việc lưu hành tiền giấy mệnh giá nhỏ mà chúng vẫn được đưa vào chi tiêu song song với tiền kim loại. Vì thế, theo ông, việc phát hành thêm tiền lẻ bằng giấy cotton hoặc sử dụng lại tiền cũ là chuyện bình thường, nếu đáp ứng được mệnh giá. Ông Toản nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước đưa tiền kim loại lưu thông trở lại là nhằm khuyến khích người dân làm quen với nó chứ chưa có quyết định thu hồi tiền giấy mệnh giá nhỏ. Đến nay, lượng tiền lẻ bằng giấy cotton vẫn còn nên tiếp tục đưa vào lưu thông.

Ông Toản cho rằng, điều quan trọng hiện nay không phải ở vấn đề tiền xu hay tiền giấy mà là Ngân hàng Nhà nước có đảm bảo đầy đủ lượng tiền lưu thông cho dân chúng hay không. Theo dự kiến của Ngân hàng Nhà nước, đầu quý III sẽ đưa tiền polymer mệnh giá 10.000-20.000 đồng vào lưu thông, nhằm đáp ứng sự mong mỏi về tiền polymer mệnh giá nhỏ của người dân lâu nay, đồng thời giảm áp lực tiền xu.

Nguyễn Thùy